Badanie morfologiczne ocenia liczbę oraz objętość płytki (MPV). Zmniejszenie liczby płytek nazywamy małopłytkowością lub trombocytopenią, zaś zwiększenie - nadpłytkowością lub trombocytozą.
Skąd się biorą płytki krwi?
Trombocyty, tak jak inne elementy krwi, powstają w szpiku kostnym. Postacią bezpośrednio poprzedzającą dojrzałą postać płytki krwi jest megakariocyt, który jest większy i w przeciwieństwie do płytek krwi posiada jądro komórkowe.
Ile powinno być płytek krwi?
Liczba płytek krwi Płytki żyją w krwioobiegu około 8-12 dni, po czym ulegają rozkładowi w śledzionie oraz wątrobie. Prawidłowa wartość płytek krwi wynosi 150000 do 400000/ul (150-400 K/ul). O małopłytkowości mówimy gdy liczba trombocytów wynosi poniżej 100000/ul. Poziom płytek 35000-4000/ul zapewnia jeszcze ich funkcję hemostatyczną, ale wartość poniżej 10000/ul jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Przy najmniejszym urazie może dojść do ciężkiego, niemożliwego do opanowania krwotoku, może dochodzić także do krwawień samoistnych.
Trombocytopenię dzieli się na:
- wywołane niedostatecznym wytwarzaniem megakariocytów w szpiku kostnym (tak zwane małopłytkowości centralne);
- spowodowane nadmiernym usuwaniem płytek krwi z krążenia (małopłytkowości obwodowe), najczęściej na tle autoimmunologicznym;
- wywołane nierównomiernym rozmieszczeniem płytek krwi w ustroju;
- wywołane rozcieńczeniem płytek krwi.
Sprawdź: Badania krwi - vademecum
Co to jest małopłytkowość rzekoma?
W przypadku trombocytopenii, która nie koreluje ze stanem pacjenta i jego objawami, zawsze należy wykluczyć, tak zwaną małopłytkowość rzekomą. Jest to zjawisko do którego dochodzi w wyniku badania laboratoryjnego krwi. Odczynnik EDTA używany do badania może powodować łączenie się płytek w duże agregaty które następnie nie są zliczane przez analizator i w ten sposób dochodzi do zaniżenia liczby płytek. Podejrzenie małopłytkowości rzekomej jest wskazaniem do wykonania badania z użyciem innych odczynników i mikroskopowej oceny rozmazu krwi.
Objętość, rozkład i hematokryt płytkowy
Badanie morfologiczne ocenia nie tylko liczbę, ale także średnią objętość płytki krwi (MPV), która prawidłowo powinna wynosić około 7,5 do 10,5 fl. Zmniejszenie zarówno MPV, jak i liczby płytek, wskazuje na upośledzenie wytwarzania trombocytów w szpiku kostnym, czyli o małopłytkowości centralnej. Natomiast zwiększenie MPV z współistnieniem małopłytkowości świadczy o utracie lub niszczeniu płytek.
Na wyniku badania morfologicznego zobaczymy także wskaźnik rozpiętości rozkładu płytek (PDV) oraz hematokryt płytkowy (PCT) ale dane te nie mają dużego zastosowania diagnostycznego.
Zobacz też: Interpretacja wyników badania morfologicznego krwi
Nadpłytkowość zwana trombocytozą
O nadpłytkowości mówimy kiedy liczba płytek krwi wynosi powyżej 600000/ul (600 K/ul). Trombocytoza może być samoistna, związana z nadmierną produkcją megakariocytów w szpiku kostnym. Nadpłytkowość wtórna może pojawić się w przebiegu białaczki, czerwienicy prawdziwej, włóknieniu szpiku, po usunięciu śledziony, po ostrej utracie krwi, w przewlekłym alkoholizmie, w niedokrwistości hemolitycznej lub z niedoboru żelaza, w przebiegu nowotworów litych w tym płuca i trzustki oraz u stałych dawców krwi.
Dowiedz się więcej o płytkach krwi z naszego forum medycznego.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
