Co wiemy na temat białaczki?
Kiedy w 1845 roku niemiecki naukowiec Rudolf Virchow wprowadził termin „weiβes Blut” (biała krew) dla określenia białaczki, uważano, że chodzi o jedną chorobę. Nazwa ta, odnosząca się do wspólnej cechy białaczek - zwiększonego odsetka białych krwinek - przetrwała do dzisiaj, jako pochodząca z greki leukaemia (od leukos-biały i aima-krew).
Dokładniejsze badania i obserwacja chorych pokazały jednak, że białaczka to w rzeczywistości grupa chorób o wspólnych objawach, jednak różnym pochodzeniu i przebiegu.
Podział białaczek
Białaczki możemy podzielić ze względu na dynamikę przebiegu, na:
- białaczki ostre - cechujące się znacznym tempem rozwoju choroby . W ostrych białaczkach objawy występują wcześnie i gwałtownie ulegają zaostrzeniu. W przypadku braku leczenia pacjenci umierają w ciągu kilku tygodni.
- białaczki przewlekłe - o przebiegu powolnym, początkowo bez dolegliwości. Od początku choroby do pojawienia się objawów mijają miesiące, a nawet lata. Objawy choroby narastają stopniowo. Czynniki te sprawiają, że przewlekłe białaczki często bywają wykryte przypadkowo, po wykonaniu rutynowych badań krwi.
Wyróżniamy dwa zasadnicze rodzaje krwinek białych (leukocytów) : limfocyty i „nielimfocyty” (należą tu granulocyty i monocyty) . Przemiana białaczkowa może dotyczyć obu z nich. Na podstawie typu komórek, z którego wywodzi się choroba białaczki dzieli się odpowiednio na limfoblastyczne (limfatyczne) i szpikowe.
Polecamy: Leukocyty w badaniu morfologicznym krwi
Po uwzględnieniu dwóch wyżej wymienionych kryteriów dają się wyróżnić cztery podstawowe typy białaczek:
- ostra białaczka limfoblastyczna-ALL (ang. acute lymphoblastic leukemia)
- ostra białaczka szpikowa (nielimfoblastyczna)-AML, ANLL (acute myeloid leukemia, acute non-lymphoblastic leukemia)
- przewlekła białaczka szpikowa-CML (chronic myeloid leukemia)
- przewlekła białaczka limfatyczna-CLL (chronic lymphoblastic leukemia)
Należy tutaj zaznaczyć, że CLL jest obecnie zaliczana do innej grupy nowotworów-do chłoniaków złośliwych.
Typy i podtypy
W obrębie poszczególnych rodzajów białaczek wyróżniane są liczne podtypy. Podziałów tych dokonuje się na podstawie kryteriów uwzględniających między innymi:
- aktywności charakterystycznych enzymów;
- obecności w komórkach białaczkowych tzw. węglowodanów PAS-dodatnich;
- obecności na powierzchni komórek białek zwanych antygenami, określanych skrótem CD-wykrywanie określonych cząsteczek CD nazywane jest immunofenotypowaniem;
- występowania w komórkach charakterystycznych zmian genetycznych, np. chromosomu Philadelphia w przewlekłej białaczce szpikowej.
Tak szczegółowe określenie typu białaczki pozwala na dobranie odpowiedniego rodzaju leczenia, a także może - w przybliżeniu - mówić o rokowaniach chorego. Co istotne, wszystkie opisane powyżej badania wykonuje się na materiale pochodzącym z biopsji szpiku.
Czytaj też: Do czego służy biopsja?
Literatura: Podstawy hematologii A.Dmoszyńska, T.Robak;
Choroby wewnętrzne A.Szczeklik
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
