Sód to jeden z głównych pierwiastków ustroju, rozmieszczony głównie pozakomórkowo. Ma duże właściwości osmotyczne, dzięki czemu zatrzymuje wodę. Zarówno jego niedobór jak i nadmiar mogą być niebezpieczne dla życia człowieka, szczególnie, jeśli będą to duże zmiany w jego stężeniu odbywające się gwałtownie. Sód jest dostarczany do organizmu wraz z pożywieniem, natomiast usuwany przez nerki, skórę i przewód pokarmowy. O hipernatremii, czyli nadmiarze sodu mówimy, gdy jego stężenie w surowicy przekracza 148 mmol/l.
Przyczyny hipernatremii
Najczęstsze przyczyny nadmiaru sodu to utrata czystej wody w stanach gorączkowych, stanach wzmożonego katabolizmu jak nadczynność tarczycy, sepsa. Utarta wody może również nastąpić przez przewód pokarmowy z powodu wymiotów, biegunki; przez nerki w wyniku diurezy osmotycznej wywołanej mannitolem, mocznikiem czy hiperglikemią. Nadmiar sodu może być także spowodowany niedostatecznym przyjmowaniem płynów, co dotyczy szczególnie małych dzieci, osób starszych, nieprzytomnych. Do hipernatremii może także doprowadzić nadmierna podaż sodu w płynach dożylnych. Stan ten może być także związany z niedoborem hormonu produkowanego przez podwzgórze (część ośrodkowego układu nerwowego). Tym hormonem jest wazopresyna, która odpowiada za prawidłową gospodarkę wodną organizmu. Powoduje zatrzymanie wody i sodu w ustroju, dzięki czemu zapewniony jest prawidłowy poziom nawodnienia organizmu. Niedobór tego hormonu doprowadzi do nadmiernej utraty wody i sodu przez nerki. A więc niekiedy należy poszukiwać choroby ośrodkowego układu nerwowego.
Objawy hipernatremii
Objawy zależą od szybkości zwiększania się stężenia sodu, nasilenia hipernatremii i od współwystępujących zaburzeń. Wczesne objawy rozwijającej się hipernatremii to utrata łaknienia, nudności i wymioty, w dalszej kolejności zaburzenia stanu świadomości, nadmierne pobudzenie lub senność aż do śpiączki. Może także występować wzmożone napięcie mięśni. W hipernatremii spowodowanej nadmierną utratą płynów lub niedostateczną podażą wody mogą występować objawy odwodnienia.
Polecamy: Jakie mogą być przyczyny niskiego stężenia sodu we krwi?
Leczenie
W każdym przypadku hipernatremii należy dążyć do usunięcia przyczyny, która doprowadziła do tego stanu. Szybkość wyrównywania nadmiaru sodu powinna być tym większa im krótszy był czas jej powstania. Stosuje się przede wszystkim dożylne płyny nawadniające z małą zawartością sodu. Można dodatkowo podać leki odwadniające w celu zwiększenia utraty sodu przez nerki. U chorych przytomnych z łagodną hipernatremią niedobór wody można uzupełniać podając do picia lekko osłodzoną herbatę ziołową. W skrajnych przypadkach usuwa się nadmiar sodu i wody poprzez dializę.
Czytaj także: O czym świadczy hipokalcemia?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
