Przerzuty do mózgu pochodzące z nowotworów innych narządów są znacznie częstsze niż rozrostowe zmiany pierwotne ośrodkowego układu nerwowego. Przerzuty do mózgowia najczęściej dają takie nowotwory, jak: rak płuc, rak piersi czy czerniak.
Dlaczego tak ważne jest różnicowanie?
Okazuje się, że nie każdy nowotwór w mózgu jest dla pacjenta takim samym zagrożeniem, a określenie jego pochodzenia jest niezbędne do podjęcia prawidłowego postępowania. Odpowiednia diagnoza jest niezwykle ważna, ponieważ nowotwory pierwotne i przerzutowe różnią się rokowaniem oraz schematem leczenia. Poza tym w przypadku nowotworu przerzutowego mózgu niezbędne jest znalezienie pierwotnego ogniska. Nierzadko leczenie guza mózgu jest bezskuteczne i bezcelowe bez równoczesnego leczenia choroby podstawowej.
Czy na podstawie objawów można rozpoznać etiologię nowotworu?
Niestety objawy wszystkich guzów mózgu są dość podobne i zależą od lokalizacji guza. Niezależnie od charakteru procesu rozrostowego najczęściej występują dolegliwości wynikające ze wzrostu ciśnienia śródczaszkowego: bóle głowy, nudności, wymioty, zaburzenia widzenia, problemy z koncentracją. Zarówno w przypadku przerzutów jak i nowotworów pierwotnych mogą występować różnorodne ubytki neurologiczne, których rodzaj i nasilenie zależy od umiejscowienia zmiany. Należą do nich: napady padaczkowe, osłabienie siły mięśniowej, niedowłady, zaburzenia czucia, trudności z mową, zmiany w osobowości. Do różnicowania jednak pomocne jest, że w przypadku nowotworów wtórnych objawy pojawiają się wcześniej i szybko postępują. Natomiast w przypadku zmian pierwotnych dolegliwości mogą rozwijać się powoli. W obu przypadkach, o czym nie należy zapominać, możliwy jest jednak przebieg bezobjawowy!
Zobacz też: Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego - prawdy i mity
Jakie badania wykonać?
Skoro objawy nie pozwalają na dokładne różnicowanie między przerzutem, a rakiem pierwotnym, jakie metody diagnostyczne zostaną użyte, aby postawić odpowiednie rozpoznanie? Przede wszystkim badania obrazowe pomagają ustalić charakter rozrostu.
Wykonanie rezonansu magnetycznego (MR) bardzo często pozwala odróżnić zmianę pierwotna od wtórnej. Jest to także badanie z wybory w diagnostyce nowotworów rdzenia kręgowego. Konieczne może okazać się także wykonanie tomografii komputerowej – TK. Jest to badanie lepsze od MR do oceny zmian w kościach, zwapnień. TK może być alternatywą dla MR, w momencie kiedy rezonans jest niedostępny.
Inne badania obrazowe to: mielografia (wykonywana rzadko, w przypadku, gdy nie ma możliwości wykonania MR lub KT) a także angiografia dotętnicza.
Badania obrazowe są koniecznie nie tylko do oceny zmiany rozrostowej, ale także wszystkich towarzyszących jej patologii, takich jak: ropnie, ogniska niedokrwienne, zmiany zapalne. Tu pojawiają się trudności, gdyż zmiany te często mogą wyglądać podobnie w badaniach neuroobrazowych. W przypadkach wątpliwych biopsja potwierdza ostatecznie rozpoznanie.
Istnieje również szereg badań uzupełniających, które nie służą różnicowaniu etiologii, a ocenie funkcjonowania struktur układu nerwowego i narządów zmysłów. Należą do nich: badanie okulistyczne, elektroencefalografia (EEG), audiometria (badanie słuchu), badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, oznaczenie stężenia markerów nowotworowych, czy stężenia hormonów przysadkowych (w przypadku gruczolaka przysadki).
Czytaj też: Mózg zaatakowany – przerzuty nowotworów do mózgu
Podsumowując, różnicowanie czy zmiana w mózgu ma charakter pierwotny czy wtórny, czyli przerzutowy, nie jest łatwe ze względu na podobne objawy obu chorób. Jednakże dzięki badaniom obrazowym można trafnie postawić rozpoznanie. Jest to niezmiernie ważne ze względu na różne rokowanie i postępowanie terapeutyczne.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
