Spis treści:
- Leki sterydowe – czym są i jak działają?
- Leki sterydowe a COVID-19 – skuteczność leczenia
- Sterydy a COVID-19 – leczenie domowe
- Sterydy a COVID-19 – leczenie w szpitalu
Leki sterydowe – czym są i jak działają?
Sterydy (steroidy, glikokortykosteroidy, kortykosteroidy) to hormony produkowane prze korę nadnerczy. Dostępne są w postaci syntetycznej jako leki o silnym działaniu przeciwzapalnym, a także przeciwalergicznym oraz immunosupresyjnym (hamują odpowiedź układu odpornościowego).
Do leków sterydowych należy kilkadziesiąt substancji czynnych. Używa się ich głównie w leczeniu: astmy oskrzelowej, chorób przebiegających ze skurczem oskrzeli (np. POChP), chorób autoimmunologicznych (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, toczeń, RZS), skórnych zmian zapalnych, chorobach nowotworowych.
Glikokortykosteroidy powodują zmniejszenie obrzęku i przekrwienia błon śluzowych, nacieków komórek zapalnych, regulują wydzielanie śluzu w drogach oddechowych.
Sterydy mogą być podawane wziewnie, doustnie lub dożylnie.
Należy pamiętać, że glikokortykosteroidy mogą powodować działania niepożądane. Wcześniejsze badania dotyczące grypy oraz zakażeń znanymi dawniej koronawirusami pokazywały też, że sterydy mogą pogarszać efekty leczenia. Dlatego stosowanie leków z tej grupy przy COVID-19 jest nadal sprawdzane, choć doniesienia są bardzo optymistyczne.
Leki sterydowe a COVID-19 – skuteczność leczenia
Sterydy nie były stosowane w leczeniu COVID-19 od początku. Na postawie wyników badań aktualnie podaje się je chorym w szpitalach.
Badania pokazują, że leki sterydowe zmniejszają ryzyko zgonu, ciężkiego przebiegu choroby i przyspieszają zdrowienie u osób hospitalizowanych.
Wieloośrodkowe badanie RECOVERY dowiodło, że stosowanie małej dawki sterydu (deksametazonu) u osób będących w szpitalu z powodu COVID-19 m.in.:
- zmniejszyło o 36% ryzyko zgonu u chorych wymagających mechanicznej wentylacji i o 18% u chorych wymagających nieinwazyjnych metod tlenoterapii,
- zwiększyło o 48% szansę na wypisanie ze szpitala u chorych wymagających wyjściowo inwazyjnej mechanicznej wentylacji.
Sterydy a COVID-19 – leczenie domowe
Jak powiedział w rozmowie z Polską Agencją Prasową prof. Piotr Kuna, kierownik II Katedry Chorób Wewnętrznych UM w Łodzi, sterydy wziewne redukują ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 o ponad 90%. Według specjalisty osoby zakażone koronawirusem powinny od samego początku choroby przyjmować wziewne sterydy. Przy czym trzeba pamiętać, że należy je stosować co najmniej 15 dni.
Według badań sterydy w postaci wziewnej, jak budezonid (np. Pulmicort, Nebbud, Budiair), hamują namnażanie koronawirusa i blokują receptory wykorzystywane do wejścia patogenu do organizmu. Dodatkowo ograniczają stan zapalny wywołany infekcją. Od miesięcy obserwuje się, że osoby chore na astmę, które regularnie przyjmują sterydy wziewne, przechodzą łagodniej COVID-19 niż osoby, które nie stosują tych leków.
Oficjalnie sterydy nie są jednak zalecane w leczeniu COVID-19 w przypadkach łagodnych, gdzie chory nie wymaga pobytu w szpitalu, podawania tlenu lub mechanicznej wentylacji. Powodem jest brak wystarczających dowodów na skuteczność terapii w leczeniu domowym.
Stosowanie sterydów ogólnoustrojowych (np. deksametazon) nie jest w ogóle zalecane w leczeniu łagodnych do umiarkowanych przypadków COVID-19.
Sterydy a COVID-19 – leczenie w szpitalu
Glikokortykosteroidy są stosowane głównie w leczeniu szpitalnym COVID-19. Najczęściej podaje się deksametazon. Podawanie leków z tej grupy u pacjentów hospitalizowanych jest zalecane w wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia.
Stan osób ciężko przechodzących COVID-19 pogarsza się m.in. w wyniku ogólnoustrojowego stanu zapalnego. Może on prowadzić do uszkodzenia płuc i zaburzenia pracy różnych narządów. Tym konsekwencjom mogą przeciwdziałać leki sterydowe.
Nie określono, jaka dawka sterydu jest optymalna w leczeniu COVID-19. Niektórzy specjaliści rekomendują podawanie osobie dorosłej deksametazonu w dawce 6 mg raz na dobę przez 10 dni lub do momentu wypisania ze szpitala.
Według najnowszych doniesień większa dawka mogłaby dać lepsze efekty. W naukowym czasopiśmie JAMA opublikowano wieloośrodkowe, międzynarodowe badanie z udziałem 1000 pacjentów z potwierdzonymi zakażeniami koronawirusem. Chorzy otrzymywali różne dawki deksametazonu 10 mg, 12 mg albo 6 mg. Zauważono mniejszą śmiertelność w grupie otrzymującej 12 mg leku w porównaniu do grupy otrzymującej 6 mg leku. Wyniki badania nie są jednak ostateczne. Naukowcy napisali, że ich wnioski nie powinny wpływać na zmianę zaleceń dotyczących leczenia sterydami. Jednak powinny być dokładniej zbadane.
Źródła:
S.A. Webb i inni, Glucocorticoid Dose in COVID-19. Lessons for Clinical Trials During a Pandemic, doi:10.1001/jama.2021.16438,
Therapeutic Management of Nonhospitalized Adults With COVID-19, COVID-19 Treatment Guidelines, National Institutes of Health, www.nih.gov,
Corticosteroids, COVID-19 Treatment Guidelines, National Institutes of Health, www.nih.gov,
T. Więcławski, Prof. Kuna: Sterydy wziewne redukują ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 o ponad 90 procent, Polska Agencja Prasowa.
Czytaj także:
Lek na COVID-19. Jaki preparat eliminuje koronawirusa?
Jak długo trwa COVID-19 i kiedy zarażamy?
Jak leczyć łagodne zakażenie koronawirusem w domu? Leki i naturalne sposoby na COVID-19
Amantadyna, sterydy, z może witamina D? Oto wytyczne, jak leczyć COVID-19 w domu
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
