Spis treści:
- Zastrzyki na odchudzanie – jak działają?
- Zastrzyki na odchudzanie – bezpieczeństwo
- Zastrzyki na odchudzanie u osób zdrowych – niebezpieczne
- Zastrzyki na odchudzanie – skutki uboczne
- Kto nie powinien stosować zastrzyków na odchudzanie?
Zastrzyki na odchudzanie – jak działają?
Zastrzyki na odchudzanie to potoczne określenie leków z grupy analogów GLP-1. Są to leki stosowanie w leczeniu cukrzycy i otyłości. Ich działanie polega na naśladowaniu hormonu inkretynowego – glukagonopodobnego peptydu 1 (GLP-1), który jest uwalniany w jelicie po posiłku. W rezultacie dochodzi do zwiększania wydzielania insuliny, hamowania produkcji glukagonu i ograniczaniu uczucia głodu. Co bardzo ważne, leki te podnoszą insulinę tylko w przypadku zwiększonego stężenia glukozy, co sprawia, że nie powodują hipoglikemii (nadmiernego i niebezpiecznego spadku cukru). Analogi GLP-1 są skierowane przede wszystkim do chorych na cukrzycę typu 2, jednak ich ogromną zaletą jest to, że powodują istotny spadek wagi bez operacji.
Zalety stosowania leków z grupy analogów GLP-1:
- obniżają stężenie glukozy we krwi,
- obniżają masę ciała,
- zmniejszają apetyt,
- dają szybsze uczucie sytości,
- działają kardioprotekcyjnie (chronią przed miażdżycą, obniżają ryzyko zgonu z powodu chorób układu krążenia, takich jak zawał serca czy udar),
- hamują postęp przewlekłej choroby nerek.
Zastrzyki na odchudzanie stosowane zgodnie ze wskazaniami i zaleceniami mają zdecydowanie więcej zalet niż wad. Leki w zastrzykach, które mają potencjał odchudzający, to przede wszystkim:
- semaglutyd (Ozempic) – zastrzyk raz na tydzień,
- dulaglutyd (Trulicity) – zastrzyk raz na tydzień,
- liraglutyd (Victoza, Saxenda) – zastrzyk raz na dobę.
Nie wszystkie z nich przeznaczone są do leczenia otyłości. W Polsce tylko Saxenda może być oficjalnie stosowana w tym wskazaniu i nie jest to lek refundowany. Leki refundowane są przeznaczone tylko dla pacjentów z cukrzycą typu 2, BMI powyżej 30 i wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym. Barierą w powszechniejszym przepisywaniu tych preparatów pacjentom jest wysoka cena (przeczytaj: zastrzyki na odchudzanie – refundacja, cena).
Przeczytaj też: Zastrzyki na odchudzanie - kiedy zaczynają działać?
Zastrzyki na odchudzanie – bezpieczeństwo
Leki w zastrzykach z grupy analogów GLP-1 mają bardzo korzystny profil bezpieczeństwa. Prace naukowe dowodzą, że niemal nie mają wad i dokuczliwych skutków ubocznych, za to działają korzystnie na zdrowie, szczególnie na układ krążenia.
Początkowe badania z udziałem zwierząt sugerowały, że analogi GLP-1 mogą powodować choroby tarczycy oraz trzustki, kolejne badania jednak tego nie potwierdziły. Dzisiaj uznaje się, że ryzyko jest niskie. Niemniej u osób z zapaleniem trzustki zastrzyki na odchudzanie należy stosować bardzo ostrożnie.
Podczas terapii lekami na odchudzanie w zastrzykach trzeba też kontrolować stan nawodnienia organizmu, ponieważ istnieje zwiększone ryzyko odwodnienia. Szczególnie gdy pojawiają się skutki uboczne w postaci biegunek lub wymiotów. Badania wskazywały też na zwiększone prawdopodobieństwo rozwoju kamicy żółciowej i zapalenia pęcherzyka żółciowego u osób stosujących te leki.
Istnieją też doniesienia, że przyjmowanie zastrzyków na odchudzanie może powodować postęp retinopatii, czyli uszkodzenia siatkówki oka. Jest to rzadka komplikacja, które może wystąpić u osób mających zmiany na dnie oka, u których szybkie obniżanie glukozy w organizmie jest niewskazane.
Zastrzyki na odchudzanie nie są przeznaczone dla osób zdrowych
Zastrzyki na odchudzanie zyskały na popularności w ciągu ostatnich lat z powodu m.in. dużej skuteczności w obniżaniu masy ciała. Trzeba pamiętać, że nie są to preparaty przeznaczone dla osób zdrowych. Stosuje się je głównie w terapii cukrzycy typu 2 i otyłości. Analogi GLP-1 są przepisywane przez lekarza na recepcie, a rozpoczęcie kuracji powinno być poprzedzone badaniem lekarskim. Zastrzyków na odchudzanie nie stosuje się samodzielnie, lecz zawsze wraz ze zdrową dietą oraz regularnym wysiłkiem fizycznym. U osób zdrowych, które przyjmują lek, może dojść do rozregulowania gospodarki hormonalnej.
Skutki uboczne zastrzyków na odchudzanie
Zastrzyki na odchudzanie rzadko powodują poważne skutki uboczne. Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi są dolegliwości ze strony układu pokarmowego: biegunki, nudności i wymioty. Zwykle dolegliwości są łagodne i zapobiegać im może stopniowe, powolne zwiększanie dawki leku. Innym możliwym skutkiem ubocznym jest refluks. Pacjenci zgłaszali również bezsenność, zmęczenie, suchość w ustach, wzdęcia, odbijanie się. Objawy te występowały przede wszystkim na początku leczenia. Trzeba jednak pamiętać, że biegunki i wymioty mogą szybko doprowadzić do odwodnienia i w związku z tym przyjmowanie zastrzyków na odchudzanie wiąże się ze zwiększonym zagrożeniem rozwinięcia ostrej niewydolności nerek. Do rzadkich możliwych skutków ubocznych należą reakcja uczuleniowa i tachykardia.
Kto nie powinien stosować zastrzyków na odchudzanie?
Preparatów z grupy analogów GLP-1 nie powinny przyjmować:
- osoby chore na cukrzycę typu 1,
- kobiety ciężarne i karmiące piersią,
- dzieci i młodzież poniżej 18 roku życia (ale nie każdy lek),
- osoby z historią raka rdzeniastego tarczycy,
- osoby z zapaleniem trzustki,
- osoby z alergią na którykolwiek składnik leku.
Na pewno nie powinny stosować ich osoby z niewielką nadwagą bez cukrzycy, które chcą zrzucić tylko kilka kilogramów. Terapia nie jest przeznaczona dla takiej grupy. Ostrożne podejście jest wskazane u pacjentów z zaburzeniem pracy nerek.
Źródła:
Trujillo J. Safety and tolerability of once-weekly GLP-1 receptor agonists in type 2 diabetes. J Clin Pharm Ther. 2020 Sep;45 Suppl 1(Suppl 1):43-60. doi: 10.1111/jcpt.13225,
Htike ZZ, Zaccardi F, Papamargaritis D, Webb DR, Khunti K, Davies MJ. Efficacy and safety of glucagon-like peptide-1 receptor agonists in type 2 diabetes: A systematic review and mixed-treatment comparison analysis. Diabetes Obes Metab. 2017 Apr;19(4):524-536. doi: 10.1111/dom.12849,
Haider S, Lipska KJ. Glucagon-Like Peptide-1 Receptor Agonists—How Safe Are They? JAMA Intern Med. 2022;182(5):520–521. doi:10.1001/jamainternmed.2022.0335,
Gallwitz, B. Glucagon- Like Peptide-1-Based Therapies for the Treatment of Type 2 Diabetes Mellitus. Mol Diag Ther 4, 361–370 (2005). https://doi.org/10.2165/00024677-200504060-00005,
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO, Saxenda, https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2015/20150323131125/anx_131125_pl.pdf
Czytaj także:
Zastrzyki na odchudzanie. Jak wykonać zastrzyk i co zrobić w przypadku pominięcia dawki?
Tabletki na odchudzanie – które są skuteczne i naprawdę działają?
Furosemid na odchudzanie – działanie, skutki uboczne. Jakie metody odchudzania szkodzą nerkom?
Metformina na odchudzanie - skuteczność i działania niepożądane. Kto może przyjmować metforminę, żeby schudnąć?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
