Tętno (puls) to efekt ruchu naczyń krwionośnych na skutek skurczów serca. Jego norma jest różna w zależności od wieku (np. u dzieci i dorosłych), a także stanu fizjologicznego (np. w ciąży) lub sytuacji (tętno spoczynkowe, maksymalne, po wysiłku).
Jakie jest prawidłowe tętno spoczynkowe (normy)
Normy prawidłowego pulsu są różne dla osób w różnym wieku i stanie fizjologicznym. Różnią się też w zależności od tego, co akurat robimy - prawidłowa wartość będzie inna dla tętna spoczynkowego i inna dla tzw. maksymalnego. Prawidłowe tętno spoczynkowe wynosi:
- u płodu: 110-150 uderzeń/min
- u niemowlęcia: 130 uderzeń/min
- u dziecka: 100 uderzeń/min
- u nastolatka: 85 uderzeń/min
- u dorosłego: 60-90 uderzeń/min
- u osoby starszej: 60 uderzeń/min
Należy pamiętać, że osoby młode i uprawiające sport mogą mieć rytm serca wolniejszy niż 50 uderzeń na minutę, i jeśli nie towarzyszą temu objawy chorobowe (zasłabnięcia, utraty przytomności), nie jest to objaw choroby, ale rezultat treningu fizycznego. Nierówne tętno może świadczyć o zaburzeniach rytmu serca
– dodaje dr n. med. Małgorzata Sikora-Frąc.
Jak obliczyć prawidłowe tętno po wysiłku?
Tętno maksymalne to najwyższe prawidłowe tętno, z jakim powinno bić serce. Tej granicy lepiej nie przekraczać np. podczas wysiłku fizycznego. Oblicza się je, odejmując swój wiek od liczby 220.
Prawidłowe tętno - od czego zależy wynik?
Na pracę serca ma wpływ wiele różnorodnych czynników, niektóre zmieniają tętno krótkotrwale, inne wpływają na czynność mięśnia sercowego w dłuższej perspektywie czasu.
Czynność serca zależy od sytuacji, w której się znajdujemy: emocje pozytywne i negatywne, odwodnienie, wysiłek fizyczny przyspieszają tętno. W czasie snu nasze serce odpoczywa i zwalnia swoją pracę. Adaptacja układu krążenia do stałego, regularnego wysiłku fizycznego też skutkuje zwolnieniem pracy serca
– wyjaśnia dr n. med. Małgorzata Sikora-Frąc.
Co oznacza nieprawidłowe tętno
Puls, podobnie jak ciśnienie tętnicze krwi, stanowi ważny parametr, dzięki któremu możemy ocenić, czy nasze serce prawidłowo pracuje. Przyspieszenie pracy serca lub spowolnienie przeważnie związane jest z wiekiem lub aktywnością, ale nie zawsze. Zaburzenia tętna mogą być pierwszym objawem stanu chorobowego.
Przyspieszenie tętna może być wynikiem nadczynności tarczycy, niedokrwistości (anemii), czyli niedoboru krwinek czerwonych lub żelaza, niewydolności serca. Wolna (poniżej 50 uderzeń/min) czynność serca może być objawem zaburzeń funkcji układu przewodzącego impulsy w sercu, ale także niedoczynności tarczycy lub zbyt wysokiego stężenia potasu we krwi
– wyjaśnia dr n. med. Małgorzata Sikora-Frąc, specjalista kardiolog .
Jak zmierzyć tętno samemu?
Tętno można sprawdzić na różne sposoby. Dostępne są urządzenia elektroniczne, np. zegarki, które mierzą puls. Podczas sprawdzania ciśnienia krwi dobrym ciśnieniomierzem, na jego wyświetlaczu również pokazuje się tętno. Pomiaru można dokonać bez użycia medycznego sprzętu.
Do sprawdzenia tętna potrzebny będzie stoper lub zegarek z sekundnikiem. Połóż go obok siebie, a potem poszukaj miejsca, w którym czujesz wyraźny puls. Najłatwiej zmierzyć tętno:
- na tętnicy szyjnej – z boku szyi, w zagłębieniu tuż pod żuchwą,
- na tętnicy promieniowej – na nadgarstkach.
Do miejsca, w którym wyczuwasz puls, przyłóż opuszki palców: wskazującego i środkowego. Nie przyciskaj ich za mocno. Teraz zerknij na zegarek i przez 20 sekund licz uderzenia tętnicy. Pomnóż wynik przez 3, a uzyskasz ilość uderzeń na minutę.
Pamiętaj! Jeśli kilkukrotny pomiar pokazuje, że puls jest za wolny, za szybki, czy niemiarowy, powiedz o tym lekarzowi. W razie potrzeby skieruje nas na badania kontrolne.
Na podstawie artykułu z dwutygodnika "Przyjaciółka".
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 06.06.2013.
Czytaj więcej:
Prawidłowy puls: normy dla grup wiekowych i sportowców. Jak mierzyć tętno?
Ablacja - co to jest, jak się wykonuje, dla kogo, powikłania
Strefy tętna: jak określić strefy tętna, opisy stref tętna, kontrola pulsometrem
Jak żyć z arytmią?
Zainteresowania w obrębie specjalizacji: kardiodiabetologia, umiejętność przebadania pacjentów z zaawansowanymi chorobami układu krążenia i cukrzycą, choroby serca u kobiet. Obecnie pracuje w Centrum Medycznym Damiana. Dodatkowe umiejętności, certyfikaty: badanie echokardiograficzne przezklatkowe i przezprzełykowe, certyfikaty i akredytacja Sekcji Echokardiografii PTK.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
