Odpady medyczne – co to takiego?
Aby zająć się kwestią szczegółowego trybu postępowania z odpadami medycznymi, należy wyjaśnić najpierw, co oznacza to pojęcie. Definicję znajdziemy w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach, która za odpady medyczne uznaje „odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny”. Jak widać definicja ta jest bardzo szeroka.
Jak postępować z odpadami medycznymi?
Czy istnieje szczególny tryb postępowania z odpadami tej kategorii? Na to pytanie należy udzielić odpowiedzi twierdzącej – jest on określony w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 roku w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi.
Odpady medyczne zbiera się zazwyczaj w miejscu ich powstawania. Zasada ta nie ma zastosowania tylko w przypadku, gdy odpady medyczne powstały w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania. Takie odpady powinny być usunięte przez te osoby, które takich świadczeń zdrowotnych udzieliły. Należy je bezzwłocznie przekazać do odpowiednio przystosowanych pomieszczeń albo urządzeń chłodniczych, przeznaczonych wyłącznie do tego celu. Ważne jest, by zachować odpowiednie środki ostrożności.
Wszelkie odpady medyczne zbiera się do specjalnych worków jednorazowego użycia. Worki te – wykonane z folii polietylenowej, nieprzezroczyste, wytrzymałe, z możliwością jednokrotnego zamknięcia – w założeniu mają być odporne na działanie wilgoci i środków chemicznych. Nie należy w nich umieszczać jedynie przedmiotów o ostrych końcach i krawędziach. Przedmioty te zbiera się w pojemnikach jednorazowego użycia, które są sztywne, odporne na działanie wilgoci, przekłucia lub przecięcia.
Segregowanie odpadów medycznych
Jak wiadomo, poszczególne odpady medyczne należy odpowiednio segregować. Dla każdej kategorii odpadów przewidziany jest inny kolor. I tak zgodnie z tym:
- odpady medyczne tj.: części ciała i organy, pojemniki na krew (kod 18 01 02*), pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych (kod 18 01 82*) oraz inne odpady, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. podpaski, pieluchomajtki) (kod 18 01 03*) zbiera się do worków koloru czerwonego;
- odpady tj.: chemikalia, w tym odczynniki, zawierające substancje niebezpieczne (kod 18 01 06*), leki cytotoksyczne i cytostatyczne (kod 18 01 08*) oraz odpady amalgamatu dentystycznego (kod 18 01 10*) zbiera się do worków koloru żółtego;
- natomiast odpady inne niż wymienione wyżej (kod 18 01 01*, 18 01 04*, 18 01 07*, 18 01 09*) tj. na przykład: narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem takich, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze, ich toksyny lub inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt) zbiera się do worków w kolorze innym niż czerwony lub żółty albo do pojemników wielokrotnego użycia.
Pojemniki lub worki zapełnia się do 2/3 ich objętości tak, by możliwe było ich bezpieczne zamknięcie. Należy pamiętać, iż niedopuszczalne jest otwieranie raz zamkniętych pojemników lub worków. Należy wymieniać je nie rzadziej niż co 72 godziny, a w przypadku ich uszkodzenia – worek lub pojemnik należy umieścić w całości w innym, większym i nie uszkodzonym worku lub pojemniku. Każdy worek i pojemnik powinien być oznakowany, to znaczy zawierać kod przechowywanych odpadów, adres zamieszkania lub siedzibę wytwórcy odpadu oraz datę zamknięcia.
Polecamy: Czy pacjenci mają obowiązki?
Przechowywanie odpadów medycznych
Istotne jest również prawidłowe magazynowanie poszczególnych odpadów medycznych. I tak odpady medyczne o kodzie 18 01 02* magazynowane mogą być jedynie w temperaturze do 10oC, a czas przechowywania nie może przekroczyć 72 godzin. Ważne, aby po każdym usunięciu odpadów medycznych pomieszczenie lub urządzenie zostało poddane dezynfekcji, a następnie umyte.
Odpady medyczne o kodach 18 01 03*, 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10* oraz 18 01 82* powinny być magazynowane w temperaturze od 10oC do 18oC tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak czas przechowywania nie może przekroczyć 72 godzin. Natomiast gdy przechowywane są w temperaturze do 10oC – maksymalnie 30 dni.
Pozostałe odpady medyczne (oznaczone kodami: 18 01 01*, 18 01 04*, 18 01 07*, 18 01 09*) mogą być magazynowane tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 30 dni. Ważne jest również zorganizowanie odpowiedniego wewnętrznego i zewnętrznego transportu do miejsca przeznaczenia takich odpadów medycznych.
Zobacz też: Jak przechowywać leki w domu i w podróży?
*Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych
Autorzy: Paweł Derlikowski, Joanna Kasper
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
