Spis treści:
- Czym jest SIBO?
- SIBO – główne objawy
- SIBO – objawy skórne
- Wygląd brzucha przy SIBO
- SIBO – objawy neurologiczne i psychiczne
- SIBO – objawy zaawansowanej choroby
- Test na SIBO
- Leczenie SIBO
Czym jest SIBO?
SIBO (ang. small intestinal bacterial overgrowth) to inaczej zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Jest to stan nieprawidłowego wzrostu liczby bakterii w jelicie cienkim, co może prowadzić do problemów z trawieniem i niedożywienia.
U zdrowych osób w jelicie cienkim ilość bakterii jest ograniczana przez perystaltykę jelit oraz działanie enzymów i kwasu żołądkowego. Kiedy któryś z naturalnych mechanizmów zawiedzie, bakterie nadmiernie się rozmnożą. Są to w dużej mierze bakterie pochodzące z jelita grubego. Najczęściej przerost dotyczy bakterii Streptococcus, Escherichia coli, Lactobacillus i Bacteroides.
SIBO często rozwija się wskutek operacji lub choroby, powodujących spowolnienie perystaltyki jelit, a tym samym wolniejszego przesuwania się treści pokarmowej. Najczęstszymi przyczynami SIBO (80-90% przypadków) są zespół jelita drażliwego, zaburzenia motoryki jelit i przewlekłe zapalenie trzustki.
SIBO – główne objawy
Nadmiar bakterii w jelicie cienkim prowadzi do uwalniania się większej ilości gazów i innych związków podczas trawienia, co powoduje dolegliwości. Łagodne przypadki SIBO mogą nie dawać o sobie znać. W innej sytuacji pojawiają się początkowo objawy ze strony układu pokarmowego. W miarę postępu choroby mogą ujawnić się objawy w postaci zmian skórnych oraz problemy neurologiczne.
Główne objawy SIBO dotyczą układu trawienia, są to:
- bóle brzucha,
- wzdęcia,
- wodnista biegunka,
- uczucie pełności w jamie brzusznej,
- częste gazy,
- nudności,
- zaparcia.
Pozostawienie tych objawów bez leczenia prowadzi do rozwoju poważniejszych dolegliwości.
SIBO – objawy skórne
Wpływ stanu zdrowia jamy brzusznej na cały organizm naukowcy badają od dawna. Okazuje się, że SIBO to nie tylko problem jelit, ale często też skóry. U chorych mogą zaostrzać się rozpoznane wcześniej choroby dermatologiczne albo pojawić nowe zmiany skórne, w tym:
- wysypka,
- rumień,
- trądzik pospolity,
- zmiany łuszczycowe,
- trądzik różowaty.
Nie wiadomo dokładnie, w jaki sposób rozrost bakteryjny jelita cienkiego powoduje objawy na skórze, ale według niektórych źródeł przyczyniają się do tego rozprzestrzeniające się stany zapalne i nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wygląd brzucha przy SIBO
SIBO powoduje przewlekłe wzdęcia, co sprawia, że wielu chorych zauważa u siebie powiększenie obwodu brzucha. Tak zwana oponka jest zauważalna nawet przy szczupłej sylwetce i pomimo schudnięcia. Chorzy na SIBO mają też trudność z utrzymaniem płaskiego brzucha.
Przeczytaj też: Brzuch tarczycowy
SIBO – objawy neurologiczne i psychiczne
Objawy neurologiczne oraz psychiczne SIBO wynikają przede wszystkim z zaburzonego wchłaniania i niedoboru witamin, zwłaszcza witamin B12, A i D. Zorientowanie się, że ich źródłem są problemy z jelitami, może być trudne.
Objawy neurologiczne SIBO to:
- parestezje nóg i rąk: uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia,
- drętwienie wokół ust,
- nieprawidłowe widzenie,
- zaburzenia słuchu,
- niewyraźna mowa,
- uczucie przechodzenia prądu przez kręgosłup,
- zaburzenia chodu,
- zmęczenie,
- bóle głowy.
Według różnych doniesień naukowych istnieje silny związek między stanem jelit a zdrowiem psychicznym. Dlatego również w tym obszarze ujawniają się objawy SIBO. U chorych mogą wystąpić:
- zaburzenia lękowe,
- obniżenie nastroju,
- depresję,
- problemy z koncentracją,
- problemy z pamięcią,
- otępienie.
Co ciekawe, zależność jest dwustronna. Przewlekły stres nie służy jelitom: może spowalniać ruchy robaczkowe oraz przyczynić się do rozwoju SIBO.
SIBO – objawy zaawansowanej choroby
Nieleczone SIBO magicznie nie zniknie. Groźne objawy, które się pojawiają, często są trudne do powiązania z zaburzeniem pracy jelit. A przez to prawidłowa diagnoza nie przychodzi szybko.
Na zaawansowany etap SIBO mogą wskazywać:
- niezamierzona utrata wagi,
- niedożywienie,
- obrzęki,
- tężyczka,
- kurza ślepota (ślepota zmierzchowa),
- odwapnienie kości,
- kamienie nerkowe.
Wynikają one przeważnie z nieprawidłowego wchłaniania i niedoborów żywieniowych.
Test na SIBO
Nie ma jednego rekomendowanego testu na SIBO, ale kiedy wystąpią objawy, warto wykonać w pierwszej kolejności test oddechowy wodorowo-metanowy. Jest to badanie nieinwazyjne, bazujące na obecności w wydychanym powietrzu gazów, które są uwalniane podczas trawienia pokarmu z udziałem bakterii jelitowych. Badanie można przeprowadzić nawet samodzielnie w domu. W tym celu należy zamówić zestaw diagnostyczny, oddać próbkę wydychanego powietrza zgodnie z instrukcją i odesłać na wskazany adres laboratorium.
W przypadku pojawienia się objawów SIBO z pewnością należy udać się do lekarza. Wystawiane jest skierowanie do gastroenterologa. Aby rozpoznać SIBO, oprócz testów oddechowych, specjalista może zlecić takie badania jak:
- pełna morfologia krwi,
- oznaczenie witamin i białek we krwi,
- oznaczenie tłuszczu w stolcu,
- endoskopia jelita cienkiego,
- biopsja lub posiew jelita cienkiego.
Warto wiedzieć, że niektórzy są bardziej narażeni na zachorowanie. Wyższe ryzyko wystąpienia SIBO istnieje w przypadku:
- chorób powodujących spowolnienie perystaltyki jelit, np. cukrzycy, zespołu jelita drażliwego, choroby Parkinsona, celiakia,
- przyjmowania niektórych leków, np. inhibitorów pompy protonowej czy leków hamujących wydzielanie soku żołądkowego,
- niedoborów odporności,
- chorób wątroby, nerek lub trzustki,
- podeszłego wieku,
- uchyłkowatości jelita cienkiego,
- powikłań po operacjach, w wyniku których dochodzi do nieprawidłowości anatomicznych jelita.
Leczenie SIBO
Podstawą leczenia SIBO jest antybiotykoterapia. Konieczne jest też usunięcie przyczyny dolegliwości (np. zabieg usuwający wadę anatomiczną jelita, terapia choroby podstawowej) oraz leczenie powikłań, jeśli takie wystąpiły. W niektórych przypadkach korzystne efekty można osiągnąć za pomocą diety. Rokowania przy SIBO są zazwyczaj dobre, rzadko konieczne jest leczenie w szpitalu.
Źródła:
Dukowicz AC, Lacy BE, Levine GM. Small intestinal bacterial overgrowth: a comprehensive review. Gastroenterol Hepatol (N Y). 2007 Feb;3(2):112-22. PMID: 21960820; PMCID: PMC3099351,
Daou H, Paradiso M, Hennessy K, Seminario-Vidal L. Rosacea and the Microbiome: A Systematic Review. Dermatol Ther (Heidelb). 2021 Feb;11(1):1-12. doi: 10.1007/s13555-020-00460-1,
Zhao H, Zhao L, Shi W, Luo H, Duan L, You Y, Li Y, Zuo X. Is it bowel-associated dermatosis-arthritis syndrome induced by small intestinal bacteria overgrowth? Springerplus. 2016 Sep 13;5(1):1551. doi: 10.1186/s40064-016-3236-8,
Sorathia SJ, Chippa V, Rivas JM. Small Intestinal Bacterial Overgrowth. [Updated 2023 Apr 17]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546634/,
Kossewska J, Bierlit K, Trajkovski V. Personality, Anxiety, and Stress in Patients with Small Intestine Bacterial Overgrowth Syndrome. The Polish Preliminary Study. Int J Environ Res Public Health. 2022 Dec 21;20(1):93. doi: 10.3390/ijerph20010093.
Czytaj także:
Wystający brzuch to objaw zespołu jelita drażliwego. Jak rozpoznać chorobę?
Dieta elementarna potrafi leczyć skuteczniej od antybiotyków. Kiedy warto ją zastosować?
Dieta na jelita: może leczyć lub zapobiegać kłopotom zdrowotnym. Jak jeść, by nie drażnić jelit?
Nerwica jelit nie jest chorobą układu pokarmowego. Jak sobie z nią radzić i dlaczego lepiej ją leczyć?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
