Czym są NLPZ?
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są często używane przez osoby borykające się z różnymi dolegliwościami chorobowymi, a ich działanie pozwala na normalne funkcjonowanie w życiu codziennym.
Pośród właściwości NLPZ wymienia się następujące działanie farmakologiczne:
- przeciwbólowe,
- przeciwgorączkowe,
- przeciwzapalne,
- antyagregacyjne (wydłużenie czasu krzepnięcia).
Jak powstaje ból?
Ból zostaje zainicjowany przez podrażnienie błony komórkowej w wyniku uszkodzenia tkanki. W ten sposób uwalnia się nadmiar kwasu arachidonowego, który uczestniczy w procesie syntezy prostaglandyn.
Kwas arachidonowy wpływa również na wzrost temperatury ciała.
Jednym z zadań niesteroidowych leków przeciwzapalnych jest właśnie zmniejszenie syntezy kwasu arachidonowego.
Mechanizm działania NLPZ
Mechanizmem działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych opiera się na hamowaniu aktywności cyklooksygenazy kwasu arachidonowego (COX) – izoenzymu posiadającego 2 izoformy.
COX-1
Pierwszą izoformą cyklooksygenazy jest COX-1, czyli cyklooksygenaza-1. Enzym ten bierze udział w komunikacji międzykomórkowej oraz utrzymywaniu prawidłowej homeostazy organizmu. COX-1 zyskuje aktywność przy syntezie prostaglandyn.
Prostaglandyny natomiast są hormonami występującymi prawie w każdej komórce. Powstają przy udziale enzymu cyklooksygenazy COX-1, która konwertuje kwas arachidonowy do prostaglandyn PGG2, PGH2.
PGH2 jest następnie przekształcany do PGE2, PGD2, PGF2alfa oraz tromboksanów. Prostaglandyny największą aktywność wykazują w obrębie żołądka, poprzez regenerację i utrzymywanie prawidłowej przepuszczalności błony śluzowej.
Druga izoforma to COX-2
Enzym cyklooksygenaza COX-2 jest aktywny podczas procesu zapalnego.
Posiada właściwości kataboliczne, czyli prowadzi do rozpadu syntezy prostaglandyn.
Zobacz też: Nowe oblicze leków przeciwzapalnych
Wpływ NLPZ na układ pokarmowy
Poprzez hamowanie enzymu COX-1 zostaje zaburzony proces powstawania prostaglandyn, a w rezultacie:
- zmniejsza się ilość śluzu obronnego,
- maleje ilość dwuwęglanów w soku dwunastniczym,
- zwalnia mikrokrążenie śluzówkowe.
Zahamowanie syntezy prostaglandyn prowadzi do upośledzenia mechanizmów obronnych błony śluzowej żołądka oraz dwunastnicy. W wyniku tego błona śluzowa jest bardziej podatna na działanie różnych czynników uszkadzających. Może dojść do powstania owrzodzeń i nadżerek, które przechodzą w stany przewlekłe i pogłębiające się.
Oprócz owrzodzeń spotykamy się również z perforacjami układu pokarmowego czy krwawieniami.
Najbardziej narażone na wystąpienie stanów zapalnych i owrzodzeń są jelito cienkie i grube.
Jeżeli stopień owrzodzenia okaże się zaawansowany, zwiększa się ryzyko perforacji wrzodu. W konsekwencji następuje utrata krwi, przyczyniając się do wystąpienia niedokrwistości oraz hipoalbuminemii (nadmierna utrata ilości białka w osoczu).
Czy są bezpieczne leki z grupy NLPZ?
Obecny postęp farmacji przyczynił się do powstania bardziej bezpiecznych niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Takie specyfiki można podzielić na 2 grupy: wybiórcze i względnie selektywne.
Jakie są różnice pomiędzy selektywnym a zwykłymi NLPZ?
Różnica między selektywnymi a zwykłymi NLPZ polega na tym, że nowa generacja leków nie wpływa na hamowanie cyklooksygenazy COX-1. Ich zadaniem jest skuteczne hamowanie COX-2.
Wadą niektórych selektywnych i wybiórczych NLPZ jest dość wysoka cena.
Minimalizujmy skutki uboczne
Jak wiadomo, każdy lek może powodować skutki uboczne. Dlatego jeżeli jest to lek na receptę, dawki należy przyjmować według zaleceń lekarza lub zgodnie z ulotką od producenta. Pozwoli nam to zmniejszyć ryzyko pojawienia się skutków ubocznych.
Spośród starej generacji NLPZ, do substancji o najmniejszych skutkach uboczny zalicza się Ibuprofen.
Zobacz też: Ibuprofen zmniejsza ryzyko Parkinsona
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
