Węzły chłonne u człowieka stanowią część układu limfatycznego. Ich zadaniem jest filtrowanie chłonki, w której po całym organizmie krążą limfocyty, wyspecjalizowane komórki odpornościowe. Limfocyty osiadłe w chłonce odpowiedzialne są za wytwarzanie przeciwciał zwalczających infekcje.
Spis treści:
- Dlaczego węzły chłonne powiększają się?
- Czym są węzły chłonne?
- Rodzaje węzłów chłonnych
- Węzły chłonne pod pachami
- Węzły chłonne szyjne
- Węzły chłonne pachwinowe
- Węzły chłonne krezkowe
Dlaczego węzły chłonne powiększają się?
Gdy w chłonce pojawią się jakieś drobnoustroje, jej przepływ zostaje wstrzymany. Najbliższe węzły chłonne powiększają się i przyspieszają z produkcją ciał odpornościowych. Dlatego właśnie powiększenie węzłów chłonnych najczęściej związane jest z infekcją (np. w przebiegu anginy czy mononukleozy powiększają się m.in. węzły chłonne podżuchwowe, przyuszne, a w przypadku próchnicy - podbródkowe). Powiększenie węzłów i ich ból to też podstawowe objawy zapalenia węzłów chłonnych.
Niestety powiększone węzły chłonne mogą zwiastować również nowotwory układu chłonnego, krwi i szpiku, np.: białaczkę, chłoniaka lub szpiczaka, a także choroby o podłożu autoagresywnym, np. sarkoidozę czy chorobę Hashimoto.
Czym są węzły chłonne?
Węzły chłonne leżą na drodze naczyń krwionośnych. Filtrują chłonkę (czyli limfę), pozbawiając ją mikroorganizmów, zakażonych komórek i innych ciał obcych. Przypominają kształtem ziarno fasoli o długości od 1 do 25 mm.
Mogą występować pojedynczo lub grupowo (2-15 węzłów). Otoczone są włóknistą torebką i zwykle znajdują się w tkance łącznej. Są ważnym elementem układu odpornościowego. To w znacznym stopniu od ich funkcjonowania zależy to, jak często chorujemy. Gdy w organizmie dzieje się coś złego, węzły chłonne są powiększone. Niektóre możemy wyczuć palcami (np. węzły chłonne szyi, węzły chłonne pod pachami), inne są bardziej ukryte.
Rodzaje węzłów chłonnych
- Węzły chłonne głowy i szyi: potyliczne, zamałżowinowe, przyusznicze, policzkowe i językowe, podżuchwowe, podbródkowe, zagardłowe, podgnykowe, przedkrtaniowy, przedtchawicze, nadmostkowe, nadobojczykowe.
- Węzły chłonne ręki: łokciowy powierzchowny, naramienno-piersiowe, barkowe, pachowe boczne, pachowe piersiowe, pachowe podłopatkowe, pachowe środkowe i szczytowe.
- Węzły chłonne klatki piersiowej: piersiowo-nabrzuszne, mostkowe, międzypiersiowe, międzyżebrowe, śródpiersiowe przednie, śródpiersiowe tylne i środkowe (tchawiczo-oskrzelowe, oskrzelowo-płucne, płucne, okołoaortalne).
- Węzły chłonne brzucha i miednicy: trzewne, lędźwiowe, biodrowe, krzyżowe, żołądkowe, trzustkowo-śledzionowe, wątrobowe, krezkowe, krętniczo-okrężnicze, okrężnicze, odbytowo-odbytnicze, pęcherzowe, przymaciczne.
- Węzły chłonne nogi: pachwinowe, piszczelowy przedni, podkolanowe, pachwinowe głębokie
Węzły chłonne pod pachami
Powiększone węzły chłonne pod pachami wyczuwalne są jako niewielkie bolesne guzki wielkości ziarna fasoli. Wyczuwa się je jako sprężyste i ruchome. Najczęściej pojawiają się w efekcie rany w obrębie ręki lub ramienia.
Czasami węzły chłonne pod pachami powiększają się z powodu infekcji, np przeziębienia. Jeśli w ciągu kilku dni powiększony węzeł chłonny nie znika, konieczna jest wizyta u lekarza. Trzeba będzie wykluczyć poważniejsze przyczyny takich zmian (m.in. raka piersi).
Węzły chłonne szyjne
Największe są te zlokalizowane pod żuchwą i za uszami. Węzły chłonne szyjne powiększają się w przebiegu przeziębienia, anginy lub innych chorób górnych i dolnych dróg oddechowych. Przyczyną takiego stanu może być również uraz (ukąszenie, ranka w jamie ustnej), próchnica, rzadziej - zmiany nowotworowe.
Chory z powiększonymi węzłami chłonnymi szyjnymi określa je jako wyczuwalny pod palcami guzek, grudka lub kulka pod skórą.W diagnostyce ważne jest, czy powiększonym węzłom towarzyszy ból, czy są twarde. Jeśli chodzi o badania, to zwykle wykonuje się USG, RTG, TK, a czasem biopsję węzła chłonnego.
Węzły chłonne pachwinowe
Węzły chłonne umiejscowione w pachwinach rozdzielamy na powierzchniowe i głębokie. Zbierają limfę z narządów płciowych, cewki moczowej i jej okolic, kończyn dolnych. Powiększenie pachwinowych węzłów chłonnych może świadczyć o:
- zakażeniu narządów płciowych (np. o opryszczce),
- chorobach wenerycznych (np. o kile),
- zranieniach okolic krocza,
- reumatoidalnym zapaleniu stawów,
- nowotworach (np. o raku odbytu).
Węzły chłonne w pachwinach powiększają się też czasem w odpowiedzi na infekcję wirusową, bakteryjną lub grzybiczą w organizmie.
Węzły chłonne krezkowe
Węzły chłonne krezkowe zlokalizowane są w krezce czyli błonie, która otacza narządy wewnętrzne. Ich powiększenie widoczne jest w czasie badania USG. Może ono świadczyć o stanie zapalnym - np. węzły chłonne krezki jelit w żołądka powiększają się w przebiegu choroby wrzodowej i jest to jak najbardziej normalne zjawisko.
Często jednak powiększone węzły chłonne krezkowe wskazują na nowotwór narządów wewnętrznych. Ich powiększenie zawsze wymaga dalszej diagnostyki.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 25.05.2017.
Więcej o układzie odpornościowym:Skąd się biorą zaburzenia odporności?Jak poprawić odporność - 12 sposobów10 objawów pierwotnych niedoborów odpornościBazofile odpowiadają za reakcję odpornościową organizmu. Kiedy trzeba je zbadać?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
