Spis treści:
- Właściwości mniszka lekarskiego
- Mniszek lekarski na raka – czy roślina ma działanie przeciwnowotworowe?
- Skutki uboczne stosowania mniszka lekarskiego
Właściwości mniszka lekarskiego
Mniszek lekarski (łac. Taraxacum officinale) to szeroko rozpowszechniona kwitnąca wieloletnia roślina zielna, należąca do rodziny Asteracea. Jest zaliczany do roślin leczniczych przez Światową Organizację Zdrowia, co oznacza, że może być wykorzystywany do produkcji leków.
Mniszek jest lekiem znanym medycynie ludowej od dawna. Ma szerokie zastosowanie, przede wszystkim na problemy trawienne i dróg żółciowych. Związki gorczycowe zawarte w mniszku pobudzają żołądek do wydzielania soków, dzięki czemu usprawniają prace układu pokarmowego. Ziele ma działanie żółciopędne i pobudza pracę wątroby. Zauważono też, że jego przyjmowanie może obniżać poziom glukozy we krwi u osób z cukrzycą.
Roślinę stosuje się w przypadku takich problemów zdrowotnych jak:
- choroby wątroby i dróg żółciowych,
- wzdęcia,
- biegunki,
- brak apetytu,
- niestrawność,
- nudności,
- zaparcia,
- bóle brzucha,
- przeziębienie i grypa,
- problemy skórne: infekcje, brodawki, rany, ugryzienia i ukąszenia, egzema,
- reumatyzm,
- nowotwory (głównie rak macicy i piersi),
- choroby nerek,
- zapalenie dróg moczowych,
- obrzęki,
- początkowe stadium cukrzycy.
Mniszek lekarski ma działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, moczopędne i żółciopędne. Wspiera też działanie układu odpornościowego.
Za te imponujące właściwości odpowiada wiele bioaktywnych związków: flawonoidy (np. luteolina, izokwercytryna i kwas kawowy), kwasy fenolowe, laktony, seskwiterpeny, triterpeny i alkaloidy. Mniszek jest źródłem wielu cennych witamin i składników mineralnych.
Mniszek jest spożywany zazwyczaj w formie naparów, ekstraktów, miodów, nalewek, ale też na świeżo jako dodatek do potraw. Zastosowanie w ziołolecznictwie mają kwiat, ziele oraz korzeń rośliny.
Mniszek lekarski na raka – czy roślina ma działanie przeciwnowotworowe?
Mniszek lekarski na raka stosowany był już od dawna w medycynie tradycyjnej. Istnieje co najmniej kilka badań, które potwierdzają przeciwnowotworowe właściwości tej rośliny. Naukowcy dowiedli, że mniszek lekarski wykazuje działanie przeciwnowotworowe w przypadku takich nowotworów złośliwych jak:
- rak piersi,
- rak wątroby,
- rak trzustki,
- rak płuc,
- rak jelita grubego
- rak jajnika,
- rak prostaty,
- białaczka szpikowa.
Są to na razie stosunkowo świeże odkrycia. Doświadczenia były prowadzone na komórkach rakowych w laboratorium oraz na zwierzętach. Wyniki są obiecujące i dają nadzieję na opracowanie nowych leków onkologicznych. Naukowcy jednak nadal próbują zrozumieć, jakie mechanizmy odpowiadają za działanie przeciwnowotworowe mniszka lekarskiego. Nie jest to jeszcze dobrze zbadane.
Wiele wskazuje na to, że działanie jest wielotorowe, a zawarte w roślinie składniki mogą hamować wzrost, proliferację (namnażanie), cykl rozwojowy i rozprzestrzenianie się komórek raka. Mniszek działa przeciwzapalnie, immunostymulująco i przeciwutleniająco, co również ma znaczenie w ochronie przed rakiem.
Skutki uboczne stosowania mniszka lekarskiego
Mniszek lekarski jest rośliną bezpieczną, nietoksyczną i jadalną w całości. W bardzo rzadkich przypadkach powoduje reakcje alergiczne lub zaburzenia żołądkowo-jelitowe (np. biegunkę). Według ekspertów jest mało prawdopodobne, aby stosowanie preparatów na bazie mniszka w okresie laktacji zaszkodziło dziecku karmionemu piersią.
Środków na bazie mniszka lekarskiego nie należy stosować w przypadku:
- niedrożności dróg żółciowych,
- kamicy żółciowej (chyba że w porozumieniu z lekarzem),
- nadwrażliwości na związki gorczycowe (może dojść do zgagi i problemów trawiennych) lub inne składniki rośliny.
Jeśli zdecydujemy się na samodzielny zbiór tej rośliny, to warto pamiętać, że można łatwo pomylić ją z mleczem polnym. Są to zupełnie inne gatunki. Korzeń mniszka lekarskiego powinien być zbierany jesienią. Należy go dokładnie umyć, pokroić i suszyć w suszarni lub w zacienionym, przewiewnym miejscu. Tak samo można przygotować ziele i kwiaty rośliny.
Źródła:
Menke K, Schwermer M, Felenda J, Beckmann C, Stintzing F, Schramm A, Zuzak TJ. Taraxacum officinale extract shows antitumor effects on pediatric cancer cells and enhance mistletoe therapy. Complement Ther Med. 2018 Oct;40:158-164. doi: 10.1016/j.ctim.2018.03.005,
Fulga, A.; Casian, A.; Casian, I.; Protopop, S.; Gudumac, V.; Tagadiuc, O. Effects of Taraxacum officinale on Glioblastoma Cell Culture and Their Correlation with Hydroxycinnamic Acids Content. Med. Sci. Forum 2023, 21, 18. https://doi.org/10.3390/ECB2023-14363,
Ren, F., Zhang, Y., Qin, Y. et al. Taraxasterol prompted the anti-tumor effect in mice burden hepatocellular carcinoma by regulating T lymphocytes. Cell Death Discov. 8, 264 (2022). https://doi.org/10.1038/s41420-022-01059-5,
Jeon HJ, Kang HJ, Jung HJ, Kang YS, Lim CJ, Kim YM, Park EH. Anti-inflammatory activity of Taraxacum officinale. J Ethnopharmacol. 2008 Jan 4;115(1):82-8. doi: 10.1016/j.jep.2007.09.006,
Ahmadi S, Saberivand A, Jalili C, Asadpour R, Khordadmehr M, Saberivand M. Hydroalcoholic extract of Taraxacum officinale induces apoptosis and autophagy in 4T1 breast cancer cells. Vet Res Forum. 2023;14(9):507-513. doi: 10.30466/vrf.2023.1985987.3726,
Drugs and Lactation Database (LactMed®) [Internet]. Bethesda (MD): National Institute of Child Health and Human Development; 2006–. Dandelion. 2021 Feb 15. PMID: 30000932.
Czytaj także:
Jak wykorzystać mniszek lekarski w domu i ogrodzie? Zrób z niego sałatkę, oprysk na mszyce lub sok dla urody
Wino z mniszka lekarskiego - przepis na wino z mleczy
Syrop z mniszka lekarskiego na wzmocnienie i kaszel. Jak zrobić miód z mniszka?
Rośliny łąkowe - nazwy gatunków i zdjęcia
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
