Większość obowiązków pacjenta wynika z ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Poinformuj przychodnię o rezygnacji z wizyty u lekarza lub innego świadczenia
Jeżeli pacjent nie może stawić się u świadczeniodawcy w terminie udzielenia świadczenia lub zrezygnował ze świadczenia opieki zdrowotnej, jest obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym świadczeniodawcę (art. 20 ust. 9). Zapis ten ma zastosowanie zarówno do ustalonego terminu przyjęcia do lekarza pierwszego kontaktu, jak i poradni specjalistycznej oraz do szpitala. W celu otrzymania jednego świadczenia opieki zdrowotnej na podstawie skierowania świadczeniobiorca może wpisać się na jedną listę oczekujących u jednego świadczeniodawcy (art. 20 ust. 10). Pacjent, który dokonuje wyboru lekarza, pielęgniarki, położnej podstawowej opieki zdrowotnej spośród lekarzy, pielęgniarek i położnych ubezpieczenia zdrowotnego częściej niż dwa razy w roku kalendarzowym, w przypadku każdej kolejnej zmiany wnosi opłatę w wysokości 80 złotych. Opłata niniejsza stanowi przychód podmiotu zobowiązanego do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych. Nie dotyczy to jednak przypadku zmiany miejsca zamieszkania i sytuacji zaprzestania udzielania świadczeń opieki zdrowotnej przez wybranego lekarza, pielęgniarkę, położną, podstawowej opieki zdrowotnej oraz innych przyczyn niezależnych od woli świadczeniobiorcy (art. 28).
Przeczytaj: Prawa pacjenta - kompendium
Jakie obowiązki związane są z leczeniem uzdrowiskowym?
Pacjent ma również obowiązek ponieść koszty przejazdu na leczenie uzdrowiskowe i z leczenia uzdrowiskowego oraz częściową odpłatność za koszty wyżywienia i zakwaterowania w sanatorium uzdrowiskowym.
Wyjątek stanowią dzieci i młodzież do ukończenia 18. roku życia, a jeżeli kształcą się dalej - do ukończenia 26. Roku życia oraz dzieci niepełnosprawne w znacznym stopniu - bez ograniczenia wieku, a także dzieci uprawnione do renty rodzinnej, gdyż one nie ponoszą odpłatności za koszty wyżywienia i zakwaterowania w prewentorium i sanatorium uzdrowiskowym (art. 33).
Noś przy sobie dokument potwierdzający prawo do bezpłatnych leków
Kolejny obowiązek dotyczy pacjenta uprawnionego do bezpłatnego zaopatrzenia w leki. Uprawniony obowiązany jest do okazania dokumentu potwierdzającego uprawnienie przy wystawianiu recepty oraz podczas przedstawiania recepty do realizacji. Powyższe regulacje dotyczą osób posiadających tytuł "Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi" lub "Zasłużonego Dawcy Przeszczepu", żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową, przeszkolenie wojskowe, ćwiczenia wojskowe oraz pełniących służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, a także kandydatów na żołnierzy zawodowych, inwalidów wojskowych, osób które doznały uszczerbku na zdrowiu w okolicznościach określonych w art. 7 i 8 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin i nie zostały zaliczone do żadnej z grup inwalidów, oraz osób wymienionym w art. 42 i 59 niniejszej ustawy, a także osób które są cywilnymi niewidomymi ofiarami działań wojennych, inwalidów wojennych oraz osób represjonowanych, ich małżonków pozostających na ich wyłącznym utrzymaniu oraz wdów i wdowców po poległych żołnierzach i zmarłych inwalidach wojennych oraz osób represjonowanych, uprawnionych do renty rodzinnej. Osoby, który posiadają tytuł "Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi" lub "Zasłużonego Dawcy Przeszczepu", inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci mają prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach (art. 43 ust.2, art. 44, art. 45 ust.3).
Przeczytaj: Jakie obowiązki wobec pacjenta ma lekarz rodzinny?
Noś przy sobie dokument ubezpieczenia zdrowotnego
Ubezpieczony, który ubiega się o świadczenie z ubezpieczenia zdrowotnego jest obowiązany przedstawić kartę ubezpieczenia zdrowotnego. Dowodem ubezpieczenia zdrowotnego jest każdy dokument, który potwierdza uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej, w szczególności dokument potwierdzający opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne (art. 50 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 240). W przypadku stanu nagłego dowód ubezpieczenia może być przedstawiony w okresie nie dłuższym niż 30 dni od rozpoczęcia udzielania świadczenia (art. 50 ust. 2) lub w okresie 7 dni od zakończenia udzielania świadczenia (art. 50 ust. 3).
Osoba uprawniona, ubiegająca się o świadczenie z ubezpieczenia zdrowotnego do świadczeń zdrowotnych na podstawie przepisów o koordynacji, dotyczących obywateli państw Unii Europejskiej mających prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych w Polsce, jest obowiązana przedstawić poświadczenie wydawane przez Narodowy Fundusz Zdrowia lub dokument potwierdzający prawo do tych świadczeń, wystawiony przez zagraniczną instytucję właściwą (art. 53 ust. 1).
Do specjalisty zgłoś się ze skierowaniem
Aby skorzystać z ambulatoryjnego świadczenia specjalistycznego pacjent jest obowiązany przedstawić skierowanie wystawione przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (art. 57).
Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne udzielone świadczeniobiorcy bez skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego opłaca świadczeniobiorca, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 47a, 57 ust. 2 i art. 60 (art. 61). W stanach nagłych świadczenia zdrowotne są udzielane bez wymaganego skierowania.
Zgłoś członków rodziny do ubezpieczenia
Osoba, która podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego ma obowiązek zgłosić do Funduszu członków rodziny, którzy po zgłoszeniu uzyskują prawo do otrzymania świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego (art. 67 ust.3). Niedochowanie tego obowiązku przez ubezpieczonego grozi karą grzywny (art. 193 pkt 6).
Na zakończenie należy także zwrócić uwagę na obowiązki pacjenta wskazane w regulaminach porządkowych obowiązujących w zakładach opieki zdrowotnej. Obowiązek stworzenia takiego regulaminu nakłada na ZOZ art. 18 a Ustawy o ZOZ. Przepis ten stanowi katalog otwarty zapisów, jakie powinny się znaleźć w takim dokumencie m.in. w art. 18a ust. 1a pkt 4 wymienia, że elementem koniecznym każdego takiego dokumentu są prawa i obowiązki pacjenta.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
