Spis treści:
- Czym jest nietrzymanie moczu i jakie są jego rodzaje?
- Nietrzymanie moczu - domowe sposoby
- Leczenie farmakologiczne nietrzymania moczu
- Nietrzymanie moczu - zabiegi i interwencje chirurgiczne
Czym jest nietrzymanie moczu i jakie są jego rodzaje?
Nietrzymanie moczu jest to częsta dolegliwość występująca głównie u kobiet, która polega na mimowolnym wycieku moczu. Istnieje wiele możliwych przyczyn nietrzymania moczu w tym osłabienie mięśni dna miednicy, choroby układu nerwowego, zabiegi chirurgiczne, wady anatomiczne, otyłość i nawracające infekcje dróg moczowych.
Wyróżnia się kilka rodzajów nietrzymania moczu, które mogą wymagać zastosowania odmiennych metod leczenia:
- wysiłkowe nietrzymanie moczu – występujący najczęściej typ nietrzymania moczu, dotyczy 50% przypadków; charakteryzuje się wyciekiem moczu w czasie kichania, kasłania lub śmiechu, ale też biegania, tańczenia, ćwiczenia.
- naglące nietrzymanie moczu (inaczej pęcherz nadreaktywny albo zespół niespokojnego pęcherza) – przyczyną problemu jest nadaktywność wypieracza pęcherza moczowego; wyciek moczu następuje po naglącym parciu na pęcherz; ten typ nietrzymania moczu dotyczy ok. 15% przypadków,
- mieszane nietrzymanie moczu – drugi co do częstości występowania rodzaj nietrzymania moczu (ponad 30%); jest to zarówno wyciek moczu przy wysiłku, jak i po naglącym parciu na pęcherz,.
Do rzadszych typów nietrzymania moczu zalicza się m.in. moczenie nocne, nietrzymanie moczu podczas stosunku seksualnego czy ciągłe nietrzymanie moczu.
Poniżej przeczytasz o tym, co pomaga na nietrzymanie moczu i jakie sią wskazania do różnych form leczenia.
Nietrzymanie moczu - leczenie niefarmakologiczne
Terapia niefarmakologiczna jest skutecznym sposobem leczenia nietrzymania moczu i stosowanym zwykle w pierwszym rzucie. Dzięki modyfikacji zachowań i nawyków można uzyskać poprawę kontroli nad pęcherzem, a także zmniejszyć dolegliwości, które negatywnie rzutują na jakość życia. Domowe leczenie nietrzymania moczu wymaga konsekwencji i regularności. Należy pamiętać, że efekty nie przychodzą od razu, a dopiero po kilku tygodniach. W ich obserwacji pomaga dzienniczek mikcji, w którym pacjent zapisuje najważniejsze informacje dotyczące oddawania moczu i przyjmowanych płynów.
Do zachowawczych metod leczenia nietrzymania moczu zalicza się:
- ćwiczenia mięśni dna miednicy,
- trening mikcji,
- zmniejszenie masy ciała,
- zmiana nawyków dietetycznych, zwłaszcza unikanie spożycia kofeiny, napojów gazowanych, alkoholu,
- rezygnacja z palenia papierosów,
- biofeedback,
- edukacja pacjenta,
- unikanie ciężkiej pracy fizycznej,
- stosowanie ziół.
Zioła na nietrzymanie moczu
Na nietrzymanie moczu zaleca się stosowanie ziół o działaniu przeciwzapalnym i ściągającym, takich jak skrzyp polny, pokrzywa, dziurawiec zwyczajny, babka lancetowata oraz kora dębu. Picie soku z żurawiny lub rozcieńczonego wyciągu z korzeni czerwonej koniczyny pomaga w razie zakażenia układu moczowego. Zielarze polecają również herbatę lub kapsułki z karłowatki (palmy karłowatej).
Trening mikcji
Trening pęcherza moczowego polega na wydłużeniu odstępów pomiędzy momentami oddawania moczu i zwiększaniu pojemności pęcherza. W przypadku parć naglących należy przerwać wykonywaną czynność, rozluźnić mięśnie brzucha wykonując spokojne głębokie oddechy, skoncentrować się na innej rzeczy i wykonać kilka rytmicznych skurczów mięśni dna miednicy, co pozwala zapobiec wyciekowi moczu. Pełną poprawę można zauważyć dopiero po kilku miesiącach wykonywania ćwiczeń.
Ograniczanie kofeiny
Warto wyłączyć z diety kawę, herbatę i inne źródła kofeiny – to pomaga w kontrolowaniu samoistnego nietrzymania moczu. Problem związany z przykrym zapachem zmniejsza się dzięki piciu soku z żurawin.
Ćwiczenie mięśni dna miednicy (mięśni Kegla)
Ćwiczenia mięśni dna miednicy, czyli tzw. ćwiczenia mięśni Kegla, sprawdzą się w większości przypadków nietrzymania moczu. Jest to trening mięśni rozciągniętych pomiędzy kością łonową a kręgosłupem, które podtrzymują m.in. pęcherz moczowy.
Polegają one na świadomym skurczu mięśni, co pozwala uzyskać lepszą kontrolę nad wyciekiem moczu. Zwykle zaleca się wykonywanie 3 serii ćwiczeń dziennie po 15-20 powtórzeń z utrzymaniem napięcia mięśni przez 10-15 sekund. Do ćwiczenia dna miednicy można wykorzystać stożki i kulki dopochwowe.
Dokładne instrukcje znajdziesz w naszym oddzielnym artykule na ten temat: Ćwiczenia na nietrzymanie moczu.
Biofeedback – ćwicz mięśnie pęcherza
Biofeedback jest to metoda, która trenuje mięśnie pęcherza poprzez świadome opóźnianie oddawania moczu. Jest polecana zarówno w przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu, jak i mieszanego oraz naglącego nietrzymania moczu.
Chodzi o stopniowe wydłużanie okresów między poszczególnymi mikcjami, aż do osiągnięcie prawidłowych przerw. Pacjent świadomie kurczy mięśnie dna miednicy z dodatkowym wsparciem urządzenia elektrostymulującego.
Leczenie farmakologiczne nietrzymania moczu
Leczenie farmakologiczne nietrzymania moczu jest wprowadzane w momencie, kiedy powyższe metody zachowawcze nie dadzą wystarczających efektów. Podstawą farmakoterapii jest stosowanie leków antymuskarynowych (leki przeciwcholinergiczne, np. oksybutynina, tolterodyna), a w drugiej kolejności agonistów receptora β3-adrenergicznego.
Inne leki stosowane w przypadku nietrzymania moczu to estrogeny, leki przeciwdepresyjne, leki podawane bezpośrednio do pęcherza (jak lidokaina, neurotoksyny). Dobór właściwej farmakoterapii należy do lekarza po dokładnym badaniu pacjenta.
W przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu farmakoterapia nie przynosi najlepszych efektów, dlatego częściej zalecane jest leczenie operacyjne, gdy metody zachowawcze nie są wystarczająco skuteczne.
Nietrzymanie moczu - zabiegi i interwencje chirurgiczne
Inną metodą na nietrzymanie moczu jest leczenie toksyną botulinową. W przypadku tzw. pęcherza nadreaktywnego botoks wstrzykiwany jest bezpośrednio do pęcherza moczowego, co powoduje obniżenie nadmiernej aktywności wypieracza moczu. Wskazaniem do tego rodzaju zabiegu jest nieskuteczność metod zachowawczych i farmakologicznych lub przeciwwskazanie do leczenia farmakologicznego. Pełny efekt odczuwalny jest po około tygodniu po zabiegu i utrzymuje się nawet ponad rok. Cena to około 3000 zł.
Polecanym zabiegiem na nietrzymanie moczu jest zabieg laserowy. Jest polecany szczególnie kobietom po menopauzie, u których dolegliwość jest związana ze zmianami hormonalnymi i ich wpływem na kontrolę pęcherza. Procedura polega na obkurczeniu ścian pochwy przy pomocy wiązki lasera. Zabieg trwa zaledwie 10-15 minut i jest bezbolesny. Cena to około 1500 zł. Na ogół zabieg wymaga powtórzeń.
Jedną z form leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu jest również założenie pessara, specjalnego krążka umieszczanego w pochwie, który powoduje podtrzymanie osłabionych mięśni i lepszą kontrolę pęcherza.
Zabiegi, które mogą okazać się skuteczne w przypadku nietrzymania moczu, to również denerwacja pęcherza moczowego oraz stymulacja nerwów krzyżowych.
Operacje chirurgiczne wykonywane są najczęściej w przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu lub mieszanego nietrzymania moczu, wtedy gdy mniej inwazyjne metody leczenia nie przyniosły oczekiwanej poprawy. Są to m.in. podwieszanie metodą Burcha, które polega na podwieszeniu ściany pochwy do więzadeł biodrowo-grzebieniowych za pomocą szwów, a także operacja z użyciem taśm, która polega na umieszczeniu cienkiej taśmy pod cewką moczową, co umożliwia jej podtrzymanie i zapobieganie wyciekowi moczu w czasie wysiłku.
Źródła:
E. Barcz, W gabinecie lekarza specjalisty. Ginekologia i położnictwo. Nietrzymanie moczu u kobiet, PZWL Wydawnictwo Lekarskie,
P. Radziszewski, P. Dobroński, Nietrzymanie moczu, PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Czytaj także:
9 domowych sposobów na zapalenie pęcherza. Co pomaga na infekcję?
Zapalenie pęcherza - objawy, leczenie, u dziecka, w ciąży, u mężczyzny
Badanie moczu: wyniki + opis 15 parametrów badania ogólnego moczu
Krew w moczu - przyczyny, o czym świadczy, co robić przy krwiomoczu
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
