Masaż – wachlarz możliwości leczniczych
Najbardziej rozpowszechnioną formą masażu, będącą pierwowzorem dla różnych jego odmian, jest masaż klasyczny. wykonuje się go z wykorzystaniem czterech podstawowych chwytów: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie i wibracja. W trakcie stosowania masażu zaobserwowano rezultaty o różnym nasileniu i umiejscowieniu. Masaż ręczny jako środek zgodny z procesami fizjologicznymi jest bezpiecznym, skutecznym i naturalnym sposobem oddziaływania na organizm.
Obecnie autorzy zajmujący się wpływem masażu na organizm człowieka podkreślają przede wszystkim czynnościowy charakter tego wpływu. Przejawia się on poprawą trofiki tkanek, wywoływaniem odruchów, wydzielaniem substancji czynnych, obniżeniem tonusu mięśniowego, zmianą akcji serca, zwiększeniem przepływu krwi, zmianą temperatury skóry, usprawnieniem przewodzenia bodźców nerwowych.
Interesujące wyniki osiągnięto w badaniach oddziaływania masażu na tkankę łączną. K. Kassolik (1991) stwierdził, że pod wpływem masażu tkanki łącznej ścięgnistej zachodzą zmiany morfologiczne w obrębie włókien kolagenowych.
T. Fiłon (1994) opisał zmiany w tkance łącznej wiotkiej, dotyczące: fibroblastów, fibrocytów, histiocytów oraz komórek tucznych.
Ważne wydają się również badania na temat wykorzystania masażu w celu normalizacji napięcia mięśniowego osób z astmą oskrzelową. Stosując masaż medyczny, uzyskano obniżenie nadmiernego napięcia mięśni oddechowych.
W badaniach własnych wpływu masażu leczniczego na obraz morfologiczny krwi obwodowej u osób starszych uzyskano wyniki świadczące o zachodzeniu istotnych zmian w obrębie białych ciałek krwi.
Wyniki badań nad zastosowaniem leczniczym masażu medycznego wskazują na szeroki zakres uzyskiwanych zmian, dotyczących poszczególnych tkanek, obszarów w organizmie pacjentów w różnym wieku.
Warto zwrócić uwagę na badania nad oddziaływaniem poszczególnych chwytów masażu na określone tkanki. Głaskanie działa kojąco na ból i zmniejsza napięcia obronne oraz może znieść stany niepokoju; rozcieranie natomiast może powodować miejscowe przekrwienie tkanek oraz uwalnianie substancji sympatykolitycznych.
Zobacz też: Zrób to sam, czyli automasaż!
Wpływ masażu na organizm
Opisano dokładnie miejscowe i odległe działanie poszczególnych chwytów masażu na organizm ludzki. Bardzo interesująca wydaje się koncepcja miejscowo-hormonalnego i odruchowo-nerwowego działania masażu, w wyniku którego możliwe są następujące przepływy bodźca czuciowego lub dośrodkowo-wegetatywnego:
- odcinkowe przepływy zwrotne bodźca;
- odśrodkowe do naczyń na obwodzie;
- odcinkowe przepływy bodźca;
- odśrodkowe do narządów wewnętrznych.
Oprócz tego bodźce dośrodkowe, przy wystarczającej ich sile również po odcinkowym ich przepływie, są przekazywane do ośrodków wegetatywnych w śródmózgowiu. Tak tłumaczy się również ogólne działanie masażu na układ wegetatywny.
Ponieważ ośrodki wegetatywne są pośrednio i słabo czynnościowo powiązane z przysadką, można przypuszczać, że na nią wpływają, czyli że masaż oddziałuje na układ wewnątrzwydzielniczy. Masaż tworzy również związki czynnościowe:
- poziome: oddziaływanie miejscowe na krążenie, oddziaływanie miejscowe na przemianę materii;
- pionowe: zmiana miejscowa przekrwienia, pośredni wpływ na krążenie; zmiana miejscowej wymiany substancji, pośredni wpływ na przemianę materii.
W koncepcji V. Storcka miejscowe oddziaływanie masażu na tkankę skórną i mięśnie związane jest z miejscowym oddziaływaniem na krążenie. Oddziaływanie miejscowe masażu na krążenie wpływa wtórnie na całe krążenie; miejscowemu wpływowi na przemianę materii towarzyszy działanie na przemianę ogólną.
Wymienione działania ogólne są związane ze sobą, ale także ze wszystkimi narządami. Uzasadnione wydaje się przypuszczenie, że masaż wpływa na wiele funkcji ciała.
Czy masaż stymuluje mózg?
Można zatem sformułować hipotezę, że masaż medyczny mięśni górnej części tułowia i odcinka szyjnego kręgosłupa poprzez zmianę warunków dopływu krwi do czaszki oraz zmianę napięcia mięśni odcinka szyjnego kręgosłupa może wpływać stymulująco na procesy fizjologiczne w mózgu, a wtórnie – także na procesy poznawcze.
Nie wyklucza to innych mechanizmów oddziaływania tego masażu na procesy umysłowe, np. przez usunięcie zahamowań emocjonalnych. Niemniej jednak zagadnienie wpływu masażu na organizm ludzki jest dotąd mało poznane.
Zobacz też: Czy masaż tajski to masaż erotyczny?
Fragment pochodzi z książki „Psychosomatyczne aspekty działania masażu leczniczego u osób ze spondylozą szyjną” autorstwa Henryka Pędziwiatra (wydawnictwo Impuls, Kraków 2008). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
