Skąd się biorą wahania hormonów?
Jak już wspomniano, istotą zespołu wielotorbielowatych jajników jest zbyt wysoki poziom męskich hormonów płciowych – skąd one pochodzą? Przede wszystkim z jajników. Hormonami tymi są znany wszystkim testosteron i androstendion.
Oczywistym wydaje się pytanie – dlaczego ich poziom wzrasta? Co do tego eksperci nie są jednak pewni, lecz najbardziej prawdopodobna wydaje się hipoteza o nakładaniu się różnych czynników genetycznych i środowiskowych (np. dieta). Jednym ze skutków wzmożonego wydzielania testosteronu jest obniżenie poziomu progesteronu oraz wydzielanego przez przysadkę mózgową FSH. Z kolei poziom innego hormonu przysadkowego – LH – wzrasta. Produkcja kolejnego androgenu – dehydroepiandrosteronu (DHEA), pochodzącego z kory nadnerczy także wzrasta, średnio o około 50%, lecz fakt ten ma prawdopodobnie nieco mniejsze znaczenie tak w patofizjologii, jak i w diagnostyce PCOS.
Polecamy serwis Ginekologia i Encyklopedię zdrowia!
Dość teorii, czas na praktykę!
Współcześnie, różne laboratoria oferują możliwości oznaczenia wielu hormonów i współczynników, które mogą przybliżyć lekarza do rozpoznania PCOS. Obecnie za najważniejsze i najdokładniejsze uważa się oznaczenie poziomu wolnego testosteronu oraz FAI (free androgen index, czyli współczynnika wolnych androgenów). U zdrowej kobiety poziom wolnego testosteronu (lepszego w diagnostyce niż testosteron całkowity), powinien być mniejszy niż 29,5 pmol/l (lub zależnie od jednostki 8,5 ng/l), zaś zakres FAI to u zdrowych kobiet 7-10%. Wyższe wartości obu testów mogą świadczyć o PCOS.
W zasadzie inne oznaczenia uważa się za pomocnicze i to głównie od lekarza zależy zakres zaproponowanych badań, niemniej jednak podajemy normy dla poszczególnych oznaczeń, być może okażą się one przydatne:
- DHEA 7-31 nmol/l (200-900 ng/dl),
- DHEA-S (siarczan DHEA) 2-10 umol/l (75-370 ug/dl),
- androstendion 1,4-9,4 nmol/l (40-270 ng/dl),
- LH 0,2-57 j.m./l (wynik zależny od fazy cyklu – najwyższy w czasie owulacji),
- FSH 1,4-21 j.m./l,
- stosunek LH/FSH zazwyczaj mniejszy niż 2,
- SHBG (globulina wiążąca hormony płciowe) 30-90 nmol/l.
Z racji częstego współwystępowania cukrzycy bądź nieprawidłowej tolerancji glukozy, zaleca się także oznaczenie poziomu glukozy – prawidłowe wyniki to mniej niż 100 mg/dl (5,5 mmol/l) na czczo i mniej niż 140 mg/dl (7,7 mmol/l) 2 godziny po posiłku.
Pamiętaj, że nieprawidłowe wyniki dotyczące wyżej wymienionych hormonów nie są wystarczające, by zdiagnozować zespół policystycznych jajników! Aby dowiedzieć się dlaczego, czytaj też: Dlaczego powinno się zrobić USG?
Czytaj więcej: Zespół policystycznych jajników - objawy i obawy
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
