Sen - niezwykły stan świadomości - pomaga osiągnąć głęboki relaks i zregenerować organizm. Podczas snu odcinamy się od świadomości, chociaż po przebudzeniu świetnie pamiętamy, co robiliśmy przed zaśnięciem. Osoby cierpiące na bezsenność są przewlekle zmęczone, pogarsza się ich stan zdrowia, a nawet mają dolegliwości depresyjne.
Spis treści:
Co to jest bezsenność?
Według podstawowych kryteriów diagnostycznych za bezsenność uważa się stan niedostatecznej ilości i/lub jakości snu, utrzymujący się przez co najmniej 3 dni w tygodniu, przez okres miesiąca.
Pacjenci cierpiący na bezsenność, czyli najczęstszy problem ze snem, najczęściej skarżą się na: trudności z zaśnięciem, trudności z utrzymaniem nieprzerwanego snu i zbyt wczesne budzenie się. Zwykle epizod bezsenności zaczyna się podczas okresu nasilonego stresu, częściej występuje u kobiet, osób starszych oraz z zaburzeniami psychicznymi.
Przyczyny bezsenności
Przyczyny zaburzeń snu mogą być różne. Obok takich czynników, jak stres czy złe warunki do spania, mogą je wywoływać również czynniki organiczne. Mogą to być różnego rodzaju choroby somatyczne, ale również psychiczne, na przykład depresja (kiedy bezsenność oznacza depresję). Jednak czynnikiem powszechnie przyczyniającym się do różnego rodzaju zaburzeń snu jest przede wszystkim stres (zobacz niezawodne sposoby na walkę ze stresem).
Mechanizm powstawania jest często bardzo podobny. Wiele osób cierpiących na problemy ze snem zgłasza skargi dotyczące uczucia niepokoju i napięcia fizycznego pojawiającego się w momencie położenia się do łóżka. Wcześniejsze doświadczenia niemożności zaśnięcia powodują trudności w odprężeniu. Często, przed snem, myśli krążą wokół wydarzeń i problemów minionego dnia, a zamiast wyciszenia, następuje samoocena własnego postępowania i planowanie.
Jak leczyć bezsenność i problemy ze snem?
Jeśli wybierasz się do lekarza, nie zapomnij mu powiedzieć o tak ważnych informacjach, jak: rodzaju materaca, na którym śpisz, kolorach ścian w sypialni, czy o tym, co robisz tuż przed zaśnięciem. Wszystko to ma bowiem istotny wpływ na leczenie. Bez tych informacji lekarz nie będzie mógł zastosować odpowiedniej terapii.
Farmakoterapia
Leczenie klinicznej bezsenności (trwającej dłużej niż trzy tygodnie) często wymaga zastosowania farmakoterapii (jak wybrać lek na bezsenność). W leczeniu bezsenności wykorzystywane są leki z grupy agonistów receptora benzodiazepinowego oraz leki przeciwdepresyjne. Ich dobór zależy od rodzaju bezsenności, czyli tego czy osoba ma trudności z zaśnięciem, często się budzi czy też niewystarczającej długości jej snu.
Leki nasenne są jednak obarczone dużym ryzykiem uzależnienia, stąd wskazana jest duża ostrożność oraz kontrola ze strony lekarza prowadzącego. Nieprzestrzeganie zaleceń lekarza może prowadzić do zaostrzenia objawów chorobowych.
Poza dużym ryzykiem uzależnienia, do skutków ubocznych brania leków nasennych należą także:
- zawroty głowy,
- zmniejszenie aktywności,
- nadmierna senność w ciągu dnia,
- osłabienie pamięci i koncentracji uwagi.
Psychoterapia
Bez wątpienia najlepsze efekty przynosi psychoterapia poznawczo-behawioralna. Podczas sesji terapeutycznych pacjenci uczą się sposobów radzenia sobie z napięciem. Jedną z technik jest nauka kontrolowania natrętnych frustracji i gonitwy myśli pojawiających się przed snem. Psychoterapia poznawczo-behawioralna korzysta równie często z różnego rodzaju technik relaksacyjnych - najczęściej Jacobsona, a także Schulza.
Badanie polisomnograficzne
Problemy ze snem mogą być leczone również w laboratoriach snu. Wówczas pacjenci spędzają w nich dobę i są poddani wnikliwej obserwacji. Podłącza się ich do polisomnografów, czyli maszyn, które rejestrują elektryczną aktywność mózgu oraz sygnały wykrywane przez czynniki monitorujące zmiany w rytmie oddychania czy ruchu gałek ocznych.
Jak zapobiegać bezsenności?
Podstawową zasadą pozbycia się problemów ze snem jest przestrzeganie higieny snu. Poniżej kilka zasad, które pomagają polepszyć jakość snu i wypracować prawidłowy wzorzec snu.
- Na co najmniej godzinę przed snem zrezygnuj z aktywności fizycznej. Jest ona jak najbardziej wskazana w południe i popołudniu, ale wieczorem spróbuj się wyciszyć.
- Zadbaj, aby pomieszczenie, w którym śpisz, było przewietrzone, zaciemnione i lekko ochłodzone.
- Kładź się do łóżka jedynie w chwilach senności.
- Nie staraj się zasnąć „na siłę”.
- O ile to możliwe, unikaj dosypiania w ciągu dnia.
- Wstawaj codziennie o stałej porze, bez względu na to czy udało Ci się danej nocy zasnąć i jak długo trwał Twój sen.
- Staraj się zrezygnować z używek, takich jak: kawa, papierosy, alkohol (zobacz wpływ alkoholu na sen).
- Korzystaj z łóżka wyłącznie do spania (oczywiście poza aktywnością seksualną;)).
Więcej na temat snu:Domowe metody na walkę z bezsennościąChoroba Parkinsona – jaki ma związek z zaburzeniami snu?Czy brak snu wpływa na związek?Jak dieta wpływa na bezsenność?Jak się wyspać? Oto 10 rad!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
