Cięcie cesarskie jest najczęściej wykonywaną operacją położniczo-ginekologiczną. Polega na przecięciu skóry i głębszych tkanek poziomo nad wzgórkiem łonowym. Długość nacięcia wynosi 8-15 cm. Rana po cięciu cesarskim wymaga szczególnej opieki i pielęgnacji. Warto wiedzieć, jak wygląda proces gojenia się rany po cesarce oraz co można zrobić, aby to wspierać.
Spis treści:
- Jak długo goi się rana po cesarce?
- Etapy gojenia się rany po cesarce
- Jak dbać o ranę po cesarce?
- Powikłania po ranie po cesarce. Co powinno zaniepokoić?
Jak długo goi się rana po cesarce?
Rana po cesarce goi się 4-6 tygodni, przy czym całkowita regeneracja tkanek może potrwać nawet kilka miesięcy. Cięcie cesarskie jest poważnym zabiegiem, który wymaga zszycia macicy, powięzi, tkanki podskórnej i skóry. Szwy zewnętrzne to zazwyczaj szwy nierozpuszczalne – są usuwane po około tygodniu od operacji (więcej informacji na ten temat uzyskasz przy wypisie ze szpitala). Natomiast szwy wewnętrzne są to szwy rozpuszczalne, które wchłaniają się nawet dopiero po 6 miesiącach.
Pobyt w szpitalu po cięciu cesarskim trwa podobnie jak po porodzie naturalnym – zazwyczaj 3-5 dni. Warto wspomnieć, ile czasu obkurcza się macica po cesarskim cięciu, ponieważ jest to również ważny element rekonwalescencji. Podobnie jak po porodzie naturalnym macica po cesarce obkurcza się przez około 6 tygodni, czyli przez okres połogu.
Etapy gojenia się rany po cesarce
Przez pierwsze dni po porodzie rana po cesarce może powodować duży ból i dyskomfort, jednak przykre dolegliwości ustępują w miarę gojenia się rany. Rana jest na początku zasłonięta jałowym opatrunkiem, który powinien pozostać suchy. Po około 3 dniach opatrunek jest zdejmowany po to, aby umożliwić dostęp świeżego powietrza do miejsca nacięcia, co usprawnia proces gojenia. Proces ten przebiega na ogół w sposób przewidywalny i składa się z charakterystycznych etapów.
Można wyróżnić trzy główne etapy gojenia się rany po cesarce to:
- Faza zapalna (trwa przez kilka dni po cesarskim cięciu) - po ustaniu krwawienia w miejscu zabiegu gromadzą się białe krwinki, aby chronić przed infekcją. Rana jest w tym czasie czerwona, bolesna i obrzęknięta.
- Etap proliferacyjny (trwa 3-4 tygodnie) - jest to faktyczna faza gojenia się rany po cesarce, w czasie której intensywnie działa kolagen: wzmacnia i ściąga przecięte krawędzie, by mogły się zrosnąć. Odbudowuje również uszkodzone naczynia krwionośne. Blizna po cięciu cesarskim staje się jaśniejsza.
- Etap przebudowy lub remodelingu (ostatni etap trwa od kilku tygodni do roku) - poziom kolagenu zaczyna wracać do normy, a pogrubiona i opuchnięta tkanka bliznowata staje się płaska i coraz jaśniejsza.
Na początkowych etapach gojenia się miejsce po zabiegu jest narażone na urazy. Wytrzymałość rany po cesarce po tygodniu od operacji wynosi 3% wytrzymałości zdrowej skóry. Przez kolejne tygodnie i miesiące wzrasta: po 3 tygodniach wytrzymałość rany stanowi 20%, a po 3 miesiącach już 80% wytrzymałości prawidłowej skóry. Blizna jednak nigdy nie osiąga pełnej wytrzymałości typowej dla skóry wcześniej nieuszkodzonej.
Jak dbać o ranę po cesarce?
Rana po cesarskim cięciu wymaga szczególnej pielęgnacji, ponieważ operacja ta niejednokrotnie jest wykonywana dość szybko i w niezaplanowanym wcześniej terminie. Jest kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby zadbać o ranę po cesarce:
- Utrzymuj ranę po cesarce w suchości i czystości.
- Jeżeli powinnaś nosić opatrunek, to zmieniaj go, gdy jest mokry lub brudny. Wskazane jest częste wietrzenie rany.
- Nie dotykaj rany brudnymi rękami.
- Każdego dnia myj ranę wodą z mydłem, najlepiej pod prysznicem, aby nie moczyć jej zbyt długo. Delikatnie ususz czystym ręcznikiem papierowym.
- Unikaj pocierania rany po cięciu cesarskim. Nie używaj gąbek i myjek. Wystarczy delikatnie przemywać ranę ręką.
- Zakładaj luźne ubrania i wygodną, bawełnianą bieliznę, która nie podrażnia miejsca po zabiegu (spodnie i majtki z wysokim stanem).
- Unikaj noszenia pasów poporodowych, ponieważ rozleniwiają one mięśnie brzucha, co utrudnia im powrót do poprzedniej formy. Aby zmniejszyć ból przy kichaniu lub kasłaniu, po prostu przytrzymaj w tym czasie brzuch.
- Unikaj golenia i depilacji wzgórka łonowego przez miesiąc od operacji.
- Utrzymuj podpaskę poporodową dalej od rany po cesarce.
- Przyjmij środek przeciwbólowy, jeśli rana jest bolesna – dopuszczalny jest paracetamol lub ibuprofen, aspiryny należy unikać podczas karmienia piersią.
- Poinformuj lekarza lub położną, gdy zauważysz niepokojące objawy.
- Zadbaj o dietę bogatą w białko, kolagen oraz witaminę C, które wspierają regenerację rany.
Po powrocie do domu ze szpitala kobiety zwykle mogą już normalnie nosić dziecko na rękach, ale przez jakiś czas (około 6 tygodni) powinny zrezygnować z podnoszenia cięższych przedmiotów, wykonywania wysiłku fizycznego oraz uprawiania seksu.
Blizna po cesarce – prawidłowo a nieprawidłowo zagojona. Jak dbać o bliznę?
Rana po cesarce z czasem przekształca się w bliznę. Początkowo miejsce po zabiegu jest czerwone, następnie blizna staje się coraz jaśniejsza, aż wreszcie pojawia się niemal niewidoczna jasna kreska w linii bikini. Na to, jak będzie się goić rana po cesarce, częściowo mamy wpływ, ale nie całkowicie. Wiek, typ sylwetki i skłonność do nieestetycznych blizn wpływa na późniejszy wygląd skóry po zabiegu. Oto kilka typowych cech prawidłowo i nieprawidłowo zagojonej blizny:
| Blizna po cesarce zagojona prawidłowo | Blizna po cesarce zagojona nieprawidłowo |
| Jest miękka w dotyku, płaska, elastyczna, niebolesna i nie powoduje uczucia ciągnięcia. | Może powodować ból, swędzenie i ciągnięcie. Bywa wypukła, gruba i czerwona albo wklęsła. Może mieć formę blizny zrostowej, przyrostowej lub keloidowej (bliznowca) - zwłaszcza, gdy rana goi się zbyt długo. |
Aby blizna po cesarce goiła się sprawnie, przestrzegaj kilku ważnych zasad:
- Wykonuj delikatny masaż blizny, aby poprawić miejscowe krążenie, a dzięki temu usprawnić proces gojenia. Masaż można wykonywać dopiero, gdy strup całkowicie zniknie (około miesiąc po porodzie). Jak to robić? Posmaruj miejsce po zabiegu np. olejem kokosowym lub olejkiem ze słodkich migdałów i wykonuj powolne ruchy okrężne, ale nie naciskaj zbyt mocno.
- Wykonuj ćwiczenia na mobilizację blizny po cesarce.
- Staraj się utrzymywać wyprostowaną sylwetkę ciała, rana będzie wtedy mniej boleć.
- Używaj specjalnych opatrunków, które utrzymują najlepsze środowisko do gojenia się rany.
- Używaj maści i kremów przeznaczonych do smarowania blizny po cesarce.
- Stosuj ciepłe i chłodne kompresy, które poprawiają ukrwienie miejsca po zabiegu.
- Sięgnij po techniki relaksacyjne, aby zmniejszyć nadmierne napięcie mięśni brzucha.
- Nie wystawiaj rany po cesarce na działanie promieni słonecznych, ponieważ blizna będzie bardziej widoczna.
- Możesz zastosować środki zmiękczające bliznę, np. alantoinę, heparynę, żele silikonowe.
- Umów się na wizytę do fizjoterapeuty uroginekologicznego, który może ci doradzić, jak na co dzień funkcjonować z raną po cesarce.
W niektórych przypadkach ryzyko nieprawidłowego gojenia się rany po cięciu cesarskim jest większe. Dotyczy to m.in. otyłości, cukrzycy i nadciśnienia tętniczego.
Powikłania dotyczące rany po cesarce. Co powinno zaalarmować?
Najczęściej występujące powikłania po cesarskim cięciu to zakażenie rany oraz jej rozejście się. Szacuje się, że pomimo stosowania zasad antyseptyki ryzyko infekcji sięga 11%. Główne patogeny przyczyniające się do zakażenia rany po cesarce to gronkowce, Esherichia coli oraz enterokoki. Do czynników ryzyka zakażenia rany po cesarce należą m.in.: otyłość, stosowanie glikokortykosteroidów, wcześniejsze cięcia cesarskie, palenie tytoniu, przedłużony poród. Nadpowięziowe rozejście się rany to problem rozpoznawany u 3,6% kobiet.
Inne możliwe powikłania dotyczące rany po cesarce to: krwiak, martwicze zapalenie powięzi, zapalenie błony śluzowej macicy. Po cięciu cesarskim może pojawić się brak czucia w miejscu rany, mrowienie lub drętwienie, co wynika z uszkodzenia włókien nerwowych. Te objawy są przejściowe i powinny ustąpić maksymalnie po kilku tygodniach.
Gdy rozwijają się powikłania w obrębie rany po cesarce, organizm jasno to sygnalizuje. Do jak najszybszego kontaktu z położną lub lekarzem powinny cię skłonić następujące objawy:
- silny ból rany,
- zaczerwienienie lub obrzęk,
- cieplejsza skóra w okolicy rany,
- ropna wydzielina,
- gorączka lub dreszcze,
- rozejście się rany,
- stwardnienie brzucha,
- ból podczas oddawania moczu,
Powyższe objawy mogą świadczyć o zakażeniu rany. Nie lekceważ ich, ponieważ konieczna może być antybiotykoterapia.
Objawy alarmowe wymagające pilnej pomocy medycznej to:
- nagły, silny ból w okolicy rany,
- obfite krwawienie z pochwy,
- obrzęk lub ból nogi,
- ból w klatce piersiowej,
- duszność.
Jeśli nie jesteś pewna, kiedy możesz bezpiecznie wrócić do swoich zajęć, lub gdy cokolwiek cię niepokoi, zwróć się o pomoc do położnej albo lekarza.
Źródła:
Sandall J, Tribe RM, Avery L, Mola G, Visser GH, Homer CS, Gibbons D, Kelly NM, Kennedy HP, Kidanto H, Taylor P, Temmerman M. Short-term and long-term effects of caesarean section on the health of women and children. Lancet. 2018 Oct 13;392(10155):1349-1357. doi: 10.1016/S0140-6736(18)31930-5,
Sung S, Mahdy H. Cesarean Section. [Updated 2023 Jul 9]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546707/,
Scheck SM, Blackmore T, Maharaj D, Langdana F, Elder RE. Caesarean section wound infection surveillance: Information for action. Aust N Z J Obstet Gynaecol. 2018 Oct;58(5):518-524. doi: 10.1111/ajo.12755,
Gillespie BM, Ellwood D, Thalib L, Kumar S, Mahomed K, Kang E, Chaboyer W. Incidence and risk factors for surgical wound complications in women with body mass index >30 kg/m2 following cesarean delivery: a secondary analysis. AJOG Glob Rep. 2022 Jul 4;2(3):100069. doi: 10.1016/j.xagr.2022.100069,
Kawakita T, Landy HJ. Surgical site infections after cesarean delivery: epidemiology, prevention and treatment. Matern Health Neonatol Perinatol. 2017 Jul 5;3:12. doi: 10.1186/s40748-017-0051-3,
Gray C, Farrah K. Post-operative Procedures for Caesarean Sections: A Review of Clinical Effectiveness and Guidelines [Internet]. Ottawa (ON): Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health; 2019 Jul 29. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546713/.
Czytaj także:
Endometrioza w bliźnie po cesarce
Położenie miednicowe - co to jest, zagrożenia i jak wygląda przebieg porodu
Łożysko przodujące: poród naturalny czy cesarka. Zagrożenia i zalecenia
VBAC, czyli poród naturalny po cesarce - szanse, zagrożenia, przeciwwskazania
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
