Co to jest kwasica?

W warunkach fizjologicznych stężenie jonów wodorowych we krwi wynosi 35 – 45 mmol/l. To jony wodorowe odpowiadają za pH krwi. W utrzymaniu stałego pH krwi i płynów ustrojowych największe znaczenie mają układy buforowe krwi i tkanek – wodorowęglanowy, fosforanowy, białczanowy i hemoglobinianowy; także płuca oraz nerki.
Przesunięcia w stężeniu jonów wodorowych i wodorowęglanowych doprowadzają do zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej, które mogą przebiegać pod postacią kwasicy lub zasadowicy. Kwasica oznacza, że pH krwi wynosi poniżej 7,35. Kwasica może mieć 2 postaci: oddechową i metaboliczną albo nieoddechową, w zależności od tego, co będzie pierwotną przyczyną spadku pH.
Zobacz też: Uważaj na kwasicę ketonową
Kwasica nieoddechowa - przyczyny
Kwasica nieoddechowa oznacza obniżenie pH krwi spowodowane pierwotnym zmniejszeniem stężenia jonów wodorowęglanowych (HCO3-). Przyczyny mogą być różnorodne i mogą współistnieć ze sobą. Może być to związane z nadmierną podażą lub nadmiernym wytwarzaniem w organizmie kwasów, w przebiegu na przykład kwasicy ketonowej cukrzycowej, mleczanowej, w zatruciu etanolem, metanolem, glikolem etylenowym. W ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek dochodzi do upośledzonego zwrotnego wchłaniania jonów HCO3-.
W przebiegu biegunek dochodzi z kolei do utraty zasad przez przewód pokarmowy. Kwasica metaboliczna może ulec kompensacji droga oddechową. Poprzez przyspieszenie i zwiększenie głębokości oddechu dochodzi do eliminacji dwutlenku węgla, który przesuwa równowagę kwasowo-zasadowa w stronę kwaśną, więc jego eliminacja przywróci równowagę.
Kwasica nieoddechowa - objawy
Obraz kliniczny zależy od stanu chorobowego będącego przyczyną zaburzeń. Kryteria rozpoznania opierają się na badaniu gazometrycznym krwi. Stwierdza się obniżone pH, zmniejszone stężenie jonów HCO3-, często obniżone CO2 jako wyraz kompensacji oddechowej.
Kwasica nieoddechowa - leczenie
Leczenie powinno być ukierunkowane na przyczynę kwasicy. Leczenie objawowe polega na wlewie dożylnym wodorowęglanów.
Zobacz też: Kontrolowanie ilości węglowodanów - pomoc w cukrzycy
Kwasica oddechowa – przyczyny, objawy, leczenie
Drugim rodzajem kwasicy jest oddechowa, gdzie pierwotną zmianą jest wzrost stężenia dwutlenku węgla w organizmie, czyli hiperkapnia. Związane jest to hipowentylacją, czyli wolnym i płytkim oddechem. Chory najczęściej jest osłabiony, ma ból głowy, zaburzenia orientacji a nawet może być w śpiączce.
Przyczyną osłabienia napędu oddechowego może być zatrucie lekami (np. opioidami i lekami nasennymi), niedrożność dróg oddechowych spowodowana przez ciało obce, skurcz mięśni gładkich oskrzeli w przebiegu astmy. Hipowentylacja może być również wynikiem osłabienia mięśni oddechowych zaburzeń elektrolitowych, niedożywienia, pierwotnych chorób mięśni. Leczenie zależy od przyczyny. We wstępnym postępowaniu podaje się do oddychania tlen.