Aborcja w świetle prawa - kiedy jest dopuszczalna?
Do legalnego przerwania ciąży wymagana jest pisemna zgoda kobiety. W przypadku małoletniej lub kobiety ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest pisemna zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Kiedy lekarz może wykonać aborcję? Czy lekarz może odmówić wykonania aborcji?
Fot. Fotolia
Kiedy można dokonać aborcji zgodnie z prawem?
Zgodnie z art. 4a. ust. 1 ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, przerwanie ciąży może być dokonane wyłącznie przez lekarza, i jedynie w następujących przypadkach: gdy:
1) gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej,
2) jeżeli badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,
3) gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego, jeżeli od początku ciąży nie upłynęło więcej niż 12 tygodni.
W przypadkach określonych w pkt 2 przerwanie ciąży jest dopuszczalne do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej.
Wystąpienie okoliczności, o których mowa w pkt 1 i 2, stwierdza inny lekarz niż dokonujący przerwania ciąży, chyba że ciąża zagraża bezpośrednio życiu kobiety. Okoliczność, o której mowa w pkt 3, stwierdza prokurator.
W przypadkach, o których mowa w pkt 1 i 2, przerwania ciąży dokonać może jedynie lekarz w szpitalu.
Zobacz także: Aborcja i jej konsekwencje
Do legalnego przerwania ciąży wymagana jest pisemna zgoda kobiety. W przypadku małoletniej lub kobiety ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest pisemna zgoda jej przedstawiciela ustawowego. W przypadku małoletniej powyżej 13 roku życia wymagana jest również pisemna zgoda tej osoby. W przypadku małoletniej poniżej 13. roku życia wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego, a małoletnia ma prawo do wyrażenia własnej opinii. W przypadku kobiety ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest także pisemna zgoda tej osoby, chyba że na wyrażenie zgody nie pozwala stan jej zdrowia psychicznego. W razie braku zgody przedstawiciela ustawowego, do przerwania ciąży wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego.
Osobom objętym ubezpieczeniem społecznym i osobom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów do bezpłatnej opieki leczniczej przysługuje prawo do bezpłatnego przerwania ciąży w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej.
Lekarz może odmówić wykonania aborcji
Zgodnie z art. 39 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z tym że ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma ponadto obowiązek uprzedniego powiadomienia o tym na piśmie przełożonego.
To prawo lekarza jest znane pod nazwą klauzula sumienia. Podobna zasada znajduje się w Kodeksie Etyki Lekarskiej. Na podstawie tych regulacji lekarz może odmówić właśnie m.in. wykonania aborcji.
Przy czym zgodnie z art. 30 ww. ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty lekarz nie może odmówić pomocy lekarskiej, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki.
Podstawa prawna:
- art. 4a ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dziennik Ustaw z 1993 r., Nr 17 poz. 78; ostatnia zmiana: Dz.U. z 2001 r., Nr 154, poz. 1792).
- art. 39 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jednolity: Dziennik Ustaw rok 2011 nr 277 poz. 1634; ostatnia zmiana: Dz.U. z 2013 r., poz. 1645).
Zobacz także: Historia aborcji - zdjęcia