W warunkach fizjologicznych stężenie jonów wodorowych we krwi wynosi 35 – 45 mmol/l. To jony wodorowe odpowiadają za pH krwi. W utrzymaniu stałego pH krwi i płynów ustrojowych największe znaczenie mają układy buforowe krwi i tkanek – wodorowęglanowy, fosforanowy, białczanowy i hemoglobinianowy; także płuca oraz nerki.
Przesunięcia w stężeniu jonów wodorowych i wodorowęglanowych doprowadzają do zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej, które mogą przebiegać pod postacią kwasicy lub zasadowicy. Kwasica oznacza, że pH krwi wynosi poniżej 7,35. Kwasica może mieć 2 postaci: oddechową i metaboliczną albo nieoddechową, w zależności od tego, co będzie pierwotną przyczyną spadku pH.
Zobacz też: Uważaj na kwasicę ketonową
Kwasica nieoddechowa - przyczyny
Kwasica nieoddechowa oznacza obniżenie pH krwi spowodowane pierwotnym zmniejszeniem stężenia jonów wodorowęglanowych (HCO3-). Przyczyny mogą być różnorodne i mogą współistnieć ze sobą. Może być to związane z nadmierną podażą lub nadmiernym wytwarzaniem w organizmie kwasów, w przebiegu na przykład kwasicy ketonowej cukrzycowej, mleczanowej, w zatruciu etanolem, metanolem, glikolem etylenowym. W ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek dochodzi do upośledzonego zwrotnego wchłaniania jonów HCO3-.
W przebiegu biegunek dochodzi z kolei do utraty zasad przez przewód pokarmowy. Kwasica metaboliczna może ulec kompensacji droga oddechową. Poprzez przyspieszenie i zwiększenie głębokości oddechu dochodzi do eliminacji dwutlenku węgla, który przesuwa równowagę kwasowo-zasadowa w stronę kwaśną, więc jego eliminacja przywróci równowagę.
Kwasica nieoddechowa - objawy
Obraz kliniczny zależy od stanu chorobowego będącego przyczyną zaburzeń. Kryteria rozpoznania opierają się na badaniu gazometrycznym krwi. Stwierdza się obniżone pH, zmniejszone stężenie jonów HCO3-, często obniżone CO2 jako wyraz kompensacji oddechowej.
Kwasica nieoddechowa - leczenie
Leczenie powinno być ukierunkowane na przyczynę kwasicy. Leczenie objawowe polega na wlewie dożylnym wodorowęglanów.
Zobacz też: Kontrolowanie ilości węglowodanów - pomoc w cukrzycy
Kwasica oddechowa – przyczyny, objawy, leczenie
Drugim rodzajem kwasicy jest oddechowa, gdzie pierwotną zmianą jest wzrost stężenia dwutlenku węgla w organizmie, czyli hiperkapnia. Związane jest to hipowentylacją, czyli wolnym i płytkim oddechem. Chory najczęściej jest osłabiony, ma ból głowy, zaburzenia orientacji a nawet może być w śpiączce.
Przyczyną osłabienia napędu oddechowego może być zatrucie lekami (np. opioidami i lekami nasennymi), niedrożność dróg oddechowych spowodowana przez ciało obce, skurcz mięśni gładkich oskrzeli w przebiegu astmy. Hipowentylacja może być również wynikiem osłabienia mięśni oddechowych zaburzeń elektrolitowych, niedożywienia, pierwotnych chorób mięśni. Leczenie zależy od przyczyny. We wstępnym postępowaniu podaje się do oddychania tlen.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
