Dla wielu osób nowotwór i rak to synonimy, jednak nie do końca tak jest. Nie każdy nowotwór jest rakiem, natomiast każdy rak to nowotwór – dokładniej nowotwór złośliwy. W uproszczeniu można powiedzieć, że rak to rodzaj nowotworu.
Nowotwór – choroba komórek i genów
Mało kto wie, że każdy nowotwór zaczyna się od nieprawidłowej jednej komórki. Nowotwory to grupa chorób, w których komórki dzielą się w sposób niekontrolowany przez nasz organizm, a jednocześnie nowo powstałe komórki nie różnicują się w tkankę, z której się wywodzą.
Sygnałem do rozpoczęcia wadliwego namnażania się komórek jest mutacja konkretnego genu, dlatego obecnie dużą rolę w opracowywaniu nowych metod walki z nowotworami mają próby terapii genowej. Mutacje genów mogą być dziedziczne lub spontaniczne – powstają np. na skutek działania toksyny.
Kiedy nowotwór jest łagodny, a kiedy złośliwy?
Nowotwory mogą być łagodne lub złośliwe. Nowotwory łagodne rozwijają się z komórek o wysokim zróżnicowaniu, które praktycznie nie różnią się od tych w zdrowej tkance. Są one ograniczone, zazwyczaj otorbione, wolno rosną oraz nie dają przerzutów. Nie ma także ryzyka wznowy po usunięciu zmiany – nowotwory te są całkowicie wyleczalne.
Walka z nowotworami złośliwymi jest dużo trudniejsza. Składają się one z komórek o bardzo niskim stopniu zróżnicowania, w niczym nie przypominają tkanki, z której się wywodzą. Szerzą się po całym organizmie, zarówno drogą krwi jak i naczyń chłonnych i dają przerzuty odległe.
Czym jest rak?
Istnieje kilka rodzajów nowotworów złośliwych. Najczęściej występującym jest rak. Rak to nowotwór złośliwy wywodzący się z tkanki nabłonkowej.
W zależności od rodzaju nabłonka, z którego powstały, wyróżniamy różne podtypy raka. Rak wywodzący się z tkanki gruczołowej to gruczolakorak. Do takich nowotworów złośliwych należą te rozwijające się w przewodzie pokarmowym, trzustce, wątrobie, gruczołach dokrewnych, jajnikach, gruczole krokowym, sutku, nerkach czy płucach. Gruczolakorak jest najczęściej występującym w populacji podtypem raka.
Czytaj też: Co to jest szpiczak mnogi?
Inny rodzaj raka to rak wywodzący się nabłonka płaskiego. Raki płaskonabłonkowe to między innymi rak przełyku, skóry czy szyjki macicy.
Oddzielnym typem są raki powstające w drogach moczowych, czyli guzy pęcherza oraz moczowodu.
Rak dzieli się także w zależności od stopnia zróżnicowania jego komórek – im mniej zróżnicowane, tym gorzej. Zawsze konieczne jest także określenie stopnia zaawansowania raka, czyli tzw. staging.
Nowotwory złośliwe, które nie są rakiem
Inne niż rak rodzaje nowotworów złośliwych występują znacznie rzadziej. Należą do nich nowotwory anaplasyczne (bardzo słabo zróżnicowane, o niekorzystnym rokowaniu), mięsaki (nowotwory złośliwe wywodzące się z tkanek nienabłonkowych) oraz potworniaki (składają się z komórek, które wywodzą się praktycznie ze wszystkich tkanek). Do nowotworów złośliwych nie będących rakiem należą także białaczki, chłoniaki oraz nowotwory ośrodkowego układu nerwowego.
Zdiagnozowanie konkretnego rodzaju nowotworu jest bardzo istotne. Z jednej strony pozwala to ustalić optymalne leczenie, a z drugiej określić rokowanie. Główną rolę w rozpoznawaniu konkretnego nowotworu odgrywają nie objawy kliniczne, ale badanie histopatologiczne wyciętego guza lub materiału pobranego w czasie biopsji.
Czytaj też: Nowotwory krwi w starszym wieku
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
