Spis treści:
- Czym jest wypadnięcie dysku?
- Wypadnięcie dysku - objawy
- Ile boli wypadnięcie dysku
- Pierwsza pomoc przy wypadnięciu dysku
- Wypadnięcie dysku - leczenie domowe
- Wypadnięcie dysku - ile trwa leczenie
- Zapobieganie
Czym jest wypadnięcie dysku?
Aby zrozumieć, na czym polega wypadnięcie dysku, trzeba wiedzieć, czym jest dysk. Dysk to potoczna nazwa krążka międzykręgowego. Jest to element kręgosłupa zbudowany z jądra miażdżystego (o konsystencji gęstej galaretki) oraz otaczającego go twardego pierścienia włóknistego składającego się z włókien kolagenowych i elastynowych. Dyski występują między kręgami, a ich zadaniem jest amortyzacja kręgosłupa oraz zapobieganie ocieraniu się kręgów o siebie. Wypadnięcie dysku to przemieszczenie się jądra miażdżystego poza pierścień włóknisty do przestrzeni, w której znajdują się nerwy. To może być też uwypuklenie jądra dysku bez przerwania pierścienia. Choroba nazwana jest też przepukliną kręgosłupa. Zdecydowana większość przypadków dotyczy odcinka lędźwiowego.
fot. Wypadnięcie dysku, czyli przepuklina kręgosłupa/Adobe Stock, crevis
Choroby krążka międzykręgowego (dyskopatie) są jednym z głównych powodów bólu pleców.
Dlaczego dochodzi do wypadnięcia dysku?
Do wypadnięcia dysku może dojść wskutek przeciążenia kręgosłupa –przewlekłego lub nagłego zdarzenia. np. dźwignięcia czy urazu. Powoduje to przemieszczenie jądra dysku.
Niestety dyski w ciągu życia przechodzą też zmiany degeneracyjne. Naczynia krwionośne w obrębie pierścienia włóknistego stopniowo zanikają, co powoduje zanik tkanki dysku. Pozostają puste kanały, co wywołuje zmniejszenie nawodnienia jądra dysku – traci on w tym mechanizmie swoją elastyczność.
Wypadanie dysku może też wynikać ze skłonności genetycznej do osłabienia krążków. Do dyskopatii predysponują też niektóre zawody - szczególnie narażeni są kierowcy, pracownicy biurowi oraz osoby wykonujące pracę wymagającą podnoszenia ciężarów.
Czynnikami, które sprzyjają wypadaniu dysku są urazy, palenie papierosów, nadwaga i brak dbałości o prawidłową postawę ciała.
Wypadnięcie dysku - objawy
Przemieszczający się dysk powoduje często ucisk na nerwy, a co za tym idzie charakterystyczne objawy:
- ból pleców, który promieniuje do kończyn (ucisk w szyjnym odcinku będzie promieniował do kończyn górnych, a w lędźwiowym – do dolnych, co określa się jako rwa kulszowa),
- nasilenie bólu pleców przy ruchu,
- bolesne skurcze mięśni w okolicy kręgosłupa,
- zawroty głowy,
- mrowienie, drętwienie kończyn,
- osłabienie mięśni,
- rzadziej niedowład pewnych partii mięśni lub zanik czucia.
Czasem dochodzi do gwałtownego wypadnięcia dysku przy podnoszeniu ciężaru, co objawia się nagłym, ostrym bólem lub zaburzeniami czucia.
Jeśli do ucisku dochodziło przez długi okres lub był on bardzo intensywny, może dojść nawet do martwicy uciskanego nerwu. Powodować to będzie zaburzenia czucia lub ruchu w obrębie kończyn, a w najniższych częściach kręgosłupa nawet nietrzymanie moczu i kału.
Ile boli wypadnięcie dysku
Największy ból przy wypadnięciu dysku utrzymuje się przez 1-3 dni, później zaczyna ustępować. Jednak pełne wyleczenie może trwać nawet 4-6 tygodni. Przebieg schorzenia zależy od wielu czynników: stylu życia, wykonywanej pracy oraz przyczyn genetycznych. Umiejscowienie przepukliny również ma duże znaczenie. Dlatego długość trwania objawów może się różnić u poszczególnych osób.
Pierwsza pomoc przy wypadnięciu dysku
Dyskopatia może mieć różny przebieg, dlatego zalecana jest wizyta lekarska – w trybie ambulatoryjnym lub nagłym (ostry dyżur - jeśli ból jest silny, pojawiają się zaburzenia czucia, drętwienia lub nietrzymanie moczu). Nigdy nie czekaj zbyt długo na wizytę, ponieważ przebieg choroby może być postępujący. Mimo wszystko dolegliwości przy wypadnięciu dysku na ogół z czasem ustępują niezależnie od leczenia.
- Przez pierwsze dni ważne jest odciążanie kręgosłupa oraz odpoczynek, aby ograniczyć ból i stan zapalny.
- Należy też przyjmować leki przeciwbólowe (np. paracetamol) oraz leki przeciwzapalne (np. ibuprofen, naproksen). Lekarz może przepisać środki rozluźniające mięśnie.
- Można zastosować plastry przeciwbólowe i przeciwzapalne na plecy.
- Chory powinien zostać unieruchomiony, by nie pogłębić patologii.
- Wskazane jest leżenie na wznak z poduszkami pod nogami zgiętymi w kolanach - tak, aby odcinek lędźwiowy kręgosłupa był odciążony. Materac powinien być twardy.
- Można leżeć też na boku z klinem ortopedycznym (poduszką lub kołdrą) między kolanami, na przeciwnym boku niż miejsce bólu. Taka pozycja powoduje uniesienie biodra i odciąża nerw. Zalecana jest też pozycja embrionalna.
- Niektórym na początku pomagają okłady z lodu (lód owinięty w folię i materiał), które mogą zmniejszać stan zapalny. Jednak wiele osób preferuje rozgrzewanie bolącego miejsca, zwłaszcza po kilku dniach od początku objawów.
Wypadnięcie dysku - leczenie domowe
Gdy intensywny ból ustąpi, zalecana jest niewielka aktywność fizyczna, w tym spacery. Kolejne tygodnie to aktywna fizjoterapia i ćwiczenia wykonywane w domu, zwłaszcza ćwiczenia wzmacniające i rozluźniające mięśnie pleców, a także ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha. W trakcie leczenia wypadniętego dysku należy unikać podnoszenia ciężkich przedmiotów, skrętów tułowia, popychania. Aby uzyskać najlepszą pomoc, należy zgłosić się do fizjoterapeuty, neurologa, neurochirurga lub ortopedy.
Wypadnięcie dysku - ile trwa leczenie
Długość leczenia wypadnięcia dysku zależy od różnych czynników, ale na ogół wynosi kilka tygodni. Dyskopatia to czasami przewlekły problem, który wymaga dłuższej rehabilitacji. U niektórych wypadanie dysku nawraca i konieczne jest działanie, które zapobiegnie kolejnym zachorowaniom.
W rzadkich przypadkach niezbędna jest operacja chirurgiczna, która jest najskuteczniejszym leczeniem przyczynowym. Osoby mające nawracające problemy z kręgosłupem, powinny być pod stalą opieką lekarza specjalisty.
Jak zapobiec wypadaniu dysku?
Nie zawsze możemy zapobiec dyskopatii, ponieważ, jak zostało wcześniej wspomniane, przyczyną problemu mogą być naturalnie postępujące z wiekiem zmiany zwyrodnieniowe lub uwarunkowane genetyczne osłabienie krążka. Jednak w wielu przypadkach wypadnięciu dysku można zapobiegać.
- Staraj się prawidłowo podnosić ciężkie rzeczy. Podnosząc ciężar, należy ugiąć nogi (przykucnąć), zamiast zginać plecy. Ważne jest też trzymanie ciężaru blisko ciała. Im jest on dalej w trakcie podnoszenia, tym bardziej będzie obciążony kręgosłup.
- Ćwicz regularnie mięśnie przykręgosłupowe oraz mięśnie brzucha. Dzięki temu rzadziej będzie dochodzić do przeciążeń kręgosłupa.
- Dbaj o prawidłową postawę ciała. W trakcie pracy siedzącej rób cogodzinne przerwy na rozciągnięcie ciała.
- Unikaj gwałtownych skrętów tułowia lub powtarzalnych skrętów, zwłaszcza z jednoczesnym podnoszeniem pleców.
- Unikaj długotrwałego siedzenia.
- Wykonuj rozgrzewkę przed czynnościami wymagającymi podnoszenia ciężaru.
- Odpoczywaj w pozycji leżącej kilkukrotnie w ciągu dnia (po 10-15 minut), aby odciążyć kręgosłup.
- Dbaj o prawidłową wagę. Otyłość sprzyja problemom z kręgosłupem.
- Unikaj stresu. Napięcie nie służy twoim plecom.
- Zrezygnuj z palenia papierosów,
- Przyjmuj witaminy z grupy B, takie jak B6 i B1, które wspomagają układ nerwowy i mogą zmniejszać nasilenie bólu.
Czytaj także:
5 niezawodnych sposobów na przewiane plecy
Ćwiczenia na plecy: wzmacniające i rozciągające - wykonasz je w domu
Ćwiczenia na kręgosłup - przykłady najlepszych i najgorszych ćwiczeń dla kręgosłupa
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
