Grzyby to nie tylko smaczny dodatek do posiłków, lecz przede wszystkim źródło cennych witaminy, szczególnie z grupy B, oraz składników mineralnych takich jak żelazo, magnez, wapń, potas i fosfor. Znajduje się w nich także witamina D, A oraz niewielka ilość witaminy C. W świetle różnych badań jedzenie grzybów jest uznawane za zdrowe. Pod warunkiem, że wybieramy te jadalne i właściwie je przygotowujemy. Wiele osób uważa je za ciężkostrawne i szkodliwe dla układu pokarmowego, w tym dla wątroby. Czy słusznie?
Czy grzyby szkodzą wątrobie?
Nie ma danych, które by potwierdziły, że jedzenie grzybów jadalnych może szkodzić wątrobie. Niektóre grzyby zawierają jednak szkodliwe dla wątroby toksyny i mogą wywołać toksyczne uszkodzenie wątroby. Mogą też kumulować metale ciężkie, dlatego lepiej nie jeść ich w nadmiarze. Trzeba też pamiętać, że nie powinny jeść grzybów osoby z chorobami wątroby oraz będące na diecie łatwostrawnej.
Wątroba jest miejscem detoksykacji produktów przemiany materii. To ona stara się rozprawić z truciznami, które docierają do organizmu. Aby nie dopuścić do uszkodzenia wątroby, trzeba wybierać grzyby jadalne i przygotowywać je tak, aby dodatkowo nie obciążać tego ważnego narządu (sprawdź, jakie są zasady diety wątrobowej).
Chociaż grzyby nie szkodzą wątrobie, są uważane za produkty ciężkostrawne. Ta cecha może wynikać ze sporej zawartości błonnika pokarmowego w grzybach. Dlatego czasami po ich zjedzeniu mogą pojawić się dolegliwości żołądkowe, takie jak uczucie ciężkości lub nudności.
Według niektórych dietetyków określanie grzybów jako wyjątkowo ciężkostrawnych jest przesadzone. Lepiej przyjrzeć się dodatkom, które stosujemy do potraw z grzybami. Ciężkie śmietanowe sosy, smażona cebula, tłuste mięsa występujące w potrawach z grzybami mogą być głównymi winowajcami dolegliwości trawiennych.
Grzyby mogą pomóc chorej wątrobie
Wbrew pozorom jedzenie grzybów może chronić wątrobę, a nawet łagodzić objawy niektórych jej schorzeń. Badania na zwierzętach dowiodły na przykład, że dzięki przeciwutleniającym i przeciwzapalnym właściwościom, grzyby zmniejszają objawy niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Jest to najczęstsza przewlekła choroba wątroby na świecie (dotyczy ok. 25% dorosłej populacji). Naukowcy pozyskują też z grzybów ekstrakty, które w badaniach wykazują działanie hepatoprotekcyjne – chronią wątrobę przed działaniem toksyn.
Jedno z badań z udziałem mieszkańców Chin, wykazało, że osoby, które jadły w tygodniu więcej grzybów miały mniejsze ryzyko rozwoju choroby wątroby. Trzeba jednak pamiętać, że w diecie azjatyckiej dominują inne rodzaje grzybów niż w naszym regionie. W jadłospisie uczestników badania znalazły się np. grzyby shiitake, uszak, boczniak ostrygowaty oraz pieczarka.
Warto dodać, że grzyby zawierają niewiele tłuszczu i są niskokaloryczne. W ich skład wchodzi beta-glukan, który obniża „zły” cholesterol. Szczególnie dużo mają go boczniaki i grzyby shiitake, ale jest obecny we wszystkich rodzajach grzybów.
Kiedy grzyby szkodzą wątrobie?
Grzyby mogą szkodzić wątrobie, jeśli niezdrowo je przygotujemy. Dania z dużą zawartością tłuszczu, ciężkostrawnymi dodatkami, alkoholem, jedzenie grzybów przed snem lub przejadanie się nimi, będą obciążać wątrobę. A już na pewno, jeśli mamy zdiagnozowaną chorobę tego narządu.
Szkodliwe dla wątroby są oczywiście toksyny zawarte w niektórych gatunkach grzybów. Trzeba pamiętać, że nie wszystkie spowodują śmiertelne lub ciężkie zatrucie. Niektóre toksyny przestają być trujące po obróbce termicznej (np. te obecne w borowiku ponurym i opieńkach). Jest wiele grzybów, których zjedzenie wywołuje łagodne objawy ze strony układu pokarmowego. Mogą zawierać różne toksyczne związki. To m.in. niektóre gatunki gołąbka, mleczaja, gąski, borowików czy tęgoskóra. Jeśli po ich zjedzeniu wystąpią niewielkie dolegliwości, to nie należy mimo wszystko ich lekceważyć, tylko zgłosić to lekarzowi. Zatrucie grzybami może mieć zaskakujący i trudny do przewidzenia przebieg.
Źródła:
S. Zhang i inni, Association between edible mushroom intake and the prevalence of newly diagnosed non-alcoholic fatty liver disease: Results from the Tianjin Chronic Low-Grade Systemic Inflammation and Health Cohort Study in China, doi:10.1017/S0007114519002605,
T. Shimizu i inni, Effects of Dietary Intake of Japanese Mushrooms on Visceral Fat Accumulation and Gut Microbiota in Mice, doi: 10.3390/nu10050610,
A.A. Soares i inni, Hepatoprotective effects of mushrooms, doi: 10.3390/molecules18077609.
Czytaj także:
Grzyby a alergie pokarmowe. Poznaj objawy
Jak rozpoznać gatunek grzyba? Czy znasz większość z nich?
Najzdrowsze polskie grzyby
Czy dzieci mogą jeść grzyby?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
