Specustawa według lekarzy nie doprecyzowuje informacji o tym, na jakiej podstawie uchodźcy mogą otrzymać kompleksową pomoc, kolejne dawki szczepionek czy świadczenia w ramach leczenia chorób przewlekłych.
Czy uchodźca z Ukrainy powinien wybrać lekarza rodzinnego?
W myśl specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, uchodźcy nie mają statusu pełnoprawnych świadczeniobiorców, lecz mają być traktowani jako pacjenci spoza listy aktywnej POZ , czyli tak jak chociażby pacjenci, którzy znajdują się daleko od domu i wymagają jednorazowej pomocy w miejscu przebywania (np. podczas urlopu) albo osoby bezdomne. Według lekarzy to oznacza, że można pomagać im wyłącznie doraźnie. Nie mogą być objęci kompleksową opieką, której wymagaliby np. w przypadku leczenia choroby przewlekłej.
Według Narodowego Funduszu Zdrowia uchodźcy z Ukrainy nie mogą wypełnić deklaracji o wyborze lekarza rodzinnego, ponieważ nie mają ustalonego stałego miejsca pobytu w Polsce. Z drugiej strony obowiązujące przepisy wymagają pobrania takiej deklaracji od pacjenta, jeśli nie jest to jednorazowa wizyta.
Obywatele Ukrainy, którzy znaleźli się w Polsce po wybuchu konfliktu zbrojnego, migrują wewnątrz naszego państwa lub wyjeżdżają za granicę. W przeważającej większości nie mają więc ustalonego stałego miejsca pobytu w Polsce, co jest jednym z kilku warunków wymaganych do złożenia deklaracji wyboru lekarza POZ. Nie oznacza to jednak, że lekarz POZ może np. odmówić tej osobie pomocy. Narodowy Fundusz Zdrowia, w trybie przewidzianym w przepisach prawa, rozlicza te wizyty, a sposób rozliczeń nie powinien w żadnym stopniu wpływać na dostęp do opieki medycznej na poziomie POZ
– informuje w komunikacie Narodowy Fundusz Zdrowia.
Prawnicy jednak przypominają, że komunikaty NFZ nie są źródłem obowiązującego prawa. A ustawy nie doprecyzowują sytuacji uchodźców z Ukrainy.
Czy uchodźcy z Ukrainy mogą liczyć na kompleksową pomoc w przychodniach POZ?
Jak podkreślają władze Federacji Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia Porozumienie Zielonogórskie, lekarze nie mają narzędzi do pełnego długofalowego leczenia uchodźców z Ukrainy, dlatego może dojść do problemów z leczeniem chorób przewlekłych, a także przepisywaniem refundowanych leków.
Solidaryzujemy się z obywatelami z Ukrainy, którzy potrzebują naszej pomocy. Pomagamy jak możemy, ale nadal nie dostaliśmy żadnych instrumentów prawnych, by robić to systemowo i długofalowo. Więc teraz uchodźcom z Ukrainy należy się tylko pomoc doraźna, nic więcej
– mówił podczas konferencji prasowej Jacek Krajewski, prezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie.
Do lekarzy trafiają często osoby obciążone różnymi chorobami przewlekłymi, starsze, które wymagają kontynuacji leczenia. Lekarze zaznaczają, że ustawa specjalna nie dała przychodniom narzędzi do pomocy takim pacjentom z Ukrainy.
My nie mamy podstaw, by takiemu choremu wystawić leki refundowane. Z naszej dokumentacji nie wynika bowiem, że pacjent jest przewlekle chory, został zdiagnozowany, wykonano mu specjalistyczne badania i na tej podstawie wystawiono receptę z odpowiednim poziomem refundacji. Nic takiego nie możemy zrobić, bo jeśli to zrobimy, to rozliczy nas z tego NFZ, nawet za kilka lat dostaniemy za to kary
– mówił Tomasz Zieliński, ekspert Porozumienia Zielonogórskiego.
Zdaniem lekarzy, aby uchodźcy z Ukrainy faktycznie uzyskali prawa do leczenia w Polsce, powinni być traktowani jak świadczeniobiorcy. Jest to związane z zapisami, które placówki zdrowotne zawierają z Narodowym Funduszem Zdrowia. Tymczasem nie mają oni takiego statusu.
Może się więc zdarzyć, że osoby w ciężkim stanie (spowodowanym choćby brakiem dostępu do refundowanych leków, które mogą być bardzo drogie) będą trafiać do szpitali i na SOR, które już w tej chwili są często niewydolne. Dlatego oczekiwane są dokładne regulacje i narzędzia prawne.
Co ze szczepieniami obowiązkowymi?
Przez pierwsze 3 miesiące pobytu w Polsce dzieci z Ukrainy mogą przyjąć szczepienia na zasadach dobrowolności, a więc odpłatnie. Dopiero po 3 miesiącach będą podlegały obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Szczepienia są wykonywane w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej i będą one dokumentowane w karcie uodpornienia lub elektronicznej Karcie Szczepień, w książeczce szczepień, a także dokumentacji medycznej w przychodni. O każdorazowym podaniu szczepionki danej osobie, decyduje lekarz POZ, który sprawuje opiekę nad pacjentem. Tyle mówią przepisy. I znów pojawiają się niejasności.
Wielu rodziców nie posiada dokumentacji o przebytych szczepieniach dzieci, a na podstawie samych ustnych oświadczeń lekarz nie powinien podawać kolejnej dawki danej szczepionki. Ta sprawa wymaga regulacji, o co starają się lekarze. Jeżeli rodzic posiada książeczkę zdrowia z informacjami o przyjętych szczepionkach, powinien ją zabrać ze sobą do lekarza, ponieważ na tej podstawie będzie można dopasować kolejne dawki. Chociaż specustawa o pomocy obywatelem Ukrainy gwarantuje prawo do szczepień zgodnie z kalendarzem szczepień ochronnych, to jednak w praktyce sprawa nie jest prosta.
Więcej o tym, jakie dokumenty należy pokazać w gabinecie lekarza, aby uzyskać pomoc, oraz jakie świadczenia nie przysługują uchodźcom z Ukrainy, pisaliśmy tutaj: Prawo uchodźców z Ukrainy do świadczeń medycznych w Polsce - co gwarantuje ustawa?
Źródła: Specustawa nie pomaga lekarzom, Federacja Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia Porozumienie Zielonogórskie,
Pacjenci z Ukrainy mają prawo do leków refundowanych, Komunikat Narodowego Funduszu Zdrowia z dn. 18.03.2022 r.
Czytaj także:
Pomoc Ukrainie: Jak przygotowywać jedzenie dla uchodźców w domu? Radzi GIS
Bezpłatna pomoc psychologiczna dla uchodźców z Ukrainy – lista przydatnych kontaktów
Chcesz oddać krew dla Ukrainy? Sprawdź wcześniej, jakiej krwi brakuje
Nawet 100 tys. zł odszkodowania za niepożądane działanie szczepionki przeciwko COVID-19. Za co przyznawane są świadczenia kompensacyjne?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
