Poziom promieniowania radioaktywnego może wzrosnąć z różnych powodów, np. gdy materiały promieniotwórcze są źle przechowywane lub transportowane. Przyczyną może być wypadek w elektrowni jądrowej, laboratoriach albo zakładach przemysłowych.
Podstawowe znaczenie dla ewentualnego zagrożenia mają czas narażenia, odległość od miejsca wypadku oraz osłona (chronić mogą ściany budynku albo specjalna odzież). Promieniowanie jest niewyczuwalne zmysłami, dlatego w razie niebezpieczeństwa trzymaj się zasad, które mogą ochronić życie i zdrowie.
Co powinieneś zrobić, gdy wzrasta poziom promieniowania radioaktywnego
Przede wszystkim należy wysłuchiwać oficjalnych komunikatów i postępować zgodnie z nimi. Powinieneś mieć dostęp do telefonu i telewizora. Nie każde wydostanie się związków promieniotwórczych będzie niebezpieczne dla ciebie, dlatego nie warto wpadać w panikę.
Jeśli musisz pozostać w domu:
- zamknij okna i drzwi (uszczelnij je, jeśli jest taka potrzeba),
- wyłącz wentylację, klimatyzację, nawiewy, itp.,
- zamknij otwory piecowe i kominowe lub je uszczelnij,
- zabezpiecz inne otwory w budynku,
- ukryj zwierzęta,
- przechowuj żywność w szczelnych pojemnikach lub lodówce,
- żywność niezabezpieczoną dokładnie opłucz przed schowaniem,
- unikaj spożywania żywności z niepewnych źródeł (w których mogło dojść do skażenia, np. z twojego ogrodu),
- zostań w pomieszczeniu do czasu odwołania oficjalnego zalecenia,
- przygotuj się na możliwość opuszczenia domu (sprawdź, co spakować: plecak ewakuacyjny).
Jeśli musisz wyjść na zewnątrz:
- zakryj nos i usta mokrym ręcznikiem lub chusteczką.
Gdy powracasz z zewnątrz do miejsca schronienia:
- umyj pod prysznicem całe ciało i włosy,
- zmień buty i odzież,
- schowaj rzeczy noszone na zewnątrz do plastikowej torby i szczelnie ją zamknij.
W razie zagrożenia warto mieć przygotowane w domu zapasy jedzenia (wysokokalorycznego, z długim terminem przydatności) oraz wody butelkowanej (co najmniej 10 litrów na osobę), a także plecak ewakuacyjny, który będzie niezastąpiony w sytuacji, kiedy konieczne jest opuszczenie miejsca zamieszkania.
Płyn Lugola lub inne preparaty jodu – przyjmij tylko wtedy, gdy są takie zalecenia
Płyn Lugola może być stosowany w razie skażenia promieniotwórczego po to, aby zahamować wychwyt przez tarczycę jodu radioaktywnego, który dostaje się do organizmu. Jod koncentruje się w tarczycy i jest wykorzystywany do produkcji hormonów. Przyjmowanie leku ma zapobiegać rozwojowi raka tarczycy w przyszłości.
Płyn Lugola nie powinien być stosowany „profilaktycznie” bez zaleceń lekarzy. Nieuzasadnione przyjmowanie preparatów jodu może spowodować niedoczynność lub nadczynność tarczycy, a także pogorszyć objawy tych chorób. Może też prowadzić do udaru mózgu i arytmii serca.
Na wchłanianie radioaktywnego jodu najbardziej podatne są dzieci. Z badań wynika, że w przypadku osób powyżej 40. roku życia nie ma zagrożenia rozwojem nowotworu tarczycy w przypadku narażenia na ten pierwiastek.
Warto przypomnieć, że autorzy powszechnej akcji spożywania płynu Lugola po wybuchu reaktora w Czarnobylu w 1986 roku, po latach sami podważali słuszność tych zaleceń.
Nie jest jednak powiedziane, że roztwór jodu nie będzie zalecany w przypadku zagrożenia skażeniem.
Gdzie sprawdzisz aktualne poziomy promieniowania w Polsce
Aktualne monitorowanie sytuacji radiacyjnej w Polsce jest prowadzone przez Centrum ds. Zdarzeń Radiacyjnych (CEZAR). Dane są zbierane z ciągle działających stacji pomiarowych rozmieszczonych w całym kraju. Aktualny poziom promieniowania możesz sprawdzić na rządowej stronie: www.gov.pl/web/paa/sytuacja-radiacyjna.
Źródła:
Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego, Świętokrzyski Urząd Wojewódzki w Kielcach,
Poradnik postępowania w sytuacji zagrożeń, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy.
Ocena sytuacji radiacyjnej kraju, Państwowa Agencja Atomistyki.
Czytaj także:
Koc termiczny może uratować życie, ale przyda się też w zwykłych sytuacjach. Czy wiesz, jak działa „folia życia”?
Chcesz oddać krew dla Ukrainy? Sprawdź wcześniej, jakiej krwi brakuje
Na czym polega terapia jodem radioaktywnym?
Radiojod w leczeniu nadczynności tarczycy
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
