Metformina na odchudzanie - skuteczność i działania niepożądane. Kto może przyjmować metforminę, żeby schudnąć?

metformina na odchudzanie fot. Adobe Stock, luchschenF
Metformina to najpopularniejszy na świecie lek przeciwcukrzycowy. Jego głównym zadaniem jest obniżenie poziomu glukozy we krwi. Przy okazji metformina może sprzyjać redukcji masy ciała. Oto, jak efekty działania metforminy na odchudzanie oceniają naukowcy.
/ 02.12.2022 05:05
metformina na odchudzanie fot. Adobe Stock, luchschenF

Spis treści:

  1. Metformina – co to za lek i jak działa?
  2. Metformina na odchudzanie – czy jest skuteczna?
  3. Ile kilogramów można schudnąć w trakcie leczenia metforminą?
  4. Metformina na odchudzanie – skutki uboczne

Metformina to lek nie tylko dla cukrzyków. Jak działa?

Terapia metforminą jest jedną z podstawowych opcji leczenia cukrzycy typu 2. Lek jest przeznaczony dla diabetyków, zwłaszcza z nadwagą lub otyłością, u których występuje choć minimalne wydzielanie insuliny. Ale to nie jedyna grupa, która może skorzystać z leczenia metforminą. Lek jest przepisywany również osobom, u których rozpoznano:

Metformina jest lekiem hipoglikemizującym, co oznacza, że zmniejsza stężenie cukru we krwi. Mechanizm jej działania polega na hamowaniu produkcji glukozy w wątrobie, opóźnianiu jej wchłaniania w jelicie oraz wzmocnieniu działania insuliny w tkance mięśniowej i tłuszczowej (zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę).

Z leczenia metforminą płynie wiele korzyści. Jest to lek, który:

  • działa kardioprotekcyjnie,
  • redukuje trzewną tkankę tłuszczową,
  • poprawia profil lipidowy,
  • działa przeciwnowotworowo.

Trudno się dziwić, że zainteresowanie lekiem jest coraz większe. 

Niewątpliwą zaletą stosowania metforminy jest to, że nawet w dużych dawkach nie powoduje groźnego spadku cukru w organizmie, czyli hipoglikemii, ponieważ nie zwiększa wydzielania insuliny.

Lek jest przyjmowany w formie tabletek i wydawany na receptę. Występuje pod różnymi nazwami handlowymi, m.in. jako Metformax, Glucophage, Metfogamma i Siofor.

Metformina na odchudzanie - czy jest skuteczna?

Metformina jest zalecana w leczeniu cukrzycy typu 2 szczególnie osobom z nadwagą i otyłością, ponieważ pomaga kontrolować wagę i może obniżyć masę ciała poprzez zmniejszenie trzewnej tkanki tłuszczowej (jest to tłuszcz otaczający narządy wewnętrzne). Warto nadmienić, że leki przeciwcukrzycowe mogą mieć różnoraki wpływ na masę ciała - po niektórych z nich kilogramów nawet przybywa. Biorąc metforminę również można przytyć... Dlatego lekarz z pewnością poinformuje cię, przepisując lek, że metforminę należy stosować w połączeniu ze zdrowym stylem życia: codzienną aktywnością fizyczną i dietą. W takim zestawieniu lek z pewnością pomoże w chudnięciu. 

Metformina nie jest jednak cudownym lekiem odchudzającym. Efekt spadku wagi, o ile się pojawi, jest na ogół niewielki. Nie jest to też lek zarejestrowany i dopuszczony do leczenia otyłości, chociaż może być przepisany osobom otyłym na zasadach off-label, czyli poza wskazaniami w ulotce, jeśli u danej osoby występuje ryzyko powikłań metabolicznych wynikających z nadwagi. 

Pamiętajmy o tym, że metformina, nawet gdy nie odchudzi z "zewnętrznego" tłuszczu, na pewno pozbawi organizm nadmiaru niezdrowego tłuszczu, który krąży w naczyniach krwionośnych i powoduje odkładanie się blaszki miażdżycowej. Jedno z badań z udziałem kobiet z PCOS dowiodło, że lek wprawdzie nie ma znaczącego wpływu na redukcję tkanki tłuszczowej, ale obniża stężenie cholesterolu całkowitego, tzw. złego cholesterolu i trójglicerydów. Dzięki temu zapobiega groźnym chorobom układu krążenia. 

Ile kilogramów można schudnąć w trakcie leczenia metforminą?

Oczywiście zależy to od naszych nawyków dotyczących stylu życia, a także dawki leku, o której zawsze decyduje lekarz. Z badań wyłania się jednak taki ogólny wniosek, że spadek wagi podczas terapii metforminą jest raczej niewielki. Chyba że wprowadzimy dodatkowe zmiany. 

W 3-letnim badaniu nad zapobieganiem cukrzycy typu 2 - Diabetes Prevention Program - dowiedziono, że metformina była skuteczna w zapobieganiu cukrzycy i powodowała redukcję masy ciała o 2 kg. Dotyczyło to pacjentów przyjmujących lek w dawce 2 × 850 mg/d. Dla porównania przeprowadzona w tym badaniu interwencja behawioralna, której celem była zmiana stylu życia, skutkowała obniżeniem wagi u uczestników średnio o 5,6 kg.

Łatwo więc dojść do wniosku, że najlepsze efekty zostaną osiągnięte, jeśli leczeniu metforminą będą towarzyszyły regularna aktywność fizyczna i dieta. 

Metformina na odchudzanie – skutki uboczne

Jak każdy lek również metformina może powodować skutki uboczne. Jej stosowanie przysparza pacjentom nieprzyjemności zwłaszcza na początku leczenia. Niezależnie, w jakim celu stosują lek. Najczęstsze działania niepożądane to: 

Zazwyczaj dolegliwości pojawiają się na początku terapii i z czasem ustępują. Występują też czasami bóle głowy, senność i osłabienie. 

Metformina bardzo rzadko powoduje groźniejsze skutki uboczne, które mogą prowadzić do powikłań. W tym kontekście wymienia się np. kwasicę mleczanową oraz zahamowanie wchłaniania witaminy B12, co może skutkować niedokrwistością megaloblastyczną. Są to jednak rzadkie skutki uboczne.

Aby zapobiec niepożądanym następstwom terapii, lekarz przepisuje w większości przypadków najpierw mniejszą dawkę leku, a z czasem stopniowo ją zwiększa. 

Źródła:
J. Lord i inni, The effect of metformin on fat distribution and the metabolic syndrome in women with polycystic ovary syndrome--a randomised, double-blind, placebo-controlled trial, doi: 10.1111/j.1471-0528.2006.00966.x,
R.E. Ratner, Diabetes Prevention Program Research. An update on the Diabetes Prevention Program, doi: 10.4158/EP.12.S1.20.

Czytaj także:
Zastrzyki na odchudzanie: rewolucja w leczeniu otyłości, czy przelotna moda? Jak działają i kto może z nich skorzystać?
Obalamy mity: 10 mitów o cukrzycy, które mogą zaszkodzić
Objawy cukrzycy: wczesne i nietypowe

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA