Ubezpieczenie zdrowotne - jakie dokumenty uprawniają do bezpłatnego leczenia?

Dlaczego należy pokazać dowód ubezpieczenia zdrowotnego?

Podlegając ubezpieczeniu zdrowotnemu, mamy prawo do korzystania z usług powszechnej i darmowej służby zdrowia, w zakresie określonym w szczegółowych przepisach (tzw. koszyk świadczeń). Brak ubezpieczenia oznacza, że za wykonane świadczenia będziemy musieli zapłacić z własnej kieszeni. Warto jednak w tym miejscu dodać, że niektóre osoby, np. kobiety w ciąży czy dzieci, są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym bez konieczności opłacania składek.

Dowód ubezpieczenia przedstawiony przed wizytą u lekarza potwierdza nasze prawo do bezpłatnej wizyty lekarskiej, badań czy zabiegu (jeśli podlegają one refundacji) i zwalnia nas z płatności za te świadczenia.  

W sytuacji nagłej, np. zagrożenia życia – nawet jeśli nie posiadamy ubezpieczenia – lekarz nie może odmówić udzielenia nam pomocy medycznej.

Jeśli nie mam przy sobie dowodu ubezpieczenia…

Jeśli zgłosimy się do placówki medycznej bez dowodu ubezpieczenia, to zostaniemy obciążeni kosztami świadczeń udzielonymi nam przez tę placówkę. Z reguły od razu wystawiana jest faktura z odroczonym terminem płatności. Zostanie ona wycofana, gdy dostarczymy dokument ubezpieczenia w ciągu 7 dni od daty zakończenia udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej lub – jeśli chory nadal znajduje się w szpitalu – w ciągu 30 dni od daty rozpoczęcia udzielania świadczenia.

Jeżeli nie udało nam się dotrzymać terminu dostarczenia dowodu ubezpieczenia, jednak w okresie późniejszym wykazaliśmy, że w czasie świadczenia opieki zdrowotnej byliśmy objęci ubezpieczeniem, wniesiona przez nas opłata musi zostać zwrócona (art. 50 ust. 6 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Jeśli nie jesteśmy objęci ubezpieczeniem zdrowotnym, nie przysługuje nam także prawo do refundacji leków; musimy zapłacić pełną cenę. Lekarz nie wystawi recepty refundacyjnej bez okazania dowodu ubezpieczenia, gdyż mogą go za to spotkać reperkusje ze strony NFZ.

Warto wiedzieć: Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego - gdy wyjeżdżasz za granicę

Co stanowi dowód ubezpieczenia zdrowotnego?

Według ustawy o świadczeniach zdrowotnych dowodem ubezpieczenia powinna być Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (KUZ – nie mylić z EKUZ, czyli kartą uprawniającą do korzystania z opieki zdrowotnej w obrębie Unii Europejskiej). Jednak do tej pory (czyli do dnia sporządzenia tego artykułu) nie przyjęto rozporządzenia wykonawczego, określającego parametry tej karty, stąd wciąż jest ona niedostępna.

W związku z powyższym, dowodem ubezpieczenia zdrowotnego są:

• w przypadku osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę:
  • aktualny, potwierdzony raport miesięczny ZUS RMUA wydawany przez pracodawcę (nie dotyczy osób na urlopie bezpłatnym powyżej 30 dni, które mogą dobrowolnie zgłosić się do ubezpieczenia zdrowotnego);
  • legitymacja ubezpieczeniowa z aktualnym wpisem i pieczątką pracodawcy (jeżeli jeszcze jest w niej miejsce, gdyż nowe książeczki nie są już wydawane).
• w przypadku osoby prowadzącej działalność gospodarczą:
  • druk zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego oraz aktualny dowód wpłaty składki na ubezpieczenie.
• w przypadku osoby ubezpieczonej w KRUS:
  • zaświadczenie lub legitymacja z aktualną pieczątką KRUS (dowód wpłaty składki w przypadku prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej).
• w przypadku emerytów i rencistów:
  • legitymacja emeryta lub rencisty. W przypadku legitymacji wydanej przez ZUS numer legitymacji powinien zawierać oznaczenie oddziału NFZ;
    • Jeżeli 3. i 4. pozycja numeru zawiera znaki "--", legitymacja nie jest dokumentem potwierdzającym uprawnienia do świadczeń zdrowotnych. W takim przypadku należy przedstawić inny dowód ubezpieczenia;
  • zaświadczenie z ZUS lub KRUS (WBA, ZER MSWiA.);
  • aktualny odcinek emerytury lub renty;
  • dokument potwierdzający kwotę przekazanej emerytury lub renty, a w szczególności odcinek przekazu lub wyciąg.
• w przypadku osoby bezrobotnej:
  • aktualne zaświadczenie z urzędu pracy o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego.
• w przypadku osoby ubezpieczonej dobrowolnie:
  • umowa zawarta z NFZ i dokument ZUS potwierdzający zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego wraz z aktualnym dowodem opłacenia składki zdrowotnej.
• w przypadku członka rodziny osoby ubezpieczonej:
  • dowód opłacenia składki zdrowotnej przez osobę, która zgłosiła członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego oraz kserokopia zgłoszenia (druki: ZUS RMUA + druk ZUS ZCNA jeżeli zgłoszenie nastąpiło po 1 lipca 2008 r.  i ZUS ZCZA jeżeli zgłoszenie nastąpiło przed dniem 1 lipca 2008 r.);
  • aktualne zaświadczenie wydane przez pracodawcę, zaświadczenie z KRUS o ubezpieczeniu członków rodziny albo legitymacja rodzinna z wpisanymi danymi członków rodziny, wraz z aktualną datą i pieczątką zakładu pracy lub ZUS;
  • legitymacja emeryta/rencisty z wpisanymi członkami rodziny podlegającymi ubezpieczeniu i potwierdzająca dokonanie zgłoszenia w dniu 1 stycznia 1999 r. lub później, wraz z aktualnym odcinkiem wypłaty świadczenia (KRUS);
  • w przypadku dzieci uczących się – pomiędzy 18. a 26. rokiem życia – dodatkowo należy przedstawić dokument potwierdzający fakt kontynuowania nauki (np. legitymacja studencka).
• w przypadku studentów po ukończeniu 26. roku życia:
  • zgłoszenie do ubezpieczenia przez uczelnię (druk ZUS ZZA) oraz legitymacja studencka lub doktorancka.
• w przypadku osoby nieubezpieczonej, spełniającej kryterium dochodowe uprawniające do otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej:
  • decyzja wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby.
• w przypadku osoby ubezpieczonej w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub EFTA:
  • poświadczenie wydane przez NFZ (w przypadku zamieszkiwania na terenie RP) lub karta EKUZ (lub certyfikat ją zastępujący) wydana przez inny niż Polska kraj członkowski UE lub EFTA.
• w przypadku osoby przebywającej na zasiłku chorobowym lub wypadkowym:
  • zaświadczenie z ZUS – do końca okresu pobierania zasiłku chorobowego lub wypadkowego.

Polecamy: Kiedy wygasa studentowi ubezpieczenie zdrowotne?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!