Tłuszczak – co to jest, jak wygląda i jak go usunąć?

fot. Adobe Stock, ugreen

Spis treści:

1. Co to jest tłuszczak?
2. Tłuszczak – zdjęcia. Jak go rozpoznać?
3. Czy tłuszczak rośnie?
4. Czy tłuszczaka trzeba usuwać?
5. Usuwanie tłuszczaka - metody
6. Tłuszczak a nowotwór

Co to jest tłuszczak?

Tłuszczak to powszechnie występujący łagodny, niebolesny podskórny guz zbudowany z dojrzałych komórek tłuszczowych (adipocytów) otoczonych włóknistą torebką. Jeśli guzek zaczyna naciskać okoliczne nerwy lub narządy może powodować ból.

Tłuszczaki często pojawiają się na tułowiu, ale mogą też rozwinąć się w wielu innych miejscach (w zasadzie wszędzie tam, gdzie są komórki tłuszczowe):

• na głowie,
• na twarzy,
• na pośladkach,
• na rękach, 
• na nogach.

Tłuszczaki powstają najczęściej u osób między 40. a 60. rokiem życia. 

Przyczyny powstawania tłuszczaków nie są znane. Większość specjalistów uważa, że może to mieć związek z budową tłuszczaków. Tłuszczaki zbudowane są bowiem z dojrzałych komórek tłuszczowych, tzw. adipocytów, które zostały w jakiś sposób pobudzone do nadmiernego wzrostu i podziałów. Prawdopodobnie więc jest to odpowiedź układu immunologicznego np. na uraz. Podejrzewa się też, że skłonność do powstawania tłuszczaków ma czasami podłoże genetyczne. Szczególnie dotyczy to osób, które cierpią na tłuszczaki mnogie. Do czynników ryzyka powstania tłuszczaków zalicza się też cukrzyce, hiperlipidemię oraz otyłość. 

Tłuszczak – zdjęcia. Jak go rozpoznać?

Tłuszczaka rozpoznaje się na podstawie wyglądu - jest to miękki guz, widoczny pod skórą. Może mieć różne rozmiary: od 1 do ponad 10 cm. Tłuszczaki mają podłużne bądź owalne kształty. Na ogół znajdują się w torebce włóknistej, dzięki czemu są wyraźnie oddzielone od ciała (daje się je z łatwością przesuwać pod skórą). Bardzo rzadko wychodzą poza torebkę i przerastają otaczającą ją tkankę. Nie powodują zmian widocznych na skórze jak np. wysypka, rany czy zaczerwienienie. 

fot. Tłuszczak / Adobe Stock, timonina

fot. Tłuszczak / Adobe Stock, Barta

Zwykle tłuszczak znajduje się tuż pod skórą. Rzadziej formuje się głębiej. Tłuszczaki zazwyczaj nie bolą, chyba że mają silnie unaczynioną strukturę lub uciskają nerw. 

Czy tłuszczak rośnie?

Rozmiar tłuszczaka może być niewielki i przypominać ziarno grochu. Niestety tłuszczak może rosnąć. Na ogół powiększa się powoli w ciągu miesięcy lub lat. Zwykle nie przekraczają średnicy 5 cm. Jeśli w jakikolwiek sposób obniża nasz komfort życia, można się go pozbyć bez ryzyka. 

Czy tłuszczaka trzeba usuwać?

Tłuszczak a ogół nie powoduje żadnych dolegliwości i nie wymaga żadnego leczenia. W większości przypadków problem ma charakter bardziej estetyczny niż zdrowotny. Tłuszczak na pewno nie wchłonie się. Najpewniej będzie rósł wolno i z czasem może obniżyć komfort naszego życia. Już na samym początku warto więc zgłosić się do lekarza, który potwierdzi, że mamy do czynienia z tłuszczakiem. W razie niejasności może zlecić badanie USG. 

Zdarza się też, że tłuszczak lub jego mnoga forma urośnie np. do kilkunastu centymetrów. Wtedy może powodować ucisk na sąsiadujące z nim narządy czy nerwy, a w konsekwencji dyskomfort lub bóle. Szczególnie dotyczy to tłuszczaków, które są zlokalizowane w głębi ciała i zakłócają pracę poszczególnych organów wewnętrznych.
Mogą np.:

• upośledzać oddychanie, 
• wpływać na pracę serca,
• zaburzać pracę nerek oraz układy pokarmowego,
• sprzyjać rozwojowi nadciśnienia,
• powstawania obrzęków.

Dlatego już na samym początku warto podjąć decyzję, czy będziemy go usuwać. Im mniejszy, tym zabieg łatwiejszy i rana zagoi się szybciej. Duże tłuszczaki w widocznych miejscach, np. głowie, to także poważny problem estetyczny. Takich zmian nie da się ukryć pod włosami.

Jak usnąć tłuszczaka?

Tłuszczaka podskórnego usuwa się chirurgicznie wykonując niewielkie nacięcie skóry w znieczuleniu miejscowym. Zabieg na ogół trwa kilka minut i od razu po nim można udać się do domu. W miejscu nacięcia zakładany jest szew i opatrunek. Czas gojenia wynosi kilka tygodni, choć może być dłuższy jeśli tłuszczak był duży. Rutynowo usuniętą tkankę wysyła się do badania histopatologicznego, które ocenia, czy zmiana na pewno nie wykazuje złośliwego charakteru. Wycięte w całości tłuszczaki nie odrastają, ale – jeśli mamy skłonności – mogą się pojawiać w innym miejscu. 

Inne metody usuwania tłuszczaków to liposukcja (wysysanie tłuszczu wprowadzoną podskórnie grubą igłą) lub wstrzykiwanie w guzek glikokortykosteroidów, które zmniejszają wielkość tkanki tłuszczowej. Ten zabieg trzeba jednak powtarzać kilkakrotnie. Metoda liposukcji jest zawodna, nie pozwala zwykle usunąć całego tłuszczaka. Główną metodą leczenia w większości przypadków jest chirurgiczne usunięcie tłuszczaka. Niestety wiąże się ona z pozostawieniem blizny. 

Sprawdź: Jak usunąć blizny

Czy tłuszczak to nowotwór? 

Tłuszczak to łagodna zmiana nowotworowa, taka jak naczyniaki czy pieprzyki. Nie jest to rak i tłuszczak nigdy nie złośliwieje. Można więc z nim żyć. Usunięcie tłuszczaka nie spowoduje powstania zmiany złośliwej, więc można również bez żadnego ryzyka go usunąć.

Źródła:
Kolb L, Yarrarapu SNS, Ameer MA, et al. Lipoma. [Updated 2022 Sep 26]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507906/,
Charifa A, Azmat CE, Badri T. Lipoma Pathology. [Updated 2022 Dec 5]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482343/,
Lichon S, Khachemoune A. Clinical presentation, diagnostic approach, and treatment of hand lipomas: a review. Acta Dermatovenerol Alp Pannonica Adriat. 2018 Sep;27(3):137-139. PMID: 30244263.

Czytaj także:
Jak wygląda czerniak – zdjęcia i infografika do wstępnej diagnozy|
Białe plamki po opalaniu – co je powoduje i jak je usunąć?
Co oznaczają plamy wątrobowe? Diagnostyka i leczenie plam starczych

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!