fot. Fotolia
Z każdym rokiem rośnie liczba osób chorujących na choroby nowotworowe, zarówno na świecie, jak i w Polsce. Obecnie są one (po chorobach układu krążenia) drugą przyczyną zgonów w krajach rozwiniętych.
Działanie przeciwnowotworowe ryb
Działanie przeciwnowotworowe ryb może wynikać z obecności w nich kwasów EPA i DHA. Proporcja kwasu arachidonowego – kwasu tłuszczowego omega-6, do długołańcuchowych kwasów tłuszczowych omega 3 (DHA i EPA) w błonach komórkowych ma istotne znaczenie dla rozwoju stanu zapalnego w organizmie człowieka.
Spożywanie tłustych ryb morskich pozwala na znaczące zwiększenie ilości kwasów tłuszczowych omega-3 w błonach komórkowych i jednocześnie dochodzi do zmniejszenia w nich ilości kwasu arachidonowego. Prowadzi to do zmniejszenia wytwarzania w organizmie prozapalnych eikozanoidów (prostaglandyn, tromboksanów i leukotrienów).
Ponadto kwasy tłuszczowe omega-3 mogą hamować działanie enzymu cyklooksygenazy 2 (COX-2) uczestniczącej w produkcji prostaglandyn, co również może wpływać na proces nowotworowy.
Innymi składnikami obecnymi w rybach, które mogą odpowiadać ze działanie przeciwnowotworowe, są selen oraz witamina D.
Ryby kontra rak – co wynika z badań?
Znaczenie regularnego spożywanie ryb dla zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób nowotworowych jest przedmiotem licznych badań naukowych. Wyniki nie są wprawdzie jednoznaczne, ale z badań można wywnioskować, że ryby mogą mieć znaczenie w profilaktyce nowotworowej.
Wpływ spożywania ryb na występowanie nowotworów oceniano w badaniu trwającym 14 lat (w latach 1983-1996) prowadzonym wśród mieszkańców północnych Włoch. I stwierdzono, że osoby spożywające regularnie ryby miały mniejsze ryzyko wystąpienia wielu nowotworów, zwłaszcza przewodu pokarmowego (jamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka, jelita grubego, odbytnicy, trzustki) oraz krtani, endometrium i jajników. Jednocześnie nie stwierdzono takiego związku dla nowotworów: wątroby, pęcherzyka żółciowego, piersi, pęcherza moczowego, nerek, tarczycy oraz białaczek.
Część badań koncentruje się na poszukiwaniu związku pomiędzy spożywaniem ryb a występowaniem konkretnych nowotworów, co opisujemy w dalszej części artykułu.
Zobacz też: Jakie znaczenie w profilaktyce nowotworów ma selen?
Rak jelita grubego
W badaniu European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition, które przeprowadzono w dziesięciu krajach europejskich i w którym uczestniczyło 478 tysięcy mężczyzn i kobiet, poszukiwano odpowiedzi na pytanie, jaki wpływ ma spożywanie mięsa oraz ryb na ryzyko wystąpienia raka jelita grubego.
Zaobserwowano równocześnie silny wpływ spożywania ryb na zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka odbytu i umiarkowany wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka okrężnicy.
Rak trzustki
W ramach amerykańskiego badania The VITamins and lifestyle cohort study poszukiwano związku między spożywaniem ryb i metodami ich przygotowania a ryzykiem wystąpienia raka trzustki.
Stwierdzono, że dostarczanie wraz z żywnością długołańcuchowych kwasów tłuszczowych omega-3 oraz niesmażonych ryb zmniejsza ryzyko wystąpienia raka trzustki.
Rak piersi
Analizuje się również wpływ spożywania ryb na ryzyko wystąpienia nowotworów charakterystycznych dla płci żeńskiej. J. Kim w 2009 r. badał wpływ spożycia ryb oraz kwasów tłuszczowych omega-3 dostarczanych z tłuszczem rybim na ryzyko wystąpienia raka piersi.
Jednocześnie zmniejszone ryzyko wystąpienia tego nowotworu stwierdzili u kobiet po menopauzie spożywających dziennie więcej niż 0,101 g EPA i 0,213 g DHA pochodzących z ryb, w porównaniu do kobiet, u których podaż tych kwasów tłuszczowych wynosiła odpowiednio mniej niż 0,014 g i 0,037 g dziennie.
Rak jajnika
Naukowcy nie zaobserwowali wprawdzie wpływu ogólnej ilości spożywanego mięsa na ryzyko wystąpienia raka jajnika, ale kobiety spożywające większe ilości mięsa przetworzonego miały takie ryzyko większe. Podobnie spożywanie większej ilości ryb wpływało również na zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka jajnika.
Zobacz też: Dieta przeciwnowotworowa – co warto jeść, a czego warto unikać?
Autor: dr hab. lek. med. Dariusz Włodarek, kierownik Zakładu Dietetyki, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Artykuł ukazał się w magazynie Food Forum (3/2013) . Oryginalny tytuł „ Suplementacja w treningu sportowym. Czy jest konieczna i bezpieczna? ”. Publikacja za zgodą wydawcy. Tytuł, lid oraz śródtytuły pochodzą od redakcji.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
