Przewodzenie bólu
W odczuwaniu bólu bierze udział wiele struktur układu nerwowego.
Według George’a Bishopa (2007) proces ten zaczyna się z chwilą wystąpienia uszkodzenia tkanki (urazowe, zapalne), które prowadzi do uwolnienia algogenu, substancji sygnalizującej uszkodzenie przez podrażnienie wolnych zakończeń nerwowych (zwanych receptorami bodźców urazowych) w obszarze dotkniętym urazem. Wysyłają one impulsy przez rdzeń kręgowy do mózgu.
W przewodzeniu bólu biorą udział włókna nerwowe A-beta o dużym przekroju, zaangażowane w przewodzenie bólu o mniejszym stopniu zagrożenia, włókna A-delta, przewodzące impulsy z dużą prędkością, reagujące na słaby i silny nacisk, ciepło i zimno, i różne substancje chemiczne. Odpowiadają one za przewodzenie ostrego, zlokalizowanego bólu.
Włókna C, o mniejszym przekroju i braku osłonki mielinowej, reagują na różne bodźce, ale przypisuje się im przewodzenie bólu rozległego tępego.
Zobacz też: Nerwoból nerwu trójdzielnego - przeszywający ból twarzy
Gdzie trafia informacja o bólu?
Impulsy bólowe podlegają modyfikacji w rdzeniu kręgowym i w mózgu (w tworze siatkowatym i we wzgórzu), a następnie świadomej interpretacji w korze mózgowej. Bishop (2007) podkreśla, że obecny stan wiedzy nie pozwala na wyodrębnienie określonego obszaru mózgu, który można by uznać za ośrodek bólu, a niektóre badania zdają się wskazywać na zaangażowanie kilku obszarów kory mózgowej w tym procesie.
Opiaty na ból
Z psychofizjologicznego punktu widzenia bardzo ważną rolę przypisuje się opiatom endogennym, a szczególnie endorfinom i enkefalinom, znajdującym się w różnych organach, rdzeniu kręgowym i mózgu, a działanie ich, według obecnego stanu wiedzy, można powiązać z rolą przeciwbólową przez spowalnianie i hamowanie transmisji impulsów nerwowych. Badania wskazują, że opiaty endogenne mogą być uwalniane w reakcji na bodźce stymulujące stres.
Polecamy: Czy akupresura uśmierza ból?
Czy każdy odczuwa ból inaczej?
Podkreśla się bardzo dużą rolę czynników psychospołecznych w doświadczaniu bólu.
Dlatego w odczuwaniu bólu ważną funkcję pełnią cechy intelektu, zmienne osobowościowe, czynniki społeczno-kulturowe, poprzednie doświadczenia, aktualne potrzeby oraz szeroko pojęta sytuacja (Gałuszko, Chojnacka-Szawłowska, 1979; Bishop, 2007). Na przykład u osób z chronicznym bólem (z powodu choroby reumatycznej lub fibromialgii) pozytywny afekt działał buforująco lub zabezpieczał jednostkę przed szkodliwym wpływem chronicznego bólu na aktywizację negatywnego afektu. Pozytywny afekt redukował rozległość związków między bólem i negatywnymi emocjami (Zautra i in., 2001).
Fragment pochodzi z książki „Zmęczenie a zdrowie i choroba (perspektywa psychologiczna)” Gabrieli Chojnackiej-Szawłowskiej (Impuls, 2009). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
