Spis treści:
- Co to jest zespół Tourette'a?
- Zespół Tourette'a - objawy i przebieg
- Diagnoza
- Zespół Tourette'a - przyczyny
- Leczenie zespołu Tourette'a
Co to jest zespół Tourette'a?
Zespół Tourette'a to zaburzenie neurorozwojowe, które rozpoczyna się w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania (zwykle między 5. a 12. rokiem życia). Polega na mimowolnym powtarzaniu określonych zachowań, tzw. tików: ruchowych (np. machanie głową, mruganie oczami, marszczenie nosa) lub głosowych (np. brzęczenie, chrząkanie, wykrzykiwanie słów, czasami przekleństw, lub dłuższych wyrażeń).
Początkowo tiki są proste i nie budzą niepokoju otoczenia. Rodzice bardzo często ich nie zauważają . Postawę dziecka lub nastolatka uznają, za objaw buntu czy złego zachowania. Z czasem coraz bardziej utrudniają normalne funkcjonowanie i są coraz trudniejsze do kontrolowania. Tiki są porównywane do czkawki - wiesz, że ją masz, ale nie potrafisz jej powstrzymać, mimo starań, organizm i tak robi swoje.
Wiele dzieci może mieć tiki, które nie świadczą o zespole Tourette'a. Dziwne, powtarzalne zachowania często ustępują po kilku miesiącach i są wśród dzieci rzeczą bardzo częstą.
Nazwa choroby nawiązuje do nazwiska francuskiego neurologa Georgesa Gillesa de la Tourette'a, który jako pierwszy opisał objawy tej choroby.
Zespół Tourette'a - objawy i przebieg
Charakterystycznym objawem zespołu Tourette'a jest występowanie tików. Zdarza się, że pacjent mimowolnie powtarza przekleństwa (to tzw. koprolalia), trzeba pamiętać jednak, że nie jest to bardzo częsty objaw, dotyczy 10-15% pacjentów.
Poza tym schorzenie często występuje z dodatkowymi cechami, takimi jak: zaburzenia koncentracji, nadpobudliwość psychoruchowa (ADHD). Niekiedy pojawia się również nerwica natręctw, czyli zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, które charakteryzują się natręctwem myśli.
Rodzaje tików
Tiki występujące u pacjentów z zespołem Tourette'a można podzielić na dwie grupy.
- Tiki proste - powtarzające się krótkie i nagłe. To np. mlaskanie, chrząkanie, grymasy twarzy, mruganie oczami, wzruszanie ramionami, klikanie językiem, gwizdanie, dźwięki naśladujące zwierzęta, przypadkowe słowa, zwroty, często bezsensowne.
- Tiki złożone - dotyczą kilku różnych części ciała i mogą mieć pewien schemat, to np. kiwanie głową w czasie machania ręką, a następnie podskok.
Tiki mogą się nasilać w okresach wzmożonego napięcia, stresu, zmęczenia. Są często poprzedzone tzw. przeczuciem, podobnym do tego, co odczuwamy przed kichnięciem. To np. swędzenie ręki przed jej szarpnięciem czy pieczenie oczu przed mrugnięciem.
Niektórzy chorzy są w stanie w pewnym stopniu zapanować na tikami i jej powstrzymać, jest to jednak bardzo męczące i może powodować nasilenie tików po kilku godzinach ich hamowania, choćby po dniu spędzonym na lekcjach w szkole.
U blisko 70% chorych po okresie dojrzewania tiki ustępują lub nie są zbyt nasilone. U pozostałych nasilają się lub utrzymują się na tym samym poziomie.
Diagnoza
Zespół Tourette'a niestety nie może być rozpoznany przy pomocy jednego prostego badania. Wymaga dokładnej oceny specjalisty. Choroba jest diagnozowana na podstawie kryteriów, które obejmują:
- występowanie 2 lub więcej tików ruchowych,
- co najmniej jednego tiku głosowego,
- tiki nie muszą występować jednocześnie,
- czas trwania objawów: rok lub dłużej,
- tiki mogą występować kilka razy dziennie prawie codziennie lub z przerwami,
- tiki pojawiły się przed 18. rokiem życia,
- wykluczono choroby, które mogą powodować podobne objawy, np. pląsawicę Huntingtona, drgawki, zapalenie mózgu.
Zespół Tourette'a - przyczyny
Dotychczas nie udało się określić przyczyny zespołu Tourette'a. Wiele wskazuje na to, że jest to choroba genetyczna i dziedziczna. Istnieją badania, które zauważają związek choroby z nieprawidłowościami w niektórych obszarach mózgu oraz w neuroprzekaźnikach odpowiedzialnych za komunikację pomiędzy komórkami. Z kolei inne badania zwracają uwagę na możliwość dziedziczenia tej choroby.
Wiadomo też, że większe szanse na zachorowanie mają chłopcy. Zespół Tourette'a dotyka ich 3-5 razy częściej niż dziewczynki. Według naukowców wiele dzieci z tą chorobą nie ma postawionej diagnozy. Schorzenie uważa się za częste. Jak podaje Centers for Disease Control and Prevention (CDC), według badań nawet 1 na 162 dzieci ma zespół Tourette'a.
Leczenie zespołu Tourette'a
Zespół Tourette'a jest chorobą nieuleczalną. Mimo tego, możliwe jest zminimalizowanie jego objawów poprzez skuteczną psychoterapię (głównie behawioralną), na której pracuje się nad tym, aby zastąpić tiki innym zachowaniem lub czynnością.
Czasami pomocne jest również włączenie neuroleptyków (leków przeciwpsychotycznych). Pomocne mogą być leki przeciwdepresyjne. Najważniejsze jest to, aby rozpocząć leczenie odpowiednio wcześnie.
Dzięki temu pacjent z zespołem Tourette'a będzie miał większe szanse na normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Należy pamiętać również, że zespół Tourette'a w żaden sposób nie wpływa na inteligencję chorego. Pacjenci z tą chorobą chodzą do szkoły, w której osiągają takie same wyniki jak ich rówieśnicy, a później do pracy.
Więcej o problemach neurologicznych:
Alzheimer - objawy, leczenie, leki, wiek, opieka, dziedziczenie
Stwardnienie rozsiane - co to za choroba, objawy, leczenie
Padaczka - objawy i leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
