Zagadnienia związane z wpływem hormonów gonadalnych na procesy psychiczne należą do niezwykle złożonych. Mózg kobiety pozostaje pod stałym wpływem zmieniających się stężeń licznych substancji, w tym estrogenu i progesteronu, zależnych od fazy cyklu oraz życia reprodukcyjnego.
Ich rola w patogenezie zaburzeń afektywnych, takich jak zespół przedmiesiączkowego obniżenia nastroju czy depresja poporodowa i menopauzalna, jest bezsporny. Nic więc dziwnego, że ingerencja w te skomplikowane procesy również nie pozostaje bez znaczenia dla kobiecego samopoczucia.
Estrogen na dobry nastrój
Wiadomo, że estrogeny w znaczący sposób modulują procesy zachodzące w mózgu. W warunkach fizjologicznych estrogeny działają głównie poprzez wzrost stężenia serotoniny, czyli hormonu szczęścia, oraz noradrenaliny, która odpowiada za zwiększoną motywację do działania.
Progesteron a depresja
Z kolei progesteron tradycyjnie uważany jest za hormon obniżający nastrój i aktywność oraz wywołujący lub nasilający objawy depresji u predysponowanych kobiet. Działanie to zależy jednak nie tyle od samego progesteronu, ale licznych jego metabolitów, powstających w wyniku przekształceń w wątrobie. Część z nich działa niekorzystnie, niektóre natomiast uspokajają układ nerwowy.
Kierunek oddziaływania hormonów zależy zatem od wielu czynników, jak np. rodzaj, sposób i droga podawania hormonów, uwarunkowania psychiczne i istniejące zaburzenia, okres życia kobiety.
Antykoncepcja a zaburzenia psychiczne
W piśmiennictwie problem wpływu antykoncepcji na zaburzenia nastroju u kobiet nie został do tej pory jednoznacznie wyjaśniony, a wyniki poszczególnych badań wydają się sprzeczne. Sprawę komplikuje mnogość dostępnych metod oraz stały postęp w ich udoskonalaniu.
Większość danych nie udowodniła bezspornie, jakoby pigułka estrogenowo-progesteronowa miała zwiększać ryzyko zachorowania na depresję.
Uważa się jednak, że niektóre kobiety mogą doświadczać nieprzyjemnych zmian psychicznych w trakcie przyjmowania pigułki. Należą do nich między innymi objawy dysforyczne, takie jak: drażliwość, gniew czy agresja.
Z drugiej jednak strony istnieją dane, które potwierdzają korzystny efekt doustnej złożonej antykoncepcji w leczeniu przedmiesiączkowego obniżenia nastroju, będącego skrajną formą zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Dotyczy on około 3-5% kobiet w wieku reprodukcyjnym.
Niezależnie od takiego efektu antykoncepcja może działać korzystnie poprzez stabilizację hormonalną i regulację cyklów miesięcznych oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych związanych z menstruacją.
Zobacz też:
5 przyczyn depresji, o których nie miałaś pojęcia
Poporodowa, przedmiesiączkowa, związana z menopauzą... Jakie rodzaje depresji są najczęstsze u kobiet?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
