Diagnoza
Gdy diagnoza wskazuje, że możliwości uratowania życia są niewielkie lub praktycznie żadne rodzi się poczucie bezsensu i bezradności. To jednak okres, w którym możemy wesprzeć śmiertelnie chorą, bliską nam osobę w szczególny sposób. Możemy pomóc w złagodzeniu strachu, we współpracy z lekarzem możemy uśmierzyć ból i cierpienie oraz umożliwić choremu doświadczenie „spokojnej śmierci” w gronie bliskich osób.
Przed bliskimi osób śmiertelnie chorych stoją trzy główne zadania:
1) podjęcie starań pozwalających przedłużyć życie chorego,
2) podjęcie starań pozwalających zmniejszyć cierpienie chorego,
3) pomóc w zrozumieniu i zaakceptowanie faktu, że śmierć jest nieodłącznym i ostatecznym elementem życia.
Wsparcie od samego początku
Choroba przewlekła, ciężka, śmiertelna zmienia nie tylko sytuację chorego, jego rolę społeczną, ale również prowadzi do zmian w funkcjonowaniu psychiki. Dlatego musimy towarzyszyć choremu od samego początku, tj. od procesu diagnostyki, przez rozpoznanie, poinformowanie o diagnozie, rokowaniu, możliwościach leczenia. W szpitalach pacjenci z rozpoznaniem choroby nowotworowej o złym rokowaniu najchętniej są pozostawieni sami sobie.
Problemem, który lekarze często podnoszą, jest udzielanie informacji o ciężkiej chorobie oraz o śmierci. Powszechne jest przekonanie, że lepszym wyjściem jest ukrywanie prawdy niż pogrążanie pacjenta. Rodziny chorych często proszą o nieprzekazywaniu informacji choremu. Zachowania te mają jednak cechy samooszukiwania się.
Obecnie w wielu oddziałach szpitalnych funkcjonuje zawodowo psycholog, który powinien być przygotowany do udzielenia pomocy w takiej sytuacji. Należy jednak pamiętać, że nie ma uniwersalnego schematu rozmowy. Każdy człowiek jest inny, każdy przeżywa swoją chorobę indywidualnie, każda rodzina i sytuacja jest odmienna.
Zobacz też: Diagnoza: choroba śmiertelna
Lekarz w pracy z pacjentem śmiertelnie chorym
Równie ogromne i odpowiedzialne zadanie stoi przed lekarzem, który musi zachować się w szczególny sposób.
Właściwy sposób prowadzenia rozmowy z pacjentem śmiertelnie chorym:
1. Zwracanie uwagi na niewerbalną stronę relacji.
2. Wybranie cichego, spokojnego miejsca, zapewniającego intymność.
3. Należy zadbać, aby pacjent nie czuł się zawstydzony rozmową.
4. Należy zadbać, aby pacjent nie był pod presją czasu (np. oczekiwanie odwiedzin).
5. Należy zadbać, aby pacjent był w zadowalającym stanie fizycznym (brak bólu).
6. Nie wolno okazywać pacjentowi zniecierpliwienia (szczególnie np. spoglądając na zegarek).
7. Siadamy przy pacjencie (nie stoimy!). Postawa stojąca może być odebrana jako lekceważąca, „urzędowa”.
8. Rozmowa nie może mieć charakteru oficjalnego.
9. Można używać zarówno języka profesjonalnego (medycznego), jak i potocznego. Ostatni z wymienionych jest bliższy choremu i powinien być częściej używany w pierwszej części rozmowy.
Zobacz też: Wsparcie nie zawsze jest dobre
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Podstawy Psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych”; pod red. M. Talarowskiej, Antoniego Florkowskiego, Piotra Gałeckiego; Rozdział 17. Pacjent chory somatycznie, Krzysztof Zboralski/ pk/ jm
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
