Czym jest mocz?
Mocz jest produktem wydalniczym, usuwanym z organizmu ludzkiego przez sprawnie działające nerki. Zawiera on zbędne i szkodliwe produkty przemiany materii, jony, barwniki, toksyny czy leki. Analiza tego płynu umożliwia wgląd w funkcjonowanie całego ustroju oraz ocenę składu chemicznego krwi i pracy ważnych dla życia narządów. Zdrowa osoba wydala około 1,5 litra moczu na dobę, jednak ilość ta zależna jest od wielu czynników, m.in. od objętości wypitych płynów, wysiłku fizycznego czy temperatury otoczenia. W różnych chorobach ilość produkowanego moczu może wzrosnąć lub zmaleć, czasem nawet do zera.
Proste i szybkie badanie
Badanie moczu jest szybkim, tanim i prostym procesem diagnostycznym, dostępnym niemal w każdej placówce zdrowia. W przeciwieństwie do badania krwi nie jest ono inwazyjne, a więc całkowicie bezpieczne dla chorego. Jego wykonanie należy do podstawowego profilu badań u osób, którzy zgłaszają się z jakąkolwiek patologią nerek i dróg moczowych. Ponadto skład moczu odzwierciedla stany chorobowe innych narządów np. wątroby, choroby metaboliczne, infekcje czy zatrucia.
Analizy profilaktyczne
Profilaktyczne badanie moczu powinno być wykonane u wszystkich osób czynnych zawodowo jako okresowe badanie w pracy. Także u niemowląt mocz poddawany jest analizie w kierunku wykrycia choroby o nazwie fenyloketonuria. Ponadto również kobiety w ciąży powinny w określonych odstępach czasu wykonywać to proste badanie.
Polecamy: Jak przygotować się do badania moczu i jak go samodzielnie pobrać?
Nie tylko w patologiach nerek
Kiedy odczuwamy jakiekolwiek problemy z oddawaniem moczu, jest to pierwszy sygnał, aby odwiedzić lekarza. Pieczenie podczas mikcji (oddawaniu moczu), ból lub uczucie ciągłego parcia na mocz są symptomami wielu chorób układu moczowego. Ponadto zmiana zabarwienia moczu (ciemny, czerwony), jego objętości oraz konsystencji (gęsty, pienisty) powinna skłonić do wizyty u specjalisty. W każdym z tych przypadków niezbędne będzie wykonanie badania ogólnego moczu.
Różne substancje w moczu
U osób z zaburzeniami gospodarki kwasowo-zasadowej oraz wodnej i jonowej ustroju skład moczu odzwierciedla te stany i niejednokrotnie wskazuje na przyczynę owych patologii. Ponadto w moczu wykryć można leki, jakie pacjent zażywa, a także substancje trujące – toksyny, alkohol czy narkotyki – i ustalić zarówno ich rodzaj jak i stężenie. U osób z zaburzeniami hormonalnymi możliwe jest określenie poziomu poszczególnych hormonów, a pośrednio pracę wielu gruczołów dokrewnych.
Pozwala postawić diagnozę wielu chorobom
Analiza moczu pozwala niejednokrotnie zdiagnozować u chorego wiele patologii o podłożu metabolicznym takich jak żółtaczka czy cukrzyca. Ponadto umożliwia przewidzieć ryzyko rozwoju kamicy układu moczowego. Badanie moczu stanowi też nieodłączny tor diagnostyki oraz oceny prawidłowości leczenia wielu chorób m.in. nadciśnienia tętniczego.
Panel badań moczu
Mocz ocenia się pod kątem jego składu fizykochemicznego – bada się stężenie i obecność wielu substancji (białka, cukru, ciał ketonowych, barwników, substancji krystalicznych), ocenia się kolor, przejrzystość oraz pH czy ciężar właściwy. Ponadto pod mikroskopem obserwuje się jego skład pod kątem obecności śluzu, bakterii, krwinek czy pasożytów. Jest to tzw. badanie osadu moczu. W moczu możemy oznaczyć każdą substancję, którą organizm wydala przez nerki – kreatyninę, mocznik, kwas moczowy, leki, narkotyki, alkohol. Ponadto przy podejrzeniu infekcji dróg moczowych wykonuje się często posiewy bakterii lub grzybów.
Zobacz też: Jakie parametry są szczególnie istotne w badaniu ogólnym moczu?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
