O schizofrenii mówimy jako o zaburzeniu jednorodnym, jednak różnice między poszczególnymi jej postaciami mogą być wyraźniejsze niż łączące je podobieństwa. Wyróżniamy 6 postaci schizofrenii:
- schizofrenię paranoidalną,
- schizofrenię hebefreniczną,
- schizofrenię katatoniczną,
- schizofrenię niezróżnicowaną,
- schizofrenię rezydualną,
- schizofrenię prostą.
Schizofrenia paranoidalna
W obrazie dominują urojenia:
- prześladowcze,
- ksobne (przekonanie, że jest się przedmiotem szczególnego zainteresowania otoczenia; że wszystkie rozmowy odnoszą się do nas – przyp. red.),
- wysokiego urodzenia,
- posłannictwa.
Urojeniom tym towarzyszą omamy, głównie słuchowe: grożące, wydające polecenia, gwizdy, szumy, śmiechy; rzadziej omamy węchowe, smakowe, wzrokowe.
Afekt (ekspresja emocji – przyp. red) jest mniej spłycony niż w innych postaciach schizofrenii, niedostosowany (nieuzasadniona drażliwość, nieoczekiwane wybuchy gniewu, lękliwość, podejrzliwość).
Warto wiedzieć: Jaka jest rola rodziny w leczeniu schizofrenii?
Schizofrenia hebefreniczna
Charakterystyczne dla schizofrenii hebefrenicznej jest wyraźne spłycenie lub pustka afektywna i/lub wyraźna utrzymująca się niespójność lub niedostosowany afekt. Obserwuje się zachowania bezcelowe. Wyraźne są też zaburzenia myślenia (wypowiedzi niepowiązane, chaotyczne, rozkojarzone). Dominują: chichotanie, grymasy twarzy, zachowania infantylne. Rzadko spotyka się omamy i urojenia, ale mogą występować w mniejszym nasileniu.
Schizofrenia katatoniczna
Głównym objawem w schizofrenii katatonicznej są zaburzenia psychomotoryczne, takie jak osłupienie (znaczny spadek reaktywności wobec otoczenia) oraz zmniejszenie spontanicznej aktywności.
Charakterystyczne cechy schizofrenii katatonicznej to:
- mutyzm,
- pobudzenie, bezcelowa aktywność ruchowa,
- zastyganie (dobrowolne przyjmowanie i utrzymywanie pozycji ciała dziwacznych i niedostosowanych),
- negatywizm (opór wobec wszystkich poleceń albo ruch w przeciwnym kierunku),
- sztywność (utrzymywanie sztywnej pozycji przy próbach spowodowania ruchu),
- gibkość woskowa (utrzymywanie kończyn i tułowia w pozycjach nadanych z zewnątrz),
- automatyzm nakazowy (automatyczne poddawanie się poleceniom).
Dowiedz się więcej: Kto najczęściej choruje na schizofrenię?
Schizofrenia niezróżnicowana
Schizofrenia może przebiegać bez opisanych wyżej objawów albo objawy te mogą być tak liczne, że spełniają kryteria więcej niż jednej postaci schizofrenii.
Schizofrenia rezydualna
Zaczyna się epizodem wyraźnie psychotycznym, ale późniejszy przebieg ma postać objawów negatywnych: spowolnienie psychoruchowe, wyraźne spłycenie, zblednięcie afektu, bierność i brak inicjatywy, zubożenie liczby lub treści wypowiedzi, słaba komunikacja niewerbalna, zaniedbywanie pełnienia ról społecznych.
Schizofrenia prosta
W schizofrenii prostej nie występują urojenia i omamy przy obecnej utracie napędu i zainteresowań, bezcelowości, bezczynności, zamknięciu w sobie, społecznym wycofaniu, apatii, ubóstwie wypowiedzi, spłyconym afekcie, obniżonej aktywności, bierności, braku inicjatywy, słabej komunikacji niewerbalnej, spadku funkcjonowania społecznego.
Polecamy: Jakie są przyczyny schizofrenii?
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Podstawy psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych”; pod red. M. Talarowskiej, Antoniego Florkowskiego, Piotra Gałeckiego; rozdział 10, Wybrane zaburzenia psychiczne.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
