Produkt leczniczy
Ustawa prawo farmaceutyczne posługuje się nie pojęciem leku, lecz „produktu leczniczego”. Produkt leczniczy jest to substancja lub mieszanina substancji. Może on posiadać właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt. Może być również podawany w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne.
Ograniczenia reklamy
Reklama takich produktów podlega ograniczeniom wynikającym z ich specyfiki, należy bowiem mieć na uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo pacjentów. Zasady, które reklama produktu leczniczego musi spełniać, są opisane w ustawie prawo farmaceutyczne oraz w rozporządzeniu wykonawczym do tej ustawy. Nadzór nad przestrzeganiem przez reklamodawców przepisów prawa sprawuje Główny Inspektor Farmaceutyczny.
Przez reklamę produktów leczniczych rozumie się działalność polegającą na informowaniu lub zachęcaniu do stosowania produktu leczniczego, mającą na celu zwiększenie liczby przepisywanych recept, dostarczania, sprzedaży bądź konsumpcji.
Zobacz też: Zasady odpłatności i przechowywania dokumentacji medycznej
Podział reklam produktów leczniczych
Podstawowym podziałem stosowanym w stosunku do rodzajów reklamy leków, jest podział na reklamę skierowaną do publicznej wiadomości, w opozycji do reklamy skierowanej do profesjonalistów. Przez profesjonalistów rozumie się osoby uprawnione do wypisania recept lub osoby prowadzące obrót lekami, a zatem zarówno lekarzy, jak i farmaceutów i aptekarzy. Reklama kierowana do wiadomości publicznej poddana jest znacznie dalej idącym ograniczeniom, aniżeli reklama skierowana do profesjonalistów, którzy z racji swego wykształcenia winni lepiej zdawać sobie sprawę z właściwości reklamowanego środka.
Zakazane sposoby reklamy
Dla producentów leków najważniejsze są zawarte w prawie farmaceutycznym zakazy sposobów i form reklamy.
• Przede wszystkim reklama leków nie może wprowadzać w błąd, powinna prezentować lek w sposób obiektywny oraz informować o jego racjonalnym stosowaniu.
• Reklama powinna być prowadzona w sposób rzetelny i uczciwy, nie może zatem w żaden sposób sugerować, przesadzać, pomijać ważnych informacji, wszystko to bowiem może skutkować wprowadzeniem klientów w błąd.
• Reklama powinna zawierać informacje na tyle dokładne, rzetelne, szczegółowe i wiarygodne, by pozwoliła klientom wyrobić sobie własny pogląd na temat użyteczności leku.
Zakazane są w reklamie takie treści, które choćby tylko sugerują, że:
• dzięki reklamowanemu lekowi można uniknąć porady lekarza lub zabiegu lekarskiego,
• nawet osoba zdrowa może dzięki lekowi poprawić swój stan zdrowia,
• nieprzyjmowanie reklamowanego leku może pogorszyć stan zdrowia,
• reklamowany lek jest zwykłym artykułem spożywczym lub kosmetycznym,
• skuteczność lub bezpieczeństwo stosowania leku wynika z faktu, że jest on całkowicie naturalny.
Reklama kierowana do publicznej wiadomości nie może nadto zawierać treści, z których wynika, że przyjmowanie leku gwarantuje właściwy skutek, że nie towarzyszą mu żadne działania niepożądane lub że skutek jest lepszy lub taki sam, jak w przypadku innej metody leczenia, co interpretuje się ogólnie jako zakaz porównywania leków. Niedopuszczalne jest generalnie posługiwanie się przymiotnikami o cechach tzw. superlatyw.
Przeczytaj: Jak przyjmować leki - garść wskazówek
Absolutny zakaz dotyczy kierowania do publicznej wiadomości reklam leków wydawanych wyłącznie na receptę, zawierających środki odurzające lub substancje psychotropowe, a także tych umieszczonych na wykazach leków refundowanych. Naruszeniem tego zakazu będzie zatem reklama leków antykoncepcyjnych (wydawanych wyłącznie na receptę) prowadzona w ramach kampanii medialnej związanej z promocją jakiegoś portalu, gazety itp. Ponadto, reklama kierowana do publicznej wiadomości nie może polegać na prezentowaniu leków przez naukowców, osoby publicznie znane, osoby posiadające wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne, ale sugerujące posiadanie takiego wykształcenia (co oznacza, że w reklamie leku nie może wystąpić zarówno lekarz, jak i aktor przebrany w kitel i grający lekarza).
Reklama leków nie może polegać na oferowaniu lub obiecywaniu jakichkolwiek korzyści w zamian za nabycie reklamowanego leku. Oznacza to zakaz wszelkich promocji polegających na przyznawaniu nagród za nabycie leków, punktów, które można wymienić na nagrody, loterii promocyjnych czy konkursów promocyjnych. Bezwzględnie zakazane są reklamy kierowane do dzieci.
Ochrona praw konsumenta
Dochodzenie swoich praw przez konsumentów poszkodowanych wprowadzeniem ich w błąd przez reklamę leków prowadzoną niezgodnie z przepisami prawa ułatwia wprowadzona w 2007 roku ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Ustawa ta zawiera listę tzw. „czarnych praktyk”, które mogą wpływać na decyzje handlowe konsumentów. Taką nieuczciwą praktyką jest w każdym wypadku wprowadzająca w błąd reklama czy agresywne techniki sprzedaży. Ustawa nakłada także na przedsiębiorcę obowiązek udowodnienia przed sądem, że jego reklama nie mogła wprowadzić konsumenta w błąd, co zdejmuje obowiązek dowodowy z oszukanych klientów. Przed sądem można domagać się zaniechania niezgodnych z prawem praktyk, usunięcia ich skutków oraz naprawienia wyrządzonej szkody.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
