Jak Polki radzą sobie z menopauzą?
Według najnowszego raportu „Polki a menopauza 2016 - leczklimakterium.pl”, zrealizowanego przez ARC - Rynek i Opinia, aż 49% Polek w wieku 45-55 lat przyznaje, że przechodzi lub przechodziła już menopauzę. Najpopularniejszą metodą łagodzenia dolegliwości związanych z okresem klimakterium jest według respondentek Hormonalna Terapia Zastępcza (HTZ). Wskazało na nią 69% badanych, stosuje ją natomiast zaledwie 17% Polek. Największą barierą do stosowania tej metody są obawy przed działaniami niepożądanymi. Kolejne metody to suplementy diety pochodzenia naturalnego (52%) oraz odpowiednia dieta (45%). Jako mniej znane formy terapii panie wskazały na: ćwiczenia fizyczne, leki pochodzenia naturalnego oraz antydepresanty. Według pacjentek HTZ jest metodą polecaną przez lekarzy (76%) i najskuteczniejszą (49%). Natomiast 36% kobiet obawia się jej ze względu na negatywne skutki uboczne. Suplementy diety mają wizerunek preparatów bezpiecznych i niewywołujących skutków ubocznych, mimo że nie są nadzorowane przez URPLWMiPB (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych), tak jak leki. Tylko 23% ankietowanych kobiet słyszało o lekach pochodzenia naturalnego dostępnych bez recepty, które gwarantują bezpieczeństwo i skuteczność terapii, ale są mniej inwazyjne niż Hormonalna Terapia Zastępcza.
Według wskazań respondentek, kobiety oczekują od dobrej terapii przede wszystkim bezpieczeństwa. Wskazało tak 90% ankietowanych. Na drugim miejscu w hierarchii potrzeb uplasowała się skuteczność (90%). Dla 28% był to najważniejszy czynnik, podczas gdy dla 62% był to po prostu ważny aspekt. Ciągle opinia lekarza przy wyborze metody walki z menopauzą jest kluczowa, dlatego zastanawia fakt, że kobiety wybierają najczęściej jako najbezpieczniejszą i najskuteczniejszą w ich mniemaniu suplementację.
Menopauza – objawy
Menopauza to ostatni epizod krwawienia miesięcznego w życiu kobiety, po którym wystąpiła co najmniej roczna przerwa. Menopauza jest naturalną konsekwencją procesu starzenia się związanego ze stopniowym i nieodwracalnym wygaśnięciem funkcji jajników w zakresie produkcji hormonów.
Nie jest stanem chorobowym, może jednak być przyczyną poważnych chorób (np. osteoporoza, zaburzenia metaboliczne) i dolegliwości natury zarówno fizycznej, jak i psychicznej.
Każda kobieta przechodzi okres przekwitania w sposób indywidualny. Dla około 1/3 kobiet jedynym odczuwalnym objawem jest zatrzymanie miesiączki. Niestety większość kobiet określa objawy okresu okołomenopauzalnego jako uciążliwe lub bardzo uciążliwe. Można je podzielić na objawy fizyczne i psychiczne i psychiczne. Kobiety skarżą się między innymi na:
Objawy fizyczne
- Problemy ze stawami 51%
- Gwałtowne uderzenia gorąca i kołatanie serca 50%
- Nadmierne wysuszenie skóry 41%
- Wysokie ciśnienie krwi 40%
- Nieuzasadniony wzrost wagi 27%
- Spadek libido 24%
Objawy samopoczucia
- Wahania nastroju 47%
- Kłopoty ze snem 46%
- Pogorszenie koncentracji i pamięci 43%
- Chroniczne zmęczenie 40%
- Niepokój lub lęki 33%
- Zawroty głowy 29%
- Depresja 28%
W pierwszej piątce najbardziej uciążliwych objawów uplasowały się: kłopoty ze snem, chroniczne zmęczenie, bóle stawów, uderzenia gorąca oraz zawroty głowy. Uznało je za wyjątkowo uciążliwe prawie 50% badanych. Wpływ na komfort życia mają także zmiany w wyglądzie kobiety: zwiotczenie skóry oraz nasilenie wypadania włosów ze względu na mniejszą syntezę kolagenu i zanik gruczołów łojowych spowodowane spadkiem stężenia estradiolu.
Zmiany zanikowe w tkankach dotykają również:
- pochwę - powodując suchość (atrofię pochwy), świąd, bolesność, podatność na zakażenia i stany zapalne, które skutkują zaburzeniami seksualnymi;
- gruczoł piersiowy - powodując zwiotczenie piersi;
- pęcherz moczowy – będąc przyczyną tzw. objawów urogenitalnych;
- kości - nasilając objawy osteoporozy.
Menopauza jest również istotnym czynnikiem ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych, takich jak: zwiększenie krzepliwości krwi, zmiany napięcia naczyń, nadciśnienie oraz współistniejące zaburzenia metaboliczne wynikające ze zmian w gospodarce hormonalnej kobiety w okresie klimakterium.
Zobacz też:
Menopauza – i co dalej?
Istnieją dwie drogi postepowania terapeutycznego: preparaty pochodzenia naturalnego oraz tzw. hormonalna terapia zastępcza.
Hormonalna terapia zastępcza (inaczej MTH – menopauzalna terapia hormonalna), czyli terapia uzupełniająca estrogeny lub estrogeny i progestageny w okresie peri- i postmenopauzy w ostatnich latach straciła na popularności ze względu na obawy co do bezpieczeństwa tej terapii. Prof. dr hab. med. Tomasz Paszkowski, kierownik III Katedry i Kliniki Ginekologii UM w Lublinie, wieloletni Prezes i Członek Honorowy Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy komentuje:
- Stało się tak po roku 2002 w rezultacie upowszechnienia wyników dużego amerykańskiego badania Women’s Health Initiative (WHI). Wstępne rezultaty WHI podważyły wyniki wcześniej wykonanych badań obserwacyjnych wskazujących na ochronne działanie estrogenów na układ sercowo-naczyniowy, wykazując podwyższone ryzyko epizodów zatorowo-zakrzepowych oraz raka piersi u kobiet stosujących estrogeny w połączeniu z progestagenami. Obawa przed stosowaniem HTZ została dodatkowo spotęgowana opublikowaniem w późniejszym okresie wyników badania Million Women Study (MWS), które wykazało zwiększone ryzyko raka gruczołu piersiowego wśród kobiet stosujących tę terapię. Wprawdzie wyniki tych badań nie zostały w pełni potwierdzone późniejszymi analizami epidemiologicznymi, ale przyczyniły się do niekorzystnej zmiany „klimatu” wokół MTH.
Co zatem polecają specjaliści w Polsce? Nadal standardem postępowania, po dokonaniu uważnej analizy relacji korzyści do ryzyka, jest stosowanie minimalnych dawek estrogenów (lub estrogenów i progestagenów) doustnie lub przezskórnie (w postaci plastrów). Polskie Towarzystwo Menopauzy i Andropauzy rekomenduje u kobiet, które nie mogą lub nie chcą stosować terapii hormonalnej, sięgnięcie po preparaty pochodzenia roślinnego.
Alternatywa dla HTZ – naturalne rozwiązania w okresie menopauzy
W łagodzeniu objawów menopauzy najczęściej stosuje się produkty będące ekstraktami z soi, koniczyny czerwonej lub cimicifuga racemosa (Pluskwicy groniastej). Sięgając po preparaty pochodzenia roślinnego, należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na to, czy preparat był przedmiotem badań potwierdzających jego skuteczność i bezpieczeństwo jego stosowania. Ważne jest w tym kontekście czy mamy do czynienia z lekiem, czy suplementem diety. Stosując lek, mamy pewność co do ilości i jakości substancji czynnych, których działanie potwierdzono w badaniach klinicznych.
- Preparaty roślinne stanowią integralną część naszych możliwości terapeutycznych i warto po nie sięgać. Jednocześnie ciągle rosnąca ilość dostępnych bez recepty produktów pochodzenia roślinnego promowanych jako całkowicie bezpieczne, a zarazem wysoce skuteczne w łagodzeniu dolegliwości menopauzalnych jest zjawiskiem, któremu pacjentka powinna przyjrzeć się w sposób racjonalny, biorąc pod uwagę skład, właściwości, skuteczność kliniczną i profil bezpieczeństwa - mówi prof. dr hab. med. Tomasz Paszkowski.
Mądrość natury i siła technologii w trosce o jakość życia kobiet
- Rosnące zainteresowanie produktami pochodzenia roślinnego ma swoje odzwierciedlenie w filozofii Phytoneering, polegającej na łączeniu mądrości natury i siły technologii. Jest ona oparta na inżynierii farmaceutycznej przy jednoczesnym zachowaniu zasad Evidence Based Medicine – mówi prof. dr hab. med. Tomasz Paszkowski. – Natura sprzyja zdrowiu kobiety, wyłącznie jeśli jest mądrze wykorzystana, a skuteczność i bezpieczeństwo terapii zostały potwierdzona badaniami klinicznymi.
Przykładowo do dobrze przebadanych i chętnie na świecie stosowanych roślin w łagodzeniu objawów menopauzy należy Cimicifuga racemosa. Jest to roślina występująca w Ameryce Północnej, w lecznictwie wykorzystuje się jej kłącze. Zaletą ekstraktów pozyskiwanych z Cimifuga racemosa jest to, że wykazuje tzw. narządowo selektywne działanie. Istnieją badania, które potwierdzają, że skutecznie eliminuje liczbę uderzeń gorąca oraz łagodzi zmiany nastroju, przy czym nie powoduje zmian histopatologicznych w tkankach piersi i endometrium.
- Każda kobieta chce czuć się bezpiecznie, stosując preparaty poprawiające jakość życia zrujnowaną menopauzą. Dlatego przed wyborem leku łagodzącego objawy menopauzy powinna skonsultować się z lekarzem – twierdzi prof. Paszkowski.
Zobacz też: Czy hormonoterapia zastępcza jest bezpieczna?
Materiały edukacyjne opracowane dla Zdrowie.wieszjak przy współudziale prof. dr hab. med. Tomasza Paszkowskiego, kierownika III Katedry i Kliniki Ginekologii UM w Lublinie, Członka Honorowego Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauz oraz na podstawie raportu „Polki a menopauza 2016 - leczklimakterium.pl”. Więcej informacji nt. menopauzy: www.leczklimakterium.pl
Więcej informacji nt. różnic między lekiem a suplementem diety: www.lekiczysuplementy.pl
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
