Rak jelita grubego najczęściej występuje po 40 roku życia. Do podstawowych objawów związanych z tym nowotworem należą: ból brzucha (o różnych nasileniu) oraz krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego (jawne lub utajone).
Zobacz też: Jak wcześnie wykryć raka jajnika?
Badania przesiewowe w raku jelita grubego
Pierwszym badaniem jakie powinno zostać wykonane u pacjenta skarżącego się na powyższe objawy jest badanie per rectum. Pozwala ocenić śluzówkę odbytnicy, wyczuć ewentualne guzy w miednicy mniejszej, a czasem także znaleźć krwawienie.
Drugim etapem powinny być badania endoskopowe: sigmoidoskopia, kolonoskopia oraz badania obrazowe: USG lub tomografia komputerowa jamy brzusznej. Bardzo rzadko wykonuje się obecnie badanie RTG z podwójnym kontrastem.
Badanie kolonoskopowe należy do badań przesiewowych w raku jelita grubego. Sigmoidoskopia powinna być wykonywana co 5 lat po ukończeniu 50. roku życia, a pełna kolonoskopia co 10 lat. Badania endoskopowe pozwalają na dokładną ocenę śluzówki jelita, pobranie wycinków do badań histologicznych i znalezienie ewentualnego guza.
Badania laboratoryjne
Do podstawowych badań przy podejrzeniu nowotworów przewodu pokarmowego należy badanie kału na krew utajoną (klasyczne i immunochemiczne). Powinno być wykonywane co rok po ukończeniu 50 roku życia.
Utrata krwi z kałem może prowadzić do niedokrwistości z niedoboru żelaza, którą wykaże zwykła, często przypadkowo wykonywana morfologia.
Zobacz też: Podstawowe badania w szpiczaku mnogim
Markery nowotworowe
Markerem nowotworowym dla raka jelita grubego jest CEA - antygen karcinoembrionalny. Fizjologicznie wytwarzany przez komórki przewodu pokarmowego i trzustki płodu. U dorosłego człowieka pozostaje jedynie szczątkowe wydzielanie CEA przez dojrzałe komórki jelit, trzustki i wątroby.
Norma CEA dla dorosłego człowieka wynosi 0-3,4 ng/ml. U palaczy wartości antygenu są wyższe, ale nie przekraczają 10 ng/ml. Wartości CEA są podwyższone u 15-25% chorych na raka jelita grubego w stadium A oraz nawet u 95 % chorych w stadium C.
Marker CEA nie jest stosowany w badaniach przesiewowych, stanowi jedynie uzupełnienie do badań podstawowych. Wykorzystuje się go natomiast w ocenie efektywności leczenia oraz we wczesnym wykrywaniu wznowy i/lub odległych przerzutów. Wzrost stężenia CEA może także występować w innych chorobach tj.: nowotworach żołądka, trzustki, sutka, gruczolaku płuc, stanach zapalnych jelit oraz w marskości i stanach zapalnych wątroby.
W raku jelita grubego może dojść do podwyższenia stężenia CA 19-9 (GIGA). Jest to antygen towarzyszący nowotworom przewodu pokarmowego, ale w praktyce stosowany jest jako wskaźnik nowotworów złośliwych trzustki i dróg żółciowych. Fizjologicznie wytwarzany jest przez komórki przewodu pokarmowego i wątroby płodu oraz przez dojrzałe komórki gruczołów ślinowych, oskrzeli, trzustki i dróg żółciowych. Jego stężenie badamy przede wszystkim przy podejrzeniu raka trzustki, ale także pomocniczo w raku żołądka, jelita grubego i wątroby. Norma dla CA 19-9 wynosi 0-37 U/ml.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
