Fizjologią człowieka w dużej mierze kieruje wewnętrzny zegar dobowy. Organizm inaczej funkcjonuje rano, a inaczej wieczorem. Wiele parametrów, takich jak temperatura ciała czy poziom hormonów, ulega wahaniom w zależności od pory dnia. Zmienia się także działanie układu immunologicznego, co po raz pierwszy zaobserwowano już w latach 60. XX wieku. Naukowcy w związku z tym postanowili sprawdzić, kiedy najkorzystniej jest się zaszczepić w ciągu dnia.
Lepiej zaszczepić się rano - wynika z nowych badań
Sprawność układu immunologicznego zależy od pory dnia. Może to mieć przełożenie na niektóre interwencje jak np. szczepienie - lepszy efekt uzyskamy w godzinach rannych
- napisał na Twitterze, powołując się na niedawne badania, prof. Wojciech Szczeklik, internista, immunolog i anestezjolog.
Szwajcarskie badanie dowiodło, że przyjęcie szczepionki rano może skutkować większą odpowiedzią immunologiczną niż zaszczepienie się po południu. Naukowcy doszli do takich wniosków, analizując reakcję organizmu po szczepieniu przeciwko grypie, SARS-CoV-2 oraz gruźlicy (szczepionka BCG). U osób, którym podano preparaty w godzinach porannych, poziom przeciwciał był wyższy.
Pora szczepienia a jego skuteczność - co wiadomo
Większość wcześniejszych badań potwierdza te wnioski, chociaż nie wszystkie. Według badania opublikowanego w 2021 roku w Journal of Biological Rhythms, u osób zaszczepionych przeciwko COVID-19 w godzinach 9-11 zauważono zwiększoną liczbę limfocytów B i przeciwciał w porównaniu z zaszczepionymi w godzinach 15-17.
W zeszłym roku eksperci z Harvard Medical School przeprowadzili badanie obserwacyjne, które doprowadziło jednak do zgoła odmiennych wniosków. Naukowcy wskazali wówczas, że osoby, które otrzymały szczepienie przeciwko COVID-19 po południu mają wyższy poziom przeciwciał niż osoby, które zaszczepiono rano. Zbadali pod tym kątem 2 784 pracowników służby zdrowia. Badacze wzięli pod uwagę różne czynniki, w tym rodzaj szczepionki (szczepionka Pfizer mRNA lub szczepionka AstraZeneca). Wyższy poziom przeciwciał odnotowano też u osób, które otrzymały szczepionkę Pfizer, u kobiet i u młodszych badanych, gdy nie brano pod uwagę pory dnia.
Jednak wydaje się, że więcej prac sugeruje, że najlepszą porą jest zaszczepienie się rano. Wcześniejsze doświadczenia pokazały też, że np. podanie szczepionki przeciwko grypie rano jest korzystniejsze niż podanie jej w późniejszych godzinach. Wpływ na odmienny efekt, mogą mieć różne czynniki.
Szczepionka SARS-CoV-2 i szczepionka przeciwko grypie mają odmienne mechanizmy działania, a odpowiedź przeciwciał może się znacznie różnić w zależności od tego, czy układ odpornościowy rozpoznaje patogen z wcześniejszych infekcji, takich jak grypa , czy też ma do czynienia z nowym wirusem
– wyjaśnia prof. Elizabeth Klerman z Massachusetts General Hospital i Harvard Medical School, współautorka badania.
Lepsza odpowiedź po szczepionce może oznaczać więcej skutków ubocznych
Naukowcy nie wykluczają, że jeśli poziom przeciwciał po szczepieniu zależny od pory dnia jest wyższy, to może się to wiązać z większym ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. Ta kwestia również będzie dalej badana.
Czytaj także:
Szczepienie przeciw gruźlicy (BCG) – charakterystyka, niepożądane odczyny poszczepienne
Szczepionka przeciwko odrze - kiedy szczepić, przeciwwskazania i skutki uboczne
Mity o szczepionkach w ciąży (nie tylko przeciw COVID-19)
Szczepionka przeciw COVID-19 może działać słabiej u osób z Hashimoto lub cukrzycą
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
