Skąd się wziął termometr rtęciowy?
Pierwszy termometr wynaleziono już w 210 roku p.n.e. Składał się on z rurki zamkniętej tylko z jednej strony. Drugi, otwarty koniec maczano w winie lub occie. Urządzenie to nie pozwalało na określenie dokładnej temperatury ciała człowieka, a jedynie na sprawdzenie, czy jest ona zmieniona.
Pierwszy raz termometru rtęciowego użyto w roku 1867. Wynalazł go lekarz Thomas Alibutt.
Od tego czasu termometry rtęciowe były powszechnie używane. Niemalże w każdym domu można było znaleźć choć jeden. Obecnie niejedna rodzina korzysta z tego rodzaju termometru, pomimo zaleceń, by tego nie robić.
Jak to działa?
Termometry cieczowe, czyli rtęciowe czy alkoholowe, są zbudowane ze szklanej kapilary, tj. szklanej, zamkniętej rurki, w której znajduje się rtęć lub alkohol. Wzdłuż kapilary znajduje się skala ze stopniami Celsjusza. Całość umieszczona jest w szklanym naczyniu zwężonym z jednej strony.
Termometry cieczowe są tak skonstruowane, by zmierzona temperatura utrzymywała się na nich przez dłuższy czas. Przed użyciem termometru należy lekko nim potrząsnąć, by go „wyzerować”.
Rtęć a zdrowie
Decyzję o wycofaniu ze sprzedaży termometrów rtęciowych podjęto w trosce o zdrowie człowieka oraz o stan środowiska. Rtęć jest metalem zagrażającym zdrowiu, więc jeśli używamy termometrów rtęciowych, powinniśmy być niezwykle ostrożni.
Rtęć w temperaturze pokojowej występuje w płynnej postaci. Zbicie termometru zawierającego tą ciecz powoduje jej parowanie, które pozbawione jest zapachu. Okazuje się, że przez układ oddechowy do organizmu człowieka może przenikać aż 80% takiej pary, natomiast przez skórę 20%.
Zobacz także: Jak prawidłowo mierzyć temperaturę?
Czym grozi zatrucie rtęcią?
Do zatrucia rtęcią może dojść w wyniku zbicia termometru, w którym się ona znajduje. Rtęć w organizmie kumuluje się m.in. w mózgu i nerkach.
Dostanie się oparów rtęci do organizmu może być szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży, ponieważ w tym przypadku ich nagromadzenie następuje w tkankach płodu. Nie wiadomo dokładnie, jakie skutki mogą nastąpić, gdy rtęć dostanie się do organizmu droga ustną, co jest możliwe chociażby w przypadku dzieci. Jeśli dojdzie do takiego zdarzenia, należy szybko zażyć węgiel leczniczy. Przedostanie się rtęci do mózgu może spowodować jego nieodwracalne zmiany.
O ostrym zatruciu rtęcią mogą świadczyć:
- wymioty (niekiedy z domieszką krwi),
- zaburzone oddychanie,
- bóle głowy.
Natomiast w przypadku przewlekłego zatrucia wymienia się:
- drżenie powiek i kończyn,
- bezsenność,
- czarne plamy na dziąsłach, które świadczą o nagromadzeniu się siarczku rtęciowego,
- zapalenie jamy ustnej,
- zaburzoną pracę nerek,
- dolegliwości ze strony jelit i żołądka.
Czy rtęć zagraża środowisku?
Rtęć może być niebezpieczna dla człowieka również gdy przedostanie się do środowiska. Nie można jej wlewać do umywalki, muszli klozetowej, ani wyrzucać do śmieci. Po dostaniu się do zbiorników wodnych przekształca się w substancję o nazwie metylortęć, która bez trudu kumuluje się w ciałach organizmów żywych, w tym ryb, np. w tuńczykach, dorszach i rekinach. Metylortęć, gdy wniknie do organizmu człowieka, przedostaje się do krwi i wraz z nią dociera do nerek, wątroby czy mózgu.
Wśród objawów zatrucia metylortęcią wymienia się:
- zanik czucia skórnego,
- zaburzenia słuchu, mowy, równowagi.
- Metylortęć może trwale uszkodzić mózg płodu.
Zobacz także: Zatrucie rtęcią - jak rozpoznać i pomóc?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
