Mimo postępu w medycynie zachorowalność i umieralność na nowotwór piersi nadal są duże, a ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem. U kobiet do 25. roku życia zachorowalność występuje bardzo rzadko i waha się w skali 1 : 20 000, natomiast po 25. roku życia ryzyko to zwiększa się, wynosząc już 1 : 600, i ciągle rośnie wraz z wiekiem, a w 50. roku życia wynosi 1 : 50. W Polsce co roku 10 000 kobiet wykrywa w piersi zmiany i słyszy z ust lekarza okrutną diagnozę. Szanse wyleczenia nie zależą od wieku, ale od tego, w jakim stadium rozwoju wykryto nowotwór. Dlatego tak ważna jest profilaktyka.
Czym dokładnie jest rak sutka?
Zgodnie z obecną definicją nowotworem piersi nazywamy grupę nieprawidłowych komórek rosnących razem w niekontrolowany sposób, które naciekają i niszczą otaczające zdrowe tkanki. Komórki te tworzą guz. Gdy nowotwór rozwija się w piersi, nazywamy go rakiem piersi lub rakiem sutka. Nowotwór piersi jest chorobą, której bezpośrednie przyczyny powstawania są wciąż nieznane. Jedynie na podstawie danych epidemiologicznych można określić szereg czynników zwiększających ryzyko jego wystąpienia.
Przeczytaj: Nowotwór, mammografia i USG
Grupy szczególnego ryzyka zachorowań
Czynniki ryzyka raka sutka możemy podzielić na hormonalne, środowiskowe i genetyczne. Jeśli chodzi o czynniki hormonalne endogenne, u kobiet:
– u których pierwsza miesiączka wystąpiła przed 12. rokiem życia ryzyko wystąpienia nowotworu piersi jest dwukrotnie wyższe, niż u kobiet, u których miesiączka wystąpiła po 15. roku życia;
– u których klimakterium wystąpiło powyżej 55. roku życia, ryzyko jest dwukrotnie wyższe, niż u kobiet, u których wystąpiło do 45. roku życia;
– które nie rodziły, ryzyko choroby nowotworowej piersi jest dwukrotnie wyższe;
– które zaszły w ciążę i urodziły po 30. roku życia, ryzyko jest wyższe od dwóch do pięciu razy; wczesny wiek drugiego porodu zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piersi;
– u których miały miejsce poronienia samoistne lub sztuczne (ciąża niepełna), ryzyko choroby nowotworowej piersi jest większe, gdyż brakuje działania ochronnego progesteronu.
Pośród czynników hormonalnych egzogennych można wymienić hormonalne środki antykoncepcyjne oraz hormonoterapię zastępczą po menopauzie. Natomiast czynniki środowiskowe obejmują: wiek, płeć, miejsce zamieszkania (jego położenie geograficzne), karmienie piersią, alkohol, dietę, otyłość, promieniowanie jonizujące. Do czynników ryzyka rozwoju raka piersi należą również wspomniane wcześniej czynniki genetyczne. Okazuje się, iż obciążenie rodzinne jest najdawniejszym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka sutka. Pierwsze informacje pochodzą z Rzymu z około 100 roku n.e. Ważną cechą rodzinnego wystąpienia nowotworu piersi jest ścisły związek z wiekiem chorej w momencie rozpoznania nowotworu. U kobiet, których matki, siostry lub inne bliskie krewne zachorowały na raka sutka przed 40. rokiem życia, ryzyko wystąpienia choroby jest dwukrotnie wyższe niż w momencie ich zachorowania po 50. roku życia. Największe ryzyko wynikające z obciążenia rodzinnego dotyczy kobiet, których zarówno matka, jak i siostra chorowały na ten sam nowotwór.
Dowiedz się: Dieta w zmniejszeniu ryzyka raka piersi
Nowotwór sutka a czynniki zawodowe
Ze względu na wysoki stopień zachorowalności na raka piersi badacze poszukują przyczyn i etiologii nawet wśród czynników związanych z rozwojem gospodarczym, w tym także z pracą zawodową. Przykładem mogą być sekretarki i pracownice biurowe prowadzące siedzący tryb życia powodujący brak aktywności fizycznej, następnie kobiety zajmujące kierownicze stanowiska z wysokim statusem społeczno-ekonomicznym wiążącym się z późniejszą ciążą, bezdzietnością, mniejszą liczbą dzieci, stylem życia, które są czynnikami ryzyka, oraz pracownice zakładów farmaceutycznych, eksponowane na leki lub substancje do ich produkcji, jak również kobiety wykonujące zawód technika laboratoryjnego, które szczególnie narażone są na dużą styczność z wieloma czynnikami chemicznymi.
Fragment pochodzi z książki „Zagrożenia zdrowia chorobami cywilizacyjnymi" Joanna Bulska (red. nauk.)(Impuls, 2008). Publikacja za zgodą wydawcy. Bibliografia dostępna w redakcji.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
