Spis treści:
- Jak wyglądają grzyby maślaki i gdzie rosną?
- Czy maślak żółty jest trujący?
- Czy maślak ziarnisty jest trujący?
- Trujące maślaki — uważaj na metale ciężkie
- Śluz na maślakach może zaszkodzić
- Trujące maślaki — uwaga na podobne grzyby
Jak wyglądają grzyby maślaki i gdzie rosną?
Maślaki to popularne i smaczne grzyby jadalne, są chętnie zbierane i wykorzystywane w kuchni. Opisano niemal 100 gatunków tych grzybów. Na szczęście żadne okazy maślaków nie są trujące, choć nie wszystkie są smaczne. Maślaki należały niegdyś do rodziny borowików, aktualnie zaliczane są do rodziny maślakowatych i rzędu borowikowców. Bogactwo maślaków w lasach przypada na koniec lata i na początku jesieni.
Kapelusze większości maślaków pokryte są warstwą śluzu, co da się zauważyć po opadach deszczu. Grzyby te mają gąbkę (rurki) na spodzie kapelusza. Często posiadają pierścień na trzonie. Mogą mieć różnorodne ubarwienie kapelusza: brązowe, pomarańczowe, żółte, jasnokremowe, w zależności od gatunku.
fot. Maślak zwyczajny to jadalny i smaczny grzyb / Adobe Stock, elmowski
Maślaki to grzyby mikoryzowe, co oznacza, że rosną w symbiozie z korzeniami drzew. W tym przypadku — drzew iglastych, dlatego jeżeli poszukujemy maślaków, to warto udać się do lasów sosnowych. Znajdziemy je też w lasach mieszanych.
Czy maślak żółty jest trujący?
Grzybiarze poszukują szczególnie maślaków zwyczajnych (występują najpowszechniej), ale lubiana jest także odmiana żółta, nazywana modrzewiową. Maślak żółty jest jadalnym grzybem. Można go jeść bez obaw. Występuje głównie w lasach mieszanych w regionach górskich, wyłącznie pod modrzewiami. Jest to grzyb smaczny, chociaż nie ma zbyt dużej wartości odżywczej. Nadaje się do sosów grzybowych, zup, do marynowania i suszenia.
fot. Żółty maślak nie jest trujący, a jadalny i smaczny / Adobe Stock, Iva
Czy maślak ziarnisty jest trujący?
Kolejnym popularnym gatunkiem maślaka jest odmiana ziarnista. Ten grzyb również nie jest trujący. Jest smaczny i jadalny, jednak nie ma zbyt wielu składników odżywczych. Nadaje się m.in. do sosów grzybowych i zup. Maślak ziarnisty jest w polskich lasach coraz rzadszy, nadal jednak można go znaleźć w lasach sosnowych, pod kosodrzewiną i na obrzeżach lasów iglastych. Wyróżnia go spośród innych maślaków brak pierścienia na trzonie.
fot. Maślak ziarnisty jest całkowicie jadalny / Adobe Stock, Marco Rimola
Trujące maślaki — uważaj na metale ciężkie
Maślaki mają niestety wysoką zdolność gromadzenia metali ciężkich występujących w otoczeniu (głównie z gleby), jak kadm, rtęć, ołów, tal. Jedzone w nadmiarze grzyby zanieczyszczone toksycznymi związkami są trujące. Nie kupuj grzybów z nieznanych źródeł lub zbieranych w pobliżu ruchliwych dróg czy zakładów przemysłowych. Przy narażeniu na toksyny zjedzenie grzybów może powodować groźne skutki dla zdrowia i przykre objawy, np.:
- bóle brzucha,
- nudności,
- bóle głowy,
- zaparcia,
- zmęczenie.
Co ważne, metali ciężkich nie da się pozbyć poprzez gotowanie, duszenie czy inne formy obróbki. Związki te są groźne zwłaszcza dla dzieci, kobiet w ciąży i karmiących.
Śluz pokrywający maślaki może zaszkodzić
Maślaki mogą podrażniać układ pokarmowy ze względu na śluz, którym są pokryte. Dlatego nie licząc młodych okazów przeznaczonych do marynowania, zaleca się obrać maślaki przed przyrządzeniem. Niektórzy polecają zamiast obierania moczenie maślaków w słonej wodzie przez 30-60 minut w celu pozbycia się lepkiej substancji. Nieusunięcie jej może powodować:
- nudności,
- wymioty,
- biegunkę,
- ból brzucha.
Śluz nie jest trujący, lecz może być trudny do strawienia.
Trujące maślaki — uwaga na podobne grzyby
Żaden z maślaków nie jest grzybem trującym i na szczęście nie ma grzybów trujących, które łatwo z maślakami pomylić. Mimo wszystko nigdy nie powinniśmy zbierać grzybów, co do których mamy choćby cień wątpliwości. Aby dowiedzieć się, czy znaleziony grzyb jest jadalny, możemy poradzić się leśniczego. Nie jedzmy też grzybów niewiadomego pochodzenia.
Źródła:
Gabriel Moskal, Dominika Łękawa, Anna Potoczek, Badanie stężenia ołowiu i cynku w ekstraktach z maślaków zwyczajnych rosnących na terenie Nadleśnictwa Olkusz , Analit 7 (2019) 51–60,
Elżbieta Anna Adamiak, Stanisław Kalembasa, Beata Kuziemska, Zawartość metali ciężkich w wybranych gatunkach grzybów jadalnych, Acta Agrophysica, 2013, 20(1), 7-16,
Martyna Saba i in., Mercury bioaccumulation by Suillus bovinus mushroom and probable dietary intake with the mushroom meal.
Czytaj także:
Grzyby niejadalne i trujące z gąbką. Łudząco przypominają uwielbiane przez grzybiarzy gatunki
Które polskie grzyby są najzdrowsze? Masz swojego faworyta?
Żółte grzyby trujące i niejadalne. Niektóre przypominają smaczne i chętnie zbierane gatunki
Czy grzyby szkodzą wątrobie? Kto powinien uważać
Grzyby na surowo? Są zdrowe i przepyszne! Tak serwują je najlepsi szefowie kuchni
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
