Toczeń rumieniowaty układowy - na czym polega i jak go rozpoznać?

toczeń fot. AKPA
Toczeń jest poważnym schorzeniem i jednocześnie bardzo tajemniczą chorobą. Nie wiadomo, co go wywołuje. Toczeń rumieniowaty ma zmienny przebieg i różne objawy.
Agnieszka Czechowska / 16.01.2020 08:48
toczeń fot. AKPA

Atakuje głównie kobiety w wieku 15-60 lat. Ma zmienne oblicza, bo może obejmować różne narządy - mózg, płuca, nerki. Toczeń potrafi się uaktywnić pod wpływem infekcji wirusowej lub stosowania niektórych leków. Żeby mieć chorobę pod kontrolą, trzeba być cały czas pod opieką lekarza - terapię prowadzi reumatolog. W okresie remisji toczeń pozwala prowadzić normalne życie (możliwe jest m.in. urodzenie dziecka).

Spis treści:

Toczeń rumieniowaty układowy - opis choroby

Toczeń rumieniowaty układowy (SLE), inaczej toczeń rumieniowaty trzewny, to najczęściej występujący rodzaj tocznia. Choroba należy do grupy schorzeń autoimmunologicznych, a to oznacza, że organizm chorego z nieznanych przyczyn sam wyniszcza swoje tkanki i uszkadza kolejne narządy m.in. nerki, serce, płuca, mózg, wywołując w nich stan zapalny.

Toczeń rumieniowaty - objawy

Choroba może przebiegać w zróżnicowany sposób. Jakie są objawy tocznia? By móc go zdiagnozować  - według Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego - chory powinien spełnić przynajmniej 4 z poniższych 11 kryteriów:

  1. Rumień na twarzy, często w kształcie motyla obejmujący policzki nos (nigdy nie przekracza bruzd nosowo-wargowych).
  2. Rumień krążkowy (łuszczące się zmiany).
  3. Nadwrażliwość na światło.
  4. Nawracające nadżerki w jamie ustnej.
  5. Bóle stawów.
  6. Zapalenie błon surowiczych – opłucnej  lub osierdzia.
  7. Zmiany w nerkach.
  8. Zaburzenia neuropsychiatryczne (drgawki, padaczka, zaburzenia psychotyczne).
  9. Zaburzenia hematologiczne – np. anemia.
  10. Zaburzenia immunologiczne.
  11. Przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) – wynik z krwi uznany za nieprawidłowy.

Kryteria mogą spełnione w chwili badania u lekarza albo w wywiadzie lekarskim. Do oceny choroby i właściwej diagnozy stosuje się też kryteria pomocnicze. Wśród nich są między innymi:

  • objaw Raynauda,
  • podwyższona temperatura ciała,
  • przerzedzenie włosów,
  • zmiany histologiczne w nerkach.

Toczeń - leczenie

Leczenie tocznia polega na łagodzeniu objawów - stosuje się leki zmniejszające stan zapalny w organizmie i modyfikujące przebieg choroby. Celem jest uzyskanie remisji. Leczenie dostosowuje się indywidualnie to pacjenta, ale jest kilka uniwersalnych wskazań:

  • ograniczenie ekspozycji na słońce,
  • regularna aktywność fizyczna,
  • unikanie stresu,
  • zapobieganie zakażeniom (szczepienia), miażdżycy (dieta i zdrowy styl życia), osteoporozie,
  • planowanie ciąży (w czasie remisji),
  • wsparcie psychiczne.

Niestety na toczeń nie ma leku i nie jest możliwe całkowite pozbycie się choroby z organizmu. Toczeń wpływa na jakość życia, ale u wielu chorych w czasie remisji pozwala normalnie funkcjonować (jak wygląda życie chorego na toczeń).

Toczeń rumieniowaty układowy może dotknąć każdego. Choroba nie omija  też sławnych osób. Kilka lat temu piosenkarka Selena Gomez zmuszona była przerwać trasę koncertową z powodu zaostrzenia się choroby. Od dawna na toczeń choruje również piosenkarz i kompozytor Seal - blizny na jego twarzy są związane właśnie z tą chorobą. 

Jakie są rokowania u chorych na toczeń?

Rokowania w toczniu są tym lepsze, im wcześniej choroba została rozpoznana (dzięki temu mniej organów zostaje uszkodzonych). Jeśli pacjent jest odpowiednio leczony, a toczeń nie ma agresywnego przebiegu, chory może żyć z nią długie lata.

Ile się żyje z toczniem?

Statystki mówią, że osoby z toczniem przeżywają co najmniej 5 lat od diagnozy. Połowa z nich żyje z chorobą kolejnych 20 lat.  

Toczeń a ciąża

Kobiety, które chorują na toczeń, mogą zajść w ciążę i urodzić zdrowe dziecko. Powinny być jednak pod ścisłą opieką zarówno ginekologa, jak i reumatologa.

Specjaliści zalecają starania o dziecko w momencie, gdy choroba jest w stanie remisji od co najmniej 6 miesięcy. Niestety zdarza się, że toczeń gwałtownie rozwija się w czasie ciąży (zobacz: toczeń a ciąża), dlatego konieczne jest monitorowanie stanu matki i dziecka przez całe 9 miesięcy. Istnieje ryzyko przekazania choroby dziecku (toczeń noworodkowy), ale jest ono niewielkie.

Więcej o chorobach autoimmunologicznych:Stwardnienie rozsiane (SM): co to za choroba i jakie daje objawy?Objawy Hashimoto - jak rozpoznać tę poważną chorobę tarczycy?Cukrzyca typu 1 - komu grozi i na czym polega?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA