Spis treści:
- Co to jest autyzm?
- Autyzm – przyczyny
- Autyzm u dzieci
- Jak rozpoznać autyzm?
- Autyzm u dorosłych
- Autyzm atypowy
Co to jest autyzm?
Autyzm to całe spektrum zaburzeń – od łagodnych, po takie, które wpływają na każdy aspekt życia. Pierwszy raz opisano go w 1943 r. i choć od tego czasu minęło już wiele lat, nadal pozostaje zagadkowy: nieznane są jego przyczyny ani mechanizmy zachodzące w mózgu, które odpowiadają za jego objawy. Nie znamy też sposobu na jego wyleczenie.
Autyzm nie jest chorobą, a nietypowym sposobem odbierania świata przez zmysły. Dziecko z autyzmem, mimo że jest w pełni sprawne fizycznie, może mieć problemy z wykonywaniem prostych czynności. Jego zmysły mogą być albo nadwrażliwe, albo przytłumione.
Autyzmu nie widać. O jego istnieniu świadczą nietypowe zachowania, które często odbierane są przez otoczenie jako niegrzeczne.
Niektóre osoby nim dotknięte posiadają wyjątkowe umiejętności, takie jak zdolność dokonywania skomplikowanych obliczeń czy fotograficzna pamięć. Jednak nie każdy człowiek autystyczny może się nimi wykazać.
Obecnie autyzm diagnozuje się według różnych źródeł u od 2-9 na 10000 do 1 na 100 dzieci. Zwykle stwierdza się go do 3. roku życia, choć pierwsze symptomy bywają widoczne już u kilkunastomiesięcznych maluchów. Bardzo ważne jest, by dzieci z autyzmem jak najwcześniej poddawać terapii, która zwiększa szanse na to, że w przyszłości będą lepiej funkcjonować.
Autyzm – przyczyny
Uważa się, że u podłoża autyzmu leżą defekty neurologiczne (m.in. mikrouszkodzenia mózgu) nieznanego pochodzenia. Podejrzanymi o wywoływanie zaburzeń są:
- czynniki genetyczne,
- wiek ojca powyżej 40 lat,
- urazy okołoporodowe,
- toksoplazmoza,
- alergie,
- osłabiona zdolność organizmu do detoksykacji,
- nietolerancja laktozy i glutenu.
Z całą mocą trzeba jednak zaznaczyć, że żadna z tych teorii nie została udowodniona, i że ci, którzy twierdzą, że autyzm można leczyć (lub choćby ograniczyć jego objawy) poprzez dietę czy stosowanie różnych suplementów, potrafią przynieść pacjentom i ich rodzinom więcej szkody niż pożytku.
Autyzm u dzieci
Pojęcie „autyzm dziecięcy” odnosi się jedynie do wieku, w którym zdiagnozowano zaburzenia, a nie do tego, że dotyczy wyłącznie dzieci. Powstało, by można było rozróżnić to specyficzne spektrum zaburzeń od innych spotykanych u dzieci chorób np. schizofrenii.
Diagnozowanie autyzmu u dzieci jest długim procesem i obejmuje obserwację trzech typów objawów:
- zaburzenia zachowań społecznych,
- kłopoty z komunikacją werbalną i niewerbalną,
- stereotypowe zachowania.
U dzieci autystycznych często obserwuje się nadwrażliwość na dotyk, zapachy, światło, dźwięki. Bodźce te najprawdopodobniej są nieprawidłowo odbierane lub/i interpretowane przez układ nerwowy, co wprowadza umysł dziecka w stan chaosu. Częstym sposobem na radzenie sobie z nim jest nietypowe zachowanie – brak reakcji lub reakcje nieadekwatne do bodźców – dziecko zachowuje się dziwnie, przesadnie lub tak, jakby nie odbierało sygnałów ze świata zewnętrznego, przy czym u każdego dziecka autystycznego reakcja może być nieco inna.
Jak rozpoznać autyzm?
W ramach zaburzeń zachowań społecznych obserwuje się:
- brak zainteresowania innymi ludźmi,
- unikanie kontaktu wzrokowego,
- brak współpracy z rówieśnikami,
- brak uśmiechu,
- nietypową mimikę twarzy,
- nieadekwatne do sytuacji zachowanie,
- unikanie dotyku,
- autoagresję.
W ramach zaburzeń komunikacji obserwuje się:
- regres lub brak mowy,
- kłopoty ze zrozumieniem poleceń,
- brak reakcji na własne imię,
- dziwaczne słownictwo,
- zaburzenia komunikacji pozasłownej,
- niezrozumienie metafor, sugestii, aluzji,
- dosłowna interpretacja komunikatów.
Stereotypowe wzorce zachowań: niska aktywność, brak lub bardzo ograniczony zakres zainteresowań, kontynuowanie bezużytecznych czynności, opór wobec zmian w otoczeniu, rutyna, zabawa w nieskończoność tym samym przedmiotem, kiwanie się, trzepotanie rękami w czasie ekscytacji, przebieranie palcami itp.
U każdego dziecka zestaw objawów może być inny. Poza tym autyzmowi mogą, choć nie muszą, towarzyszyć czysto fizjologiczne objawy, które utrudniają postawienie prawidłowej diagnozy. Należą do nich: biegunki lub zaparcia i wynikające z nich niedobory witamin i mikroelementów, osłabienie odporności, drętwienie ciała, zaburzenia w funkcjonowaniu neuroprzekaźników.
Autyzm u dorosłych
Diagnozowanie autyzmu u dorosłych jest sprawą jeszcze trudniejszą. Brak historii obserwacji objawów z dzieciństwa oraz fakt, że każdy autystyk prezentuje nieco inny zestaw objawów i ich nasilenia nie ułatwia zadania.
Najczęściej spektrum autyzmu podejrzewa się u dorosłych, którzy mają niewielką liczbę znajomych i nie potrafią stworzyć więzów przyjaźni i miłości, maja trudności ze słuchaniem i prawidłową interpretacją komunikatów, nie znają się na żartach, nie rozumieją metafor i przenośni, nie interpretują przekazów niewerbalnych – gestów, min, rzadko przez dłuższy czas patrzą innym w oczy, brak empatii czyli zrozumienia dla uczuć innych, niechętnie komunikują się za pomocą mowy.
Autyzm atypowy
Autyzm atypowy to jedno z zaburzeń spektrum autyzmu najczęściej wykrywane po 3. roku życia. Często towarzyszą mu wady genetyczne oraz upośledzenie umysłowe. Uważa się, że częstą przyczyną autyzmu atypowego są nieprawidłowości w metabolizmie, które z opóźnieniem skutkują zaburzeniami rozwoju.
Nie istnieją objawy typowe dla autyzmu atypowego, jednak prawidłowy rozwój dziecka do 3. roku życia i po tym czasie pojawienie się objawów autyzmu mogą sugerować tę jego odmianę.
Więcej o zaburzeniach u dzieci:Jakie objawy u dziecka daje zespół Aspergera?Zaburzenia integracji sensorycznej - jak je rozpoznać u dzieci?Przyczyny nerwicy natręctw u dzieciJakie są objawy depresji niemowląt? Poznasz ją po tych symptomach! Nerwica deprywacyjna – jak ją leczyć?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
