O to, jak rozpoznać znęcanie psychiczne i jak reagować, pytamy Dorotę Wojciechowską – psychologa, psychoterapeutę, psychodietetyka z Fundacji Pomocy Psychologicznej i Edukacji Społecznej RAZEM (www.razem-fundacja.org).
Spis treści:
- Na czym polega znęcanie psychiczne
- Objawy znęcania psychicznego
- Jakie osoby znęcają się psychicznie?
- Co zrobić w przypadku przemocy psychicznej?
- Znęcanie psychiczne - jak możemy pomóc ofierze?
- Skutki znęcania psychicznego
Na czym polega znęcanie psychiczne?
Dorota Wojciechowska: Znęcanie psychiczne jest jedną z form przemocy. Polega ono na stopniowym zastraszaniu, manipulowaniu, kontrolowaniu, wywieraniu coraz silniejszego wpływu na osobę słabszą, podporządkowaną, często zależną w jakiś sposób od sprawcy.
Znęcanie psychiczne może, ale nie musi, współwystępować z przemocą fizyczną, choć zdarza się, że sprawcy znęcający się psychicznie nad rodziną również ją stosują.
Znęcanie psychiczne, wbrew powszechnej opinii, nie jest wyłącznie domeną mężczyzn. Taką przemoc stosują też czasami kobiety wobec swoich partnerów czy dzieci. Bywa, że dochodzi do niej w miejscu pracy lub szkole, pomiędzy nastolatkami.
Jakie są objawy znęcania się psychicznego? Czy możemy je rozpoznać u ofiary?
Znęcanie psychiczne to proces. Sprawca sukcesywnie i w sposób przemyślany osacza swoją ofiarę. Grożąc, poniżając, strasząc, oczerniając przed innymi, kłamiąc, wywiera silny wpływ na jej stan psychiczny.
Należy pamiętać, że osoba znęcająca się psychicznie może zachowywać się w sposób bardzo opanowany, racjonalny. Ta forma przemocy nie pozostawia śladów na ciele ofiary tak, jak dzieje się w przypadku znęcania fizycznego, ale uraz psychiczny.
U osoby, nad którą ktoś znęca się psychicznie, mogą rozwinąć się:
- zaburzenia lękowe,
- depresja,
- problemy ze snem,
- brak apetytu,
- wycofanie z kontaktów społecznych.
Jeżeli ofiara znęcania psychicznego pracuje, wyjścia ograniczają się na ogół tylko do pracy.
Znęcacie psychiczne wywiera wpływ na samopoczucie i jakość pracy. To z kolei może powodować coraz większa zależność materialną od partnera, który wykorzystuje tę sytuację, aby jeszcze bardziej poniżać i kontrolować swoja ofiarę.
Dziecko, które doświadcza przemocy psychicznej ze strony opiekunów, może unikać kontaktów z rówieśnikami, zamykać się w sobie, izolować, moczyć się w nocy, jąkać, kompulsywnie objadać albo w ogóle odmawiać jedzenia.
Zjawiskiem, o którym należy pamiętać, jest także znęcanie się psychiczne nad osobami starszymi.
Kim najczęściej są osoby, które znęcają się psychicznie nad innymi?
Stereotypem jest myślenie, że kobiety są zawsze ofiarami, a mężczyźni dopuszczają się znęcania psychicznego. Statystyki pokazują, że kobiety także stosują przemoc psychiczną, znęcając się nad dziećmi i partnerem.
Zdarza się, że w rodzinach, w których jeden z partnerów jest uzależniony, dochodzi do przemocy. Oszukujący partner, okradający rodzinę, wykorzystujący zaufanie, znęca się psychicznie. Brak poczucia bezpieczeństwa, zaniedbania, narażanie członków rodziny na różnego rodzaju szkody wynikające z używania alkoholu to także przemoc psychiczna.
Przeczytaj też: Kiedy można kogoś zmusić do leczenia?
Co zrobić w przypadku przemocy psychicznej?
Przede wszystkim gdy doświadczamy znęcania psychicznego, należy szukać pomocy. Istnieją instytucje wyspecjalizowane w udzielaniu wsparcia ofiarom przemocy.
Po pomoc i wsparcie warto się zgłosić do psychologa. Nazwanie tego, co się dzieje, pozwala powziąć odpowiednie kroki, postawić granice i egzekwować swoje prawo do godności i szacunku.
Nierzadko jedynym rozwiązaniem jest odejście od partnera stosującego przemoc.
Jak pomóc ofierze znęcania psychicznego?
Przede wszystkim nie osądzać, nie komentować, nie mówić, jak samemu by się postąpiło na jej miejscu, nie udzielać tzw. dobrych rad, nie tłumaczyć sprawcy. Spokojna, życzliwa rozmowa z osobą doświadczającą znęcania się psychicznego może przyczynić się do tego, ze zacznie ona szukać pomocy prawnej i psychologicznej.
Jakie mogą być skutki znęcania się?
Skutkiem znęcania się psychicznego może być poczucie lęku, osamotnienia, bezradności, depresja, a nawet chęć odebrania sobie życia. Często ofierze towarzyszy poczucie winy i wstydu, które partner umacnia. Prowadzi to do izolowania się od otoczenia.
Nierzadko zdarza się, że właśnie taki jest cel sprawcy, aby podporządkować sobie ofiarę, coraz bardziej ją kontrolując, wymuszając określony sposób zachowania.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 11.02.2019.
Czytaj także:
Nerwica - objawy nerwicy lękowej, żołądka, serca, natręctw, wegetatywnej
Niebieska linia – co to jest i jak działa? [TELEFON, E-MAIL]
Depresja to nie tylko smutek - rodzaje depresji, objawy, leczenie
Depresja – objawy fizyczne tej choroby, które mogą zmylić
DDA objawy – jak rozpoznać syndrom Dorosłych Dzieci Alkoholików
Syndrom DDA. Czym jest syndrom Dorosłych Dzieci Alkoholików?
Absolwentka Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS, specjalizacji psychologii klinicznej. Posiada wieloletnią praktykę psychologiczną z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi. Zajmuje się psychologią zdrowia, psychologią jedzenia, związkiem pomiędzy żywieniem a psychiką, zaburzeniami odżywiania. Pracuje w Fundacji Pomocy Psychologicznej i Edukacji Społecznej RAZEM.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
