Mniej więcej 120 lat temu rozpoczęto w krajach europejskich (głównie we Francji i Anglii) uprawę bratka, w celu uzyskania odmian hodowlanych. Ogrodnicy otrzymali wtedy bardzo wiele odmian, które określono wspólnym mianem bratka ogrodowego. Niestety nie posiada on, tak jak jego przodek, właściwości leczniczych, a jedynie dekoracyjne.
Jak wygląda?
Jest roczną lub dwuletnią roślinką, występującą na łąkach i ugorach, dorasta do ok. 40 cm wysokości, kwitnie od kwietnia do października. Posiada kanciastą, rozgałęzioną i wielokwiatową łodygę. Liście fiołka są lancetowate, czasem o ząbkowanych brzegach. Kwiaty natomiast grzbieciste, trójbarwne (niebiesko-fioletowo-żółte). Owoc stanowi torebka, pękająca w fazie dojrzałej na trzy części.
Zobacz też: Zioła czy leki chemiczne - co wybrać?
Gdzie występuje?
Rośnie dziko, na terenach o klimacie umiarkowanym i podzwrotnikowym w Europie i Azji, a dzięki człowiekowi zawędrował nawet do Ameryki. Lubi każdą glebę (aby tylko nie była zbyt podmokła) o niezbyt zacienionych stanowiskach. Można spotkać go na łąkach, ugorach, wzgórzach i przydrożach. Rozmnaża się wyłącznie przez nasiona.
Jakie ma działanie
Roślina ta działa uszczelniająco na naczynia włosowate, co może być wykorzystywane przy ich nadmiernej łamliwości. Wyciągi wodne pomagają przy skłonnościach do krwawień i zaburzeń naczyniowych podczas przebiegu cukrzycy. Fiołek zawiera w sobie m.in. flawonoidy (rutyna, kwercetyna violutozyd), karotenoidy, beta-karoten, antocyjany, saponiny, garbniki, śluzy, olejek eteryczny, sole mineralne i alkaloidy.
Fiołek ten ma szeroko uznawane w świecie właściwości lecznicze, działa napotnie, wykrztuśnie w przeziębieniach, moczopędnie, w zaburzeniach wydalania moczu (stanach zapalnych). Tonizuje i odtruwa. Wewnętrznie stosuje się wywary i napary z niego w leczeniu chorób serca, w kłopotach z prostatą i przy skłonnościach do kamicy nerkowej oraz w nieżytach dróg oddechowych, wzmaga też przemianę materii, pozytywnie działa na krążenie krwi.
Zalecany jest w walce z nadmierną otyłością, przy zatruciach, nadciśnieniu, reumatyzmie, zapaleniu spojówek (okłady na oczy i picie naparu). W dermatologii stosuje się go przy wysypkach, trądziku, łuszczycy, liszajach rumieniowych. Jest bardzo użyteczny w regeneracji skóry po szkodliwych prześwietleniach promieniami Roentgena. Można również płukać gardło i wspomagać leczenie gośćca. Lecznicze właściwości ma także korzeń tej rośliny – zawiera witaminę C, rutozyd, glikozyd flawonowy. Ziele fiołka zbiera się na początku lub w trakcie kwitnienia.
Zobacz też: Fitoterapia - czy zioła leczą?
Suszenie fiołka
Suszenie (surowiec rozłożony na papierze czy sicie) należy przeprowadzać w temperaturze nie wyższej niż 40°C, ale nie bezpośrednio na słońcu. Przechowywanie gotowego suszu w płóciennych lub papierowych woreczkach, w przewiewnym, suchym miejscu. Susz fiołka można zaparzać w mleku i słodzić dodatkowo miodem. Zażywanie ziela zwiększa produkcję śluzu – może być pomocne w leczeniu nieżytów dróg oddechowych – spowodowanych np. paleniem tytoniu, czy wdychanymi zanieczyszczeniami – pyłami. Upłynnienie wydzieliny ułatwia jej odkrztuszanie z dróg oddechowych.
Napar: 1 łyżeczka ziół na szklankę wody. Do zewnętrznego i wewnętrznego zastosowania. W ciągu dnia zaleca się spożywanie do dwóch szklanek naparu.
Nadużywanie spożywania odwarów z fiołka może wywołać wymioty. Nie powinni stosować go ludzie z miażdżycą i zbyt dużą krzepliwością krwi.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
