fot. Fotolia
Kąpiele solankowe – kiedyś i dziś
Jednym z dwóch głównych rodzajów haloterapii są kąpiele solankowe. Wykorzystuje się w nich solanki, czyli wody chlorkowo-sodowe o stężeniu powyżej 1,5% lub wody słone, których stężenie nie przekracza 1,5%.
Ciepłe kąpiele powodują otwarcie się porów skóry i stymulują proces wymiany jonowej, podczas którego organizm opuszczają produkty przemiany materii, a wchłaniane są woda razem za znajdującymi się w niej minerałami.
Dobroczynny wpływ kąpieli na organizm znano już w starożytności. Stosowali je Grecy, Rzymianie, Egipcjanie oraz ludy Bliskiego Wchodu. W Starożytnej Grecji zakładano specjalne lecznice zlokalizowane w pobliżu źródeł, tzw. „Świątynie zdrowia” prowadzone przez zakonników. Pitagoras zalecał Grekom kąpiele nie tylko w celu utrzymania czystości, ale także dla zdrowia. Egipcjanie stosowali kąpiele ze względów religijnych, a Rzymianie wznieśli pomnik dla Antoniusza Muza za to, że wyleczył Cesarza Augusta z dwóch groźnych chorób wyłącznie przy użyciu kąpieli.
Tradycja stosowania kąpieli solankowych była kultywowana w kopalni soli Wieliczka, gdzie w 1837 powstał wyspecjalizowany zakład leczniczy, w którym leczono schorzenia reumatyczne i astmę oskrzelową. Stosowano kąpiele solankowe, picie wody mineralnej oraz spacery w podziemnych korytarzach kopalni soli w celu inhalacji suchego aerozolu solnego wytwarzanego przez pracujących górników.
Jakie są rodzaje kąpieli solankowych?
Istnieją różne podziały kąpieli. Ze względu na obszary ciała objęte kąpielą wyróżniamy:
- kąpiele całkowite, w których zanurzone jest całe ciało (z wyjątkiem głowy),
- kąpiele częściowe, obejmujące tylko pewne części ciała, np. kąpiele kończyn.
Zalety kąpieli solankowych
Skóra pełni najważniejszą rolę w odbieraniu pozytywnych efektów kąpieli, stanowi bowiem najbardziej zewnętrzną warstwę naszego ciała. Stoi na straży homeostazy organizmu, ponieważ stanowi naturalną barierę dla czynników pochodzących ze środowiska zewnętrznego. Powierzchnia skóry wynosi niespełna 2 m2, a jej waga może dochodzić do 10 kg.
Zanurzenie ciała w innym środowisku aniżeli powietrze wywołuje zaburzenie homeostazy. W wyniku dążenia organizmu do przywrócenia stanu równowagi uruchamianych jest szereg mechanizmów obronnych, które poprzez taki trening są usprawniane i wzmacniane. Metody oparte na wzmacnianiu naturalnych mechanizmów obronnych stymulują organizm do samodzielnej walki z chorobą, dzięki czemu staje się on odporniejszy na ponowne zachorowanie, a co więcej nie występuje ryzyko wystąpienia skutków ubocznych jak w przypadku leków.
Spośród wszystkich kąpieli mineralnych kąpiel solankowa wywołuje najdelikatniejsze działanie. Lecznicze działanie solanka zawdzięcza swym właściwościom fizycznym i chemicznym. Jony chlorkowe i sodowe są normalnymi składnikami organizmu ludzkiego i są łatwo wchłaniane prawie w każdym stężeniu. Chlorek sodu jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania naszego ustroju.
Solanka oddziałuje na naczynia krwionośne skóry, powodując ich silne przekrwienie. Dzieje się to za sprawą bodźców termicznych oraz działania cząsteczek soli na zakończenia nerwowe. Im wyżej stężona solanka, tym oddziaływanie na zakończenia nerwowe i naczynia krwionośne jest silniejsze. Krew staje się bardziej rozrzedzona, a jej krążenie sprawniejsze.
Cząsteczki soli przenikają w głąb naskórka i osadzają się w porach skóry. Dzięki właściwości higroskopijności (zdolność do wiązania wody) wiążą wodę, zmniejszając parowanie, pocenie i utratę ciepła z ustroju. Ciepło kąpieli dodatkowo rozluźnia warstwę rogową naskórka, co sprzyja osadzaniu się składników mineralnych.
Warstwa soli, która odkłada się na skórze podczas kąpieli solankowej, nazywana jest „płaszczem solnym”. Kryształki soli odkładające się na skórze poprzez wiązanie wody stanowią dla ustroju długotrwały bodziec osmotyczny. Prowadzi to do pobudzenia procesów odpornościowych. Kąpiele solankowe pobudzają także czynność wydzielniczą skóry, błon śluzowych jelit i organów oddechowych.
Zobacz też: Skąd się wzięła haloterapia?
Co pomagają leczyć kąpiele solankowe?
Kąpiele solankowe są stosowane w wielu rodzajach schorzeń, m. in.: choroby układu ruchu, choroby układu nerwowego, choroby układu krążenia, choroby skóry, choroby wieku dziecięcego czy choroby kobiece.
W schorzeniach reumatycznych kąpiele solankowe są zabiegami działającymi najłagodniej. Prowadzą do złagodzenia nadmiernej odczynowości ustroju, wyrównują funkcjonowanie układu autonomicznego, poprawiają sprawność mięśni i stawów zwiększając ich ukrwienie i łagodząc stan zapalny.
Kąpiele w wodach chlorkowo-sodowych są stosowane w profilaktyce i leczeniu wielu chorób wieku dziecięcego, np. krzywicy. W chorobie tej zaleca się stosowanie zabiegów kąpieli słonych w połączeniu z zabiegami naświetlania promieniami nadfioletowymi. U dzieci dotkniętych krzywicą słone kąpiele powodują zwiększenie przemiany ustrojowej, poprawę samopoczucia i stanu ogólnego, spadek nadmiernej pobudliwości elektrycznej układu nerwowego, poprawę łaknienia czy snu.
U niemowląt do 4-5 miesiąca życia zamiast kąpieli już od 2-3 miesiąca mogą być stosowane nacierania słoną wodą. Jest to niezwykle ważne, gdyż to właśnie w tym okresie najczęściej rozpoczyna się proces krzywiczy.
W chorobach kobiecych stosowane są tzw. irygacje ginekologiczne, głównie w leczeniu przewlekłych stanów zapalnych. Solanka wpływa na wygładzenie i rozciągniecie ścian pochwy, poprawia ukrwienie, zmniejsza stan zapalny i usuwa patologiczną wydzielinę.
Zobacz też: Na jakie schorzenia pomaga haloterapia?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
