Spis treści:
- Wczesne objawy zatrucia grzybami
- Późne objawy zatrucia grzybami
- Nietypowe objawy zatrucia grzybami
- Po jakim czasie występują objawy zatrucia grzybami?
- Pierwsza pomoc przy zatruciu grzybami
- Zatrucie grzybami - profilaktyka
Wczesne objawy zatrucia grzybami
Chociaż zatrucie grzybami kojarzy nam się zwykle z ciężkim przebiegiem, to jednak większość trujących grzybów powoduje łagodne objawy w postaci nieżytu żołądkowo-jelitowego. Początkowo zjedzenie szkodliwych grzybów może wywołać zatrucie pokarmowe, którego objawy to:
- ból brzucha,
- nudności lub wymioty,
- biegunka,
- ogólne złe samopoczucie,
- gorączka.
Łagodne zatrucia na tym się kończą i nie powodują kolejnych konsekwencji zdrowotnych. Jeżeli jednak zjedzony został muchomor sromotnikowy, najbardziej trujący grzyb w Polsce, wówczas dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia wątroby, a niejednokrotnie również innych narządów.
Późne objawy zatrucia grzybami. Najbardziej niebezpieczne
Najbardziej trujące grzyby w Polsce, takie jak muchomor sromotnikowy, muchomor wiosenny, muchomor jadowity, zasłonak rudy, czubajeczka brązowoczerwonawa, czubajeczka winnobrązowa, hełmówka jadowita lub jesienna, powodują późne objawy zatrucia grzybami (są to tzw. zatrucia późnoobjawowe). Mogą się wówczas pojawić:
- nudności,
- silne bóle brzucha,
- bóle głowy,
- bóle mięśniowe,
- intensywne wymioty,
- wodniste biegunki,
- skąpomocz,
- niskie ciśnienie krwi,
- hipoglikemia,
- zaburzenia elektrolitowe,
- sinica.
W bardzo ciężkich przypadkach zatruć dochodzi do piorunującego zapalenia wątroby, na co wskazują:
- żółtaczka,
- senność, apatia albo silne pobudzenie,
- hipoglikemia,
- biegunka,
- spadek ciśnienia tętniczego,
- gorączka,
- halucynacje,
- zaburzenia świadomości,
- śpiączka wątrobowa.
Poważne zatrucie grzybami powoduje niejednokrotnie uszkodzenia wielu narządów, dlatego objawy mogą dotyczyć różnych organów: serca, płuc, nerek, trzustki, jelit czy mózgu.
Przebieg zatrucia muchomorem sromotnikowym
Budzącym największe obawy zatruciem jest zatrucie muchomorem sromotnikowym. Jego przebieg dzieli się na 4 fazy:
- Okres bezobjawowy – może trwać do 16 godzin,
- Objawy żołądkowo-jelitowe (wymioty, biegunka, ból brzucha) – mogą trwać kilkanaście godzin,
- Utajenie – pozorna poprawa samopoczucia; taki etap występuje tylko u kilku procent osób, u których doszło do zatrucia grzybami, utajenie objawów pojawia się w czasie 2-3 doby od zjedzenia grzybów,
- Uszkodzenia wielonarządowe – w 3-5 dobie rozwijają się powikłania głównie w postaci niewydolności nerek i wątroby. Ale uwaga: do niewydolności wątroby w najcięższych przypadkach zatruć może dojść już w ciągu 24 godzin od zjedzenia.
Przebieg zatrucia muchomorem sromotnikowym zależy od wieku, stanu zdrowia osoby oraz ilości spożytych grzybów. Najgorsze rokowanie występuje u dzieci. Połowa z nich umiera.
Nietypowe objawy zatrucia grzybami
Zatrucie grzybami może powodować nietypowe objawy:
- tępy ból w lędźwiach,
- ból mięśni,
- ból głowy,
- wzmożone pragnienie,
- gorączka.
Symptomy mogą następować po sobie nawet w czasie od 1 do 2 tygodni.
Po jakim czasie występują objawy zatrucia grzybami?
Wczesne objawy zatrucia grzybami pojawiają się w ciągu 1-3 godzin od zjedzenia. Uważa się, że im wcześniej wystąpią, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że doszło do zjedzenia muchomora sromotnikowego.
Zatrucie muchomorem sromotnikowym to zatrucie późnoobjawowe, co oznacza, że objawy pojawiają się w ciągu 8-24 godzin od zjedzenia (zazwyczaj w ciągu 12-14 godzin). W najcięższych zatruciach grzybami do niewydolności wątroby dochodzi już w czasie 24 godzin od zjedzenia grzybów.
Czas wystąpienia objawów zatrucia grzybami zależy też od rodzaju toksyn.
- W muchomorze sromotnikowym występują amatoksyny i fallotoksyny, które działają szybko już w minimalnych stężeniach i nie są eliminowane podczas gotowania, marynowania czy suszenia. Spożycie jednego grzyba zawierającego te związki może być śmiertelne.
- Alkaloidy wpływające na układ pokarmowy potrzebują ok. 4 godzin, by zacząć działać z pełną siłą.
- Muskaryna ujawnia symptomy już w ciągu godziny.
Zatrucie grzybami - pierwsza pomoc
Leczenie zatrucia grzybami polega na wywoływaniu wymiotów, płukaniu żołądka oraz zapobieganiu odwodnieniu. Gdy źrenice się zwężają, wystąpią zlewne poty, ślinotok i bóle brzucha lub przeciwnie, źrenice są rozszerzone, występuje suchość w ustach, podwyższona temperatura ciała, chory wymaga podania odtrutki, więc zawsze należy przewieźć go do szpitala.
Zatrucie muchomorem sromotnikowym przebiega najciężej: rozpoczyna się jak zatrucie pokarmowe, ale już po 2-3 dniach pojawiają się objawy poważnego uszkodzenia wątroby (żółte zabarwienie powłok), uszkodzenie nerek i zaburzenia składu krwi. Chory po zjedzeniu muchomora sromotnikowego, może wymagać przeszczepienia wątroby, ale skutki takiego zatrucia mogą być śmiertelne.
Pacjent z objawami i podejrzeniem zatrucia grzybami, zawsze powinien skorzystać z konsultacji lekarskiej. Świadkowie zdarzenia mają obowiązek zabezpieczyć potrawę i wymiociny do dokładnego badania w szpitalu.
Zatrucie grzybami - profilaktyka
Podstawą zapobiegania zatruciu grzybami jest niezbieranie grzybów z blaszkami pod kapeluszem, choć mogą być one oczywiście jadalne, to jednak dzięki tej zasadzie można uniknąć zatrucia najbardziej groźnymi grzybami, jak muchomor sromotnikowy.
Jeśli nie mamy pewności co do konkretnego grzyba, lepiej nie zabierać go w ogóle do domu. Zatrucie grzybami w skrajnych przypadkach może się skończyć śmiercią, dlatego tak ważna jest wiedza. Więcej tutaj: jak bezpiecznie zbierać grzyby.
Dane na temat jadalnych gatunków grzybów, występujących w polskich lasach, można znaleźć w licznych atlasach. Przy braku pewności, lepiej poradzić się doświadczonego grzybiarza.
Niebezpieczne gatunki grzybów
Oprócz najbardziej rozpoznawalnego i jednocześnie najbardziej trującego grzyba, czyli muchomora sromotnikowego, w naszych lasach występuje wiele innych potencjalnie szkodliwych gatunków.
Dla układu pokarmowego trujące mogą być:
- gołąbki,
- pieprznik,
- mleczaj,
- borowik szatański,
- tęgoskór pospolity,
- czernidlak pospolity.
Poważniejsze zaburzenia powodować mogą także strzępiaki i lejówki.
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 22.11.2019.
Czytaj także:
Które polskie grzyby są najzdrowsze? Masz swojego faworyta?
Jak grzyby wpływają na jelita i odporność? Jeśli jeszcze nie polubiłeś grzybów, to powinieneś zacząć
Czy grzyby szkodzą wątrobie? Kto powinien uważać
Czy grzyby są ciężkostrawne? Co się dzieje z twoim ciałem, gdy jesz grzyby?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
