Leczenie bólu u dzieci powinno zostać podjęte od momentu postawienia u dziecka pierwszego rozpoznania i być kontynuowane przez cały przebieg choroby.
Terapie oparte na analgetykach i środkach anestetycznych mają elementarne znaczenie w łagodzeniu bólu, dlatego też powinny stanowić jeden spójny program działań wespół z odpowiednimi metodami behawioralnymi, fizykalnymi i wspomagającymi (Dangel, 2001, s. 14). Efektywność pierwszych powinna być wspomagana przez drugie.
Przeczytaj: Kiedy dziecko coś boli
Kontakt z najbliższymi łagodzi ból
Dodatkowo w program leczenia powinna być zaangażowana najbliższa rodzina dziecka (Pilecka, 2002) – szczególnie osoba bliska dziecku. W przypadku chorych dzieci osobą, która może „przebić krąg” bólu, jest matka. Jej obecność, okazywanie serdeczności, wsparcie psychiczne dziecka zwiększa poczucie bezpieczeństwa, prowadzi do obniżenia napięcia lękowego, które pozwala dziecku łatwiej znosić dolegliwości bólowe (Obuchowska, Krawczyński, 1991).
Uśmiech i pocałunek mamy jest niekiedy równie skuteczny, jak wiele środków przeciwbólowych (Brzostek, 2003, s. 61).
Przekaż dziecku wszystkie niezbędne informacje
Ból u dziecka można łagodzić także środkami psychicznymi zawierającymi dodatnie emocje. Dziecko odczuwające ból często uspokaja się już w momencie otrzymania środka przeciwbólowego i zapewnienia, że ból niedługo ustąpi (Maciarz, 2001b). Liczne badania wykazały, że przygotowane do zabiegu dziecko nie odczuwa tak silnie bólu, jak dziecko nim zaskoczone. Istotne znaczenie ma także informowanie dziecka o przyczynach bólu. Zakres wiedzy i sposób przekazu powinny być dostosowane do poziomu umysłowego dziecka (Pilecka, 2002, s. 68–69).
W. Pilecka (2002) pisze, że interwencja na ból powinna być wieloaspektowa i ulegać ciągłym modyfikacjom, adekwatnie do aktualnych doświadczeń dziecka. W wielu ośrodkach prowadzone są rożnego typu zajęcia (na przykład plastyczne) oraz leczenie hipnozą, które pomagają dzieciom oswoić się z cierpieniem i uczą przyjmowania pozycji ciała, która koi zbolałe nerwy (Brzostek, 2003).
Przeczytaj: Jak ocenić ból u dzieci z chorobą nowotworową?
Ból wszechogarniający, czyli cierpienie
Długo trwający ból powoduje przykre psychiczne przeżycie, które jest określane jako cierpienie. W odniesieniu do chorych z bólami nowotworowymi cierpienie opisywane jest niekiedy jako ból wszechogarniający (ang. total pain).
R. G. Twycross i S. A. Lack (1991) wyodrębnili cztery grupy czynników składających się na ból totalny. Są to: czynniki somatyczne, depresja, lęk i gniew. Skuteczne leczenie możliwe jest tylko wtedy, kiedy lekarz uwzględni wszystkie czynniki w planowanym postępowaniu.
J. Kujawska-Tenner i in. (1994) dodają, że poza bólem fizycznym wywołanym przez proces nowotworowy, leczenie i inne schorzenia na ból totalny składają się: ból psychiczny, ból społeczny oraz ból duchowy. Wielokrotnie wykazywano wzajemną zależność bólu fizycznego i bólu totalnego. Mianowicie: opanowanie bólu fizycznego jest bardzo trudne – lub niemal niemożliwe – bez złagodzenia bólu totalnego, natomiast rozwiązanie bolesnych konfliktów emocjonalnych, zaspokojenie podstawowych potrzeb chorego i stworzenie poczucia bezpieczeństwa umożliwia lepszą kontrolę objawów fizycznych.
Fragment pochodzi z książki „Dziecko z chorobą nowotworową – problemy psychopedagogiczne”, Beata Antoszewska (Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2008). Publikacja za wiedzą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
