Przeziębienie to najczęstsza infekcja górnych dróg oddechowych. Przeciętnie w ciągu roku dorosła osoba choruje kilka razy, a dzieci w wieku przedszkolnym nawet kilkanaście razy. Mimo że przeziębienie jest tak powszechne, to jednak krąży wokół niego wiele mitów. Wiara w nie może być szkodliwa i często tylko wydłużać chorobę. Oto kilka nieprawdziwych opinii i faktów potwierdzonych naukowo.
MIT 1. Gdy boli gardło, to winne są na pewno bakterie
Ból gardła, który często towarzyszy przeziębieniu, zazwyczaj spowodowany jest ostrym zapaleniem gardła o podłożu wirusowym. Rzadko przyczyną są bakterie.
Szacuje się, że infekcje wirusowe odpowiadają za nawet 85% przypadków ostrego zapalenia gardła i migdałków u dzieci powyżej 3 roku życia i nawet 95% u dorosłych osób. Ostre zapalenie gardła powodują m.in. rinowirusy (najczęściej), adenowirusy, koronawirusy, a także wirusy grypy i para grypy.
Uważa się, że bakterie odpowiadają za 15–30% zakażeń gardła u dzieci i 5–10% u dorosłych. Głównymi winowajcami są paciorkowce grupy A. Należy też pamiętać, że ból gardła może mieć inne przyczyny niż infekcyjne, takie jak np.: alergia, zanieczyszczone powietrze, w tym dym papierosowy, refluks żołądkowo-przełykowy, problemy z zatokami i nosem, a także zażywanie niektórych leków.
Przeczytaj też: Co na ból gardła?
MIT 2. Przeziębienia latem są inne niż zimą
Przeziębienie niezależnie od pory roku wywołują te same drobnoustroje. A jest ich kilkaset rodzajów. Kluczowe jest obniżenie odporności w danym momencie, co otwiera drogę zarazkom. Jesienią i zimą jest więcej zachorowań, ponieważ częściej dochodzi do wychłodzenia organizmu. Jest też niższa wilgotność powietrza, co powoduje wysuszenie śluzówki nosa i gardła. W rezultacie wirusy łatwiej dostają się do organizmu.
Latem z kolei naszą odporność mogą osłabiać duże różnice temperatur, np. gdy z klimatyzowanego pomieszczenia wychodzimy na zewnątrz w upalny dzień, lub gdy ogrzani słońcem wchodzimy do bardzo zimnej wody, lub też gdy wychładzamy gardło zimnymi napojami lub lodami (osłabienie miejscowej odporności).
MIT 3. Lody są dobre na ból gardła
Nie ma badań, które potwierdzałyby tę bardzo popularną opinię, że zjedzenie lodów pomaga przy bolącym gardle. Z pewnością zimno może złagodzić ból gardła przy zapaleniu (z tego też powodu na różne stany zapalne stosujemy chłodne okłady). Jednak w rzeczywistości chłód, a zwłaszcza różnice temperatur, powodują miejscowe obniżenie odporności w gardle. W ten sposób otwieramy drogę drobnoustrojom.
Warto dodać, że otolaryngolog Deborah C. Sylvester z York District Hospital w Wielkiej Brytanii, przeprowadziła badanie, w którym dowiodła, że podawanie lodów dzieciom po wycięciu migdałków było skutecznym sposobem na zmniejszenie bólu. To jednak nie oznacza, że lody pomogą nam, gdy przyczyną tego bólu jest infekcja.
MIT 4. Lody powodują przeziębienie i anginę
W tym micie jest trochę prawdy. Jak już wspomniano wyżej, wszelkie intensywne zmiany temperatur oddziałujące na śluzówki dróg oddechowych powodują skurczenie naczyń krwionośnych i osłabienie czasowe miejscowej odporności. Przy czym lody jako takie nie wywołują żadnych infekcji: ani przeziębienia, ani anginy, ani ostrego zapalenia gardła. Dlatego teza, że są przyczyną choroby, jest błędna. Przyczynami stanów zapalnych gardła i przeziębienia są najczęściej wirusy, rzadziej bakterie, a jeszcze rzadziej grzyby.
MIT 5. Klimatyzacja powoduje przeziębienie
Podobnie jak w przypadku lodów, klimatyzacja jako taka nie powoduje przeziębienia, bólu gardła, bólu zatok i innych problemów z drogami oddechowymi. Jednak wysusza powietrze, a źle konserwowana dodatkowo je zanieczyszcza, stąd może sprzyjać zachorowaniom. Również zmiany temperatur wynikające z działania klimatyzacji będą działać na naszą niekorzyść.
Potwierdzają to obserwacje naukowców. Jedno z badań porównujące niemal tysiąc pracowników biur klimatyzowanych i nieklimatyzowanych dowiodło, że ci pierwsi dużo częściej zwalniają się z pracy z powodu infekcji górnych dróg oddechowych i częściej z zakażeniem gardła, nosa i uszu bywają w gabinetach lekarskich.
MIT 6. Przeziębienie latem leczy się inaczej niż zimą
Oczywiście nie jest to prawdą. Przeziębienie latem jest tą samą chorobą, co przeziębienie zimą. Leczymy ją w ten sam sposób. Podstawą jest łagodzenie objawów – przeziębienie samoistnie ustępuje zwykle w ciągu 7–10 dni. Aby zmniejszyć dolegliwości, możemy przyjmować dostępne bez recepty leki przeciwbólowe (np. paracetamol) lub leki przeciwzapalne (np. ibuprofen). Można stosować tabletki przeciwbólowe i przeciwzapalne do ssania oraz krople do nosa zmniejszające obrzęk śluzówki nosa. Więcej wskazówek dotyczących leczenia znajdziesz tutaj: Co jest dobre na przeziębienie.
MIT 7. Przestajemy zarażać, gdy objawy infekcji ustąpią
Jak to zwykle bywa przy infekcjach wirusowych, zakaźność nie ogranicza się wyłącznie do czasu występowania objawów. Chociaż faktycznie największa zakaźność występuje, gdy objawy są najbardziej nasilone. Przy przeziębieniu możemy zarazić inne osoby do 3 dni przed pojawieniem się symptomów choroby i kilka dni po ich ustąpieniu. Szacuje się, że w większości przypadków przeziębienie jest zaraźliwe przez około 2 tygodnie.
Sprawdź: Co jest najlepsze na odporność?
MIT 8. Ból gardła latem trzeba leczyć antybiotykiem
Nie ma absolutnie powodów ku temu, aby domagać się od lekarza przepisania antybiotyku na ból gardła, który pojawia się o każdej porze roku, również latem. Skoro infekcyjną przyczyną zapalenia gardła są przede wszystkim wirusy, antybiotyki nie będą działać na przyczynę infekcji. Są to leki skierowane przeciwko bakteriom, te jednak rzadko wywołują zapalenie gardła czy przeziębienie.
Warto też pamiętać, że przyjmując antybiotyk w trakcie infekcji wirusowej, możemy osłabić organizm w walce z zarazkami i wydłużyć chorobę. Najlepiej skonsultować z lekarzem, aby ocenił on, co jest podłożem choroby. Na ogół są to wirusy, których nie leczymy antybiotykami.
Źródła:
P. Preziosi i inni, Workplace air-conditioning and health services attendance among French middle-aged women: a prospective cohort study, doi: 10.1093/ije/dyh136,
I.Kaczmarczyk-Sedlak, A. Ciołkowski, Zioła w medycynie. Choroby układu oddechowego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2017,
A. Boroń-Kaczmarska, A. Wiercińska-Drapało, Choroby zakaźne i pasożytnicze, PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Czytaj także:
Skuteczne domowe sposoby na kaszel (suchy i mokry)
Domowe sposoby na ból gardła - płukanki, okłady, syropy, inhalacje
Objawy grypy – jak odróżnić je od przeziębienia?
Płukanie gardła. Co i jak stosować na bolące gardło?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
